حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین، با ارسال آخرین یادداشت از سلسله یادداشت‌هایی که با عنوان «ظرفیت‌های شادی‌بخش در اسلام و تشیع» در اختیار ایکنا قرار داده بود، به جمع‌بندی این مجموعه پرداخت که در ادامه آن را می‌خوانیم.
پیشاپیش ولادت با سعادت حضرت علی اکبر(ع) و روز جوان را محضر همه گرامیان به خصوص جوانان عزیز تبریک و شاد باش می‌گویم که مهمترین و حساس‌ترین دوران زندگی خود را سپری می‌کنند.
تاکنون حداقل در دوازده گفتار کوتاه، ظرفیت‌های شادی بخش در اسلام و تشیع به اختصار برشمرده شد. چنانکه گفتارهای گذشته را مرور کنیم، ظرفیت‌ها و آیین‌های شادی بخش زیر را می‌توان در فرهنگ اسلامی و شیعی چنین فهرست کرد که در بسیاری از موارد متناظر ظرفیت‌های شادی بخش، مناسبت سوگ وجود ندارد:
۱.اعیاد بزرگ اسلامی؛ مانند عید فطر، قربان، عید مبعث، عید غدیر؛ ۲.ولادت رسول خدا(ص) و ائمه معصومین(ع)؛ ۳. ولادت حضرت عیسی(ع)؛ ۴. مناسبت‌های اجتماعی مانند روز پدر و مرد؛ روز مادر و زن و ... که با ولادت ائمه معصومین علیهم‌السلام آمیخته و همزمان است؛ ۵.جشن‌های ملی مانند نوروز، شب چله، و...؛ ۶. ایام معنوی مانند ماه مبارک رجب، شعبان، رمضان و ... .
ظرفیت‌های برشمرده شده را می‌توان ذیل دو عنوان کلی، ظرفیت‌هایی که اسلام آن را تاسیس کرد و قابلیت‌های نیکویی که در سنت‌های گذشته به رسمیت شناخت که هر کدام نمونه‌ها و مصادیق فراوان و متنوعی دارند.
نمی‌توان ادعا کرد که همه ظرفیت‌های شادی بخش، محدود در موارد برشمرده شده فوق است اما همین مقدار، این ادعا را به خوبی اثبات می‌کند که به خلاف تصور اولیه، دلیل غمگنانه بودن فضای جامعه یا به تعبیر دیگر پایین بودن میزان شادی در جامعه، به فقدان ظرفیت شادی بخش در اسلام و آیین‌های تشیع مرتبط نمی‌شود.
به عبارت دیگر آنچه تاکنون بررسی شد پاسخ به این سوال بود که آیا دلیل فقدان شادی در فرهنگ اسلامی و شیعی، فقدان ظرفیت شادی آفرین در این فرهنگ است؟ با روشن شدن این ظرفیت حال پرسش این است که چرا با وجود بسامد فراوان مراسم و مناسبت‌های شاد در این فرهنگ که به مراتب بیش از مراسم و مناسبت‌های سوگ است، فضای جامعه غمگنانه است؟
موانع، چالش‌ها و دلائل عدم بروز و ظهور شادی در جامعه چیست؟ و در نتیجه چه راهبردها و راهکارهایی برای افزایش شادی در جامعه می‌توان پیشنهاد کرد؟؛ پرسش‌های مزبور، زاویه دیگری از بحث شادی است که نیازمند مطالعه و بررسی است و انشاءالله در گفتارهای پیش رو به قدر وسع آن را پی می‌گیریم.
به نظر می‌رسد، برای ریشه‌یابی فقدان شادی در جامعه باید این موضوع از زوایای فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بررسی شود تا موانع، دلائل و چالش‌های عدم بروز و ظهور این ظرفیت عظیم شناسایی شود که چه عواملی سبب می‌شود تا جامعه ما از این سرمایه روح بخش و کارآمد با وجود همه این ظرفیت محروم باشد. به طور اجمال می‌توان دلائل، موانع و چالش‌های بروز شادی را اینگونه فهرست کرد: شاید مهمترین دلیل آن را می‌توان در امر ذهنی ذیل خلاصه کرد: عدم درک درست از اهمیت، جایگاه و کارکردهای شادی در منابع و متون اسلامی و شیعی و تصور نادرستی از شادی و قلمروها و مصادیق آن در جامعه؛ مورد مناقشه بودن برخی از مصادیق، کنش‌ها و شیوه‌های شادی آفرین؛ وجود تنگناهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی؛ وجود گفتمان‌های متعارض درباره نحوه ابراز شادی؛ فقدان سیاست‌های روشن و راهبردهای معین فرهنگی در ابراز شادی؛ عدم آشنایی و مهارت کافی برنامه ریزان، متولیان و مجریان مراسم شاد؛ و...
با عرض شادباش مجدد روز ولادت فرخنده حضرت علی اکبر(ع) و آرزوی سربلندی و شاد کامی برای جوانان عزیز این مرز و بوم.