جوان آنلاین: بعد از تجربه شکست‌خورده کارت‌های خرید کالا و کارت‌های مرابحه در دولت‌های پیشین، اکنون بانک مرکزی در راستای حمایت از تولید، کارت‌های رفاهی متصل به اوراق گام را رونمایی کرده است. این کارت‌ها با سقف اعتبار فردی ۳۰۰میلیون تومانی با هدف تأمین مالی غیرتورمی خرد خانوار‌ها برای خرید کالا‌های بادوام و همگام با تأمین مالی طراحی، تولید و عملیاتی شد. دوره بازپرداخت این تسهیلات ۲۴ماهه با سود ۶درصد است و تسویه آن نیز از طریق صدور اوراق «گام» از سوی بانک عامل به ذی‌نفعی شرکت پذیرنده انجام می‌شود.
تجربه صدور کارت‌های اعتباری اعم از کارت خرید کالا و مرابحه به دولت تدبیر برمی‌گردد. هر کدام از این طرح‌ها درکمتر از دو سال متوقف شد و بانک‌ها به بهانه کمبود اعتبارات صدور این کارت‌ها را متوقف کردند. مزایای این کارت‌ها دریافت وام بدون ضامن بود، اما سود تسهیلات آن ۱۵ تا ۱۸درصد بود.
کارت اعتباری خرید کالای ایرانی با توجه به کیفیت پایین کالا‌های معرفی شده از اقبال مردم برخوردار نشد و تنها حدود ۴۲میلیارد تومان از کل مبلغ اعتبار ۴ هزارو۲۰۰میلیاردی در نظر گرفته شده برای این طرح مصرف شد. در سال ۱۳۹۵ نیز توزیع کارت‌های اعتباری با تبلیغات فراوان آغاز، اما پس از چند ماه عملاً به دلایل نامعلوم متوقف شد.
در آن زمان قیمت لوازم خانگی به شدت گران شده بود، از این رو به منظور کمک به صنایع داخلی، خرید کالا با کارت‌های مرابحه به شدت از سوی بانک‌ها تبلیغ می‌شد، اما این طرح بعد از یک‌سال از سوی بانک‌ها متوقف شد. اکنون بعد از هشت سال بار دیگر صدور کارت‌های رفاهی از سوی بانک مرکزی با مشارکت بانک رفاه فعال شده است تا کمکی برای خانوار‌ها یا تولیدکنندگان خرد، برای خرید کالا‌های بادوام یا تأمین مالی برخی از صنایع و تولیدکنندگان خرد و کوچک باشد. قرار است سایر بانک‌ها نیز در این طرح مشارکت داشته باشند.
از آنجا که سود این کارت‌ها فقط ۶درصد است، ممکن است از سوی خانوار به ویژه جامعه بازنشستگان مورد استقبال قرار گیرد، اما از آنجا که اعتبارسنجی بانک مرکزی پروسه دشوار و سختگیرانه‌ای برای وام‌گیرندگان خرد دارد، ممکن است بسیاری از درخواست‌دهندگان به ویژه بازنشستگان به در بسته برخورد کنند.
با یک حساب سرانگشتی قسط ماهانه استفاده از تسهیلات این کارت‌ها حدود ۱۳میلیون‌و ۶۰۰ هزار تومان می‌شود.
با توجه به اینکه بازنشستگان تأمین اجتماعی اغلب حداقل‌بگیر هستند، ممکن است اعتبارسنجی این اقشار منفی شود و موفق به دریافت وام نشوند، از این رو اگر بانک مرکزی و بانک رفاه به عنوان نخستین بانک صادرکننده این کارت‌ها نیت خیری برای کمک به خانوار دارند، ضروری است آیتم‌های سختگیرانه اعتبارسنجی افراد را تعدیل کنند تا اقشار متوسط نیز از مزایای این تسهیلات بدون ضامن بهره‌مند شوند.
آغاز آزمایشی کارت‌های رفاهی ۳۰۰میلیون تومانی
کارت‌های رفاهی ۳۰۰میلیون تومانی به عنوان ابزار تأمین مالی، روز گذشته با حضور رئیس کل بانک مرکزی و مدیران شبکه بانکی رونمایی شد.
هزینه پایین تأمین مالی، خلق نقدینگی کمتر و نیاز به منابع کمتر بانکی در مقایسه با اعطای تسهیلات از جمله مزایای این ابزار جدی تأمین مالی است.
کارت رفاهی متصل به اوراق گام که در گام نخست با عاملیت بانک «رفاه کارگران» اجرایی می‌شود، ضمن تسهیل فرایند تأمین مالی خانوار‌ها با توجه به اعتبارسنجی نزد شبکه بانکی، با صدور اوراق گام کارایی زنجیره تولید به واسطه تأمین مالی پایدار و کم‌هزینه، به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد.
به عبارت دیگر، اوراق گام صادرشده در این ابزار تعهدی، امکان انتقال در زنجیره تولید و تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی (یک یا چند حلقه از زنجیره تولید) را با خلق نقدینگی کمتر دارد.
در چارچوب این ابزار، پس از اعتبارسنجی خانوار در شبکه بانکی کارت رفاهی به اعتبار اوراق گام تا سقف ۳۰۰میلیون تومان (پس از کسر میزان استفاده شده از کارت اعتباری مرابحه) برای متقاضی صادر می‌شود. بازپرداخت این اعتبار در اقساط حداکثر ۲۴ ماهه پیش‌بینی شده است. بر اساس طراحی انجام‌شده پس از خرید کالا از سوی مشتری با استفاده از کارت رفاهی از پذیرنده‌های طرف قرارداد بانک، تسویه با پذیرنده‌ها از طریق صدور اوراق گام از سوی بانک عامل به ذی‌نفعی شرکت پذیرنده صورت می‌گیرد.
