نگارعلی، تینا مزدکی- هوش مصنوعی، بحث‌برانگیزترین فناوری قرن ۲۱ که از برق تغذیه می‌کند؛ پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰ برای خاورمیانه ۲ درصد سوددهی داشته باشد که رقم آن ۳۲۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و ایران امروز سهم ناچیزی از این سفره ۳۲۰ میلیارد دلاری دارد و با بحران ناترازی برقی که در آن گرفتار شده است، بعید است چشم‌انداز روشنی در این صنعت تعیین‌کننده داشته باشد.
انقلاب هوش مصنوعی، دسترسی به بسیاری از داده‌ها را برای بشر راحت کرد؛ بسیاری از کشورها به تکاپو افتادند تا در عادی‌ترین عملیات روزمره خود از این فناوری بهره‌مند شوند. شرکت‌های بزرگ دائماً به این فکر می‌کنند که چگونه می‌توانند هوش مصنوعی را ارتقا دهند و آنچه از آمار پیدا است، این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری‌های کلانی در این حوزه می‌کنند.
بخش عظیمی از این سرمایه‌گذاری‌ها به‌طور مشخص، صرف تأمین انرژی هوش مصنوعی می‌شوند. باید در نظر داشت که میزان انرژی الکتریکی موردنیاز هوش مصنوعی به‌هیچ‌وجه قابل‌مقایسه با سایر ابزارهای فناوری نیست؛ این نیاز تا حدی برای توسعه هوش مصنوعی حیاتی است که به‌طور مثال، اخیراً غول‌های فناوری همچون مایکروسافت، گوگل و آمازون قراردادهایی را با اپراتورها و توسعه‌دهندگان نیروگاه‌های هسته‌ای به امضا رسانده‌اند تا بتوانند انرژی هوش مصنوعی را بدون ایجاد آلایندگی فراهم کنند.
مسعود مظلوم، محقق هوش مصنوعی دانشگاه آمستردام هلند و استاد مدعو دانشگاه فردوسی مشهد، به کافه خبر خبرآنلاین آمد تا به موضوع جایگاه هوش مصنوعی در ایران پرداخته شود؛ مظلوم در بخش اول کافه خبر به موضوع اهمیت هوش مصنوعی در بقای کشورها در آینده و فرایند توسعه هوش مصنوعی در ایران پرداخت؛ در پخش کوتاهی از این کافه خبر نیز به موضوع اهمیت فیلترینگ برای توسعه هوش مصنوعی پرداخته شد؛ در ادامه از این محقق هوش مصنوعی در خصوص اهمیت انرژی برای توسعه هوش مصنوعی پرسیدیم، مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:
هوش مصنوعی فعلا دغدغه من نیست، دغدغه من قطعی برق است
مسعود مظلوم در پاسخ به این پرسش که انرژی چقدر برای هوش مصنوعی حیاتی است، گفت:«در جلسه‌ای که اخیرا با یکی از صنایع بزرگ کشور داشتم، یکی از فعالان این حوزه حرف جالبی به من زد و گفت:«هوش مصنوعی فعلا دغدغه من نیست، دغدغه من فعلا قطعی برق است که ۳ تا ۴ ساعت خط تولید من را متوقف می‌کند.»
ما در کشور به دلیل عدم مدیریت درست با مشکل برق مواجه هستیم، آن‌هم در شرایطی که مولدهای هوش مصنوعی برای آموزش نیازمند منبع بزرگ انرژی هستند و مطمئنا توانایی این را نداریم که در این شرایط به سراغ این مولدها برویم.
اصلی‌ترین چالش هوش مصنوعی در دنیای امروز، تامین انرژی برای آن است؛ شرکت‌های بزرگ دنیا مانند گوگل، فیسبوک و آمازون نیز با این چالش مواجه هستند اما آن‌ها با به وجود آوردن منابع جدید انرژی درصدد از بین بردن چالش‌ها هستند.»
در حرکت به سمت توسعه مولدها با مشکل مواجه خواهیم شد
او در ادامه و در پاسخ به این پرسش که اگر بخواهیم به سراغ توسعه مولدها برویم، توانایی این کار را خواهیم داشت، گفت:«اگر بخواهیم به سراغ مولدها برویم و از ابتدا آن‌ها را آموزش دهیم، با مشکل کمبود منابع مواجه خواهیم شد اما اگر بخواهیم مدل‌ها را با داده‌های خود شخصی‌سازی کنیم، در این مرحله از رشد ما در هوش مصنوعی، خطری ما را تهدید نمی‌کند اما قطعا در آینده این چالش برای ما دردسرساز خواهد شد.»
با هوش مصنوعی می‌توان بر بحران انرژی غلبه کرد
محقق هوش مصنوعی دانشگاه آمستردام هلند در ادامه و در پاسخ به این پرسش که آیا هوش مصنوعی می‌تواند در بهینه‌سازی انرژی به ما کمک کند، گفت:«زمانی ما مولدها و پیشران‌های انرژی زیادی داشتیم، مانند برق و نفت، در عصر حاضر و در دهه اقتصاد دیجیتال، داده نیروی پیشران است؛ داده و هوش مصنوعی کمک می‌کنند تا مصرف انرژی را بهینه‌سازی کنیم؛ در حال حاضر ما می‌توانیم با داده‌هایی که در صنایع موجود است و هوش مصنوعی، مدلی به دست آوریم که تولید صنایع در واحد زمانی افزایش پیدا کند و به کمبود انرژی غلبه پیدا کرد.
بهینه‌سازی مصرف انرژی یکی از بزرگترین کاربردهای هوش مصنوعی در دنیا است؛ در ایران متاسفانه هیچگاه انرژی را درست مصرف نکردیم، چراکه همواره انرژی داشتیم و اگر تا ۳ الی ۴ سال پیش با صنایع ایران در خصوص انرژی صحبت می‌کردیم، در جواب تنها می‌خندیدند و اگر می‌گفتیم یکی از کاربردهای هوش مصنوعی بهینه‌سازی مصرف انرژی است، در جواب می‌گفتند که ما اصلا مشکلی در تامین انرژی نداریم.»
او در آخر افزود:«مدل‌های هوش مصنوعی در غرب با اینجا تفاوتی ندارد، اما مدل داده می‌خواهد، اگر آن داده را ساختاریافته کنیم و در اختیار این مدل‌ها قرار دهیم، قطعا می‌توانیم این مدل‌ها را در کشور خود ایجاد کنیم و در اختیار سازمان‌ها قرار دهیم و به آن‌ها در بهینه‌سازی مصرف انرژی کمک کنیم.»
۲۲۷۲۲۷
∎