الگوی تأمین مالی بر پایه این ابزار با هدف تأمین مالی خانوار با نرخ پایین و خلق کمتر نقدینگی طراحی شده است و تأمین مالی توأمان خانوار‌ها و بنگاه‌ها با یک ابزار تعهدی (اوراق گام) و افزایش کارایی تأمین مالی در کنار تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی که محصولات آنها از سوی خانوار‌ها خریداری می‌شود و هزینه پایین تأمین مالی برای خانوار از جمله ویژگی‌های دیگر این ابزار جدید تأمین مالی است، ضمن اینکه استفاده از این ابزار خلق نقدینگی کمتری در مقایسه با اعطای تسهیلات در نظام پولی کشور ایجاد می‌کند و نیاز به منابع کمتری از بانک در مقایسه با اعطای تسهیلات وجود دارد. نحوه عملکرد و فرایند کارت رفاهی متصل به اوراق گام به این صورت است که ابتدا بانک صادرکننده کارت رفاهی نسبت به عقد قرارداد با پذیرنده‌ها (فروشنده کالا) اقدام می‌کند، سپس کارت رفاهی متصل به اوراق گام از سوی بانک عامل یا مؤسسات اعتباری با رعایت الزامات اعتبارسنجی به ویژه استعلام وضعیت بدهی غیرجاری و استعلام چک برگشتی، به مشتری (خانوار) اعطا می‌شود.
مشتری بانک از زمان خرید نسبت به بازپرداخت اقساط طبق جدول اقساط که در بخش بعدی ارائه می‌شود، اقدام می‌کند، در این مدل براساس توافق بین بانک و پذیرنده با تجمیع خرید‌های صورت گرفته از کارت‌های رفاهی مشتریان در بازه‌های زمانی مشخص حسب توافق، اوراق گام به ذی‌نفعی پذیرنده به عنوان متقاضی گام از سوی بانک به وکالت از مشتریان (متعهدان) صادر می‌شود.
در ادامه این فرایند پذیرنده به عنوان بنگاه متقاضی می‌تواند نسبت به انتقال اوراق گام در زنجیره تولید پسین خود به بنگاه‌های متقاضی دیگر اقدام کند و در نهایت در سررسید اوراق گام، ذی‌نفع نهایی اوراق گام چه در بازار پول و چه در بازار سرمایه باشد، نسبت به دریافت وجه اوراق گام اقدام می‌کند که پرداخت به ترتیب به طور مستقیم و غیرمستقیم از سوی بانک پرداخت می‌شود.
فرزین: سایر بانک‌ها در طرح تأمین مالی خانوار مشارکت کنند
به گزارش تسنیم، محمدرضا فرزین در مراسم رونمایی از کارت رفاهی اظهار داشت: تأمین مالی موضوع بسیار وسیعی است که بخش عمده‌ای از آن به نظام بانکی محول شده است، سهم تأمین مالی برای رشد و برای خانوار به نظام بانکی محول شده است. وی با بیان اینکه کاهش فقر و گسترش عدالت موضوعات مورد توجه بانک مرکزی است، افزود: در موضوع گسترش بانک‌های تخصصی خوب عمل نکرده‌ایم، بانک‌های تجاری و تخصصی همه یک کار انجام می‌دهند، ما در حال تلاش برای تفکیک بانک‌ها هستیم.
رئیس کل بانک مرکزی ضمن اشاره به اینکه باید درباره تأمین مالی بلندمدت و توسعه‌ای برنامه داشته باشیم، گفت: در خصوص تأمین‌مالی خرد و خانوار‌ها نیز پیشرفت خوبی داشته‌ایم، در جلسه مدیران شعب برتر بانک‌ها هم عرض کردم سهم تأمین مالی خرد از ۱۲- ۱۳درصد به بالای ۲۲- ۲۳درصد رسیده است.
فرزین با اشاره به تأمین مالی خانوار از طریق وام فرزند و ازدواج گفت: هزارو ۱۵۰ همت برای تأمین مالی امسال اختصاص دادیم و بخشی را بر عهده اوراق گام گذاشتیم. او ادامه داد: در دوسه ماه اخیر پیشرفت خوبی در اوراق گام داشتیم؛ تا ۱۰۰ همت را برای این موضوع برنامه‌ریزی کردیم، بانک‌ها باید بیشتر روی ابزار گام کار کنند؛ ابزاری زنجیره‌ای که آثار منفی کمتری در تأمین مالی دارد.
فرزین ادامه داد: بانک‌ها خیلی می‌توانند روی ابزار گام تمرکز کنند و پیشنهاد می‌کنم دفتر یا دایره‌ای برای این ابزار در بانک‌ها تشکیل شود. در خصوص اوراق گام نیز علاوه بر بانک رفاه، سایر بانک‌ها هم وارد شوند، این کارت‌ها با سقف اعتبار ۳۰۰میلیون تومانی با بازپرداخت ۲۴ ماهه و کارمزد ۲۵/۶ درصد است که اگر بشود کمتر کنیم و به ۴درصد برسانیم، برای مردم ارزان‌تر تمام می‌شود. ان‌شاءالله بتوانیم در شب عید شرایط بهتری برای مردم فراهم کنیم.