هشدار واقع‌گرایانه رهبر انقلاب درباره بدعهدی‌های تاریخی آمریکا
به گزارش واحد بین الملل خبرگزاری صبح اقتصاد حضرت آیت‌الله «سید علی خامنه‌ای» رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار روز جمعه خود با فرماندهان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در برابر هرگونه مذاکره با آمریکا، به‌خصوص با دولت دوم «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا هشدار دادند.
ایشان فرمودند: «مذاکره با آمریکا هیچ تاثیری در رفع مشکلات کشور ندارد. این را باید ما درست بفهمیم؛ این‌جور به ما وانمود نکنند که اگر نشستیم پشت میز مذاکره با آن دولت، فلان مشکل یا فلان مشکل حل میشود. نخیر؛ از مذاکره با آمریکا هیچ مشکلی حل نمی‌شود. دلیل؟ تجربه!».
آیت‌الله خامنه‌ای به تجربه گذشته در این زمینه اشاره کردند و گفتند: «ما در دهه ۹۰ نشستیم با آمریکا مذاکره کردیم حدود دو سال یک معاهده‌ای هم تشکیل شد. البته آمریکا تنها نبود، چند تا کشور دیگر هم بودند، لکن محور آمریکا بود، عمدتاً آمریکا بود. دولت ما نشست مذاکره کرد -دولت آن روز – رفتند، آمدند، نشستند، برخاستند، مذاکره کردند، گفت‌وگو کردند، خندیدند، دست دادند، رفاقت کردند، همه کار کردند، یک معاهده‌ای تشکیل شد. در این معاهده طرف ایرانی خیلی هم سخاوت به خرج داد، خیلی امتیاز داد به طرف مقابل. اما همان معاهده را آمریکایی‌ها عمل نکردند. همین شخصی که الان سر کار است (دونالد ترامپ)، معاهده را پاره کرد. گفت پاره می‌کند و کرد؛ عمل نکردند.»
ایشان فرمودند: «قبل از این که او بیاید هم همان‌هایی که این معاهده با آن‌ها انجام گرفته بود، به معاهده عمل نکردند. معاهده برای این بود که تحریم‌های آمریکا برداشته بشود، برداشته نشد تحریم‌های آمریکا؛ تحریم‌های آمریکا برداشته نشد! در مورد سازمان ملل هم یک استخوانی لای زخم گذاشتند که مثل تهدیدی همیشه بالا سر ایران وجود داشته باشد. این معاهده محصول مذاکره‌ای بود که دو سال – بیشتر یا کمتر – طول کشید».
رهبر انقلاب تاکید کردند: «خب این تجربه است دیگر؛ از این تجربه استفاده کنیم. امتیاز دادیم، مذاکره کردیم، امتیاز دادیم، کوتاه آمدیم، اما نتیجه‌ای که مقصودمان بود به دست نیاوردیم. همین معاهده را هم با همه این نقص‌هایی که داشت طرف مقابل خراب کرد، نقض کرد، پاره کرد. با یک چنین دولتی مذاکره نباید کرد، مذاکره کردن عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست، شرافتمندانه نیست».
اقدامات خصمانه‌ای که ریشه در تاریخ دارد
تجربه‌های تلخ ایران از بدعهدی‌های آمریکا به جمهوری اسلامی ایران محدود نشده است، حتی در سال‌های دور، فعالیت‌های آمریکا در طول نهضت ملی کردن نفت، سرشار از تناقض بود. طبق اسناد افشا شده توسط سیا، این کشور همزمان با وانمود کردن به دوستی با «محمد مصدق» و دولت ایران در برابر تمامیت‌خواهی‌های انگلیس روی نفت کشور، در حال برنامه ریزی برای کودتا و در نهایت برکناری دولت مصدق بود.
این بدعهدی‌های آمریکا با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و روی کار آمدن نظام سیاسی جمهوری و مردمی در ایران شدت گرفت. از همان ابتدا آمریکایی‌ها از وقوع انقلاب اسلامی در ایران و تعیین سرنوشت این کشور توسط ملت آن ناراضی و خشمگین بودند و همواره علیه ایران وارد ستیز شدند.
اقدامات ستیزه‌جویانه آمریکا اما در سال های اخیر با روی کار آمدن دولت اول ترامپ، خروج یکجانبه او از برجام، اتخاذ فشار حداکثری علیه ایران و ترور شهید «قاسم سلیمانی» به اوج خود رسید.
اما مشخصا بدعهدی‌های شخص ترامپ علیه ایران که رهبر انقلاب در برابر آن هشدار دادند، چگونه صورت گرفت؟
آرزوهای ترامپ برای فروپاشی جمهوری اسلامی ایران
سال ۲۰۱۵ و پس از ۲ سال مذاکرات دشوار، توافق هسته‌ای میان ایران و ۱+۵ منعقد شد. به اذعان مقامات آمریکایی، همچون «وندی شرمن» قائم‌مقام پیشین وزارت خارجه آمریکا، ایران همه تعهدات خود در قبال برجام را انجام داد و این توافق «توافقی خوب» بود اما حتی در دولت «باراک اوباما»، آمریکا به‌طور کامل به تعهدات اقتصادی خود توافق شده در برجام عمل نکرد و فقط برخی از تحریم‌ها برداشته شدند.
ولی اوج بدعهدی آمریکا علیه برجام در دولت اول ترامپ رخ داد. او که در طول کارزار انتخاباتی خود، برجام را «توافقی یکجانبه و بد» خوانده بود، همواره خواست خود برای خروج از این توافق را اعلام می‌کرد.
در نهایت ترامپ سال ۲۰۱۸ و با ادعای اینکه برجام مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نخواهد شد و «نفوذ مخرب ایران در منطقه و برنامه موشکی آن در توافق نیست»، از توافق هسته‌ای ایران به‌طور یکجانبه خارج شد و با راه‌اندازی کارزار «فشار حداکثری»، تحریم‌های گسترده‌تری علیه ایران اعمال کرد.
او در توجیه اقدامات خود، مدعی شد که به دنبال «توافقی جامع» با ایران است که با وجود خواست ایران برای بازگشت به دیپلماسی، در پی بدعهدی‌های ترامپ، هرگز چنین توافقی صورت نگرفت.
از طرفی به گفته برخی منابع، رئیس‌جمهور آمریکا تحت تأثیر «مایک پامپئو» وزیر امور خارجه خود و «جان بولتون» مشاور امنیت ملی سابق خود و حلقه‌های صهیونیست بر این باور بود که «فشار حداکثری» دولت ایران ظرف حداکثر «یک‌سال» دچار «فروپاشی» خواهد شد.
بدعهدی علیه ایران و بزرگترین شکست ترامپ
اما با گذشت زمان، رویاپردازی‌های ترامپ برای «تغییر رژیم» در ایران یا رسیدن به توافقی بهتر با جمهوری اسلامی ایران به بزرگترین شکست او در دولت اول خود ختم شد.
در همین راستا، نشریه «ریسپانسیبل اِستیت کرفت» در ماه می ۲۰۲۴ و پیش از روی کار آمدن دولت دوم ترامپ نوشت: «۶ سال از زمان خروج ترامپ از برجام می‌گذرد و همچنان عواقب این تصمیم خطرناک درحال گسترش است. ترامپ وعده توافقی بهتر داده بود اما شکست او به بحرانی لاینحل منجر شده است.»
نشریه آمریکایی با اذعان به پایبندی ایران به تعهدات برجامی خود، در انتقاد از تصمیم ترامپ نوشت: «از برجام توسط بسیاری به‌عنوان یک موفقیت بزرگ یاد می‌شد. در بدترین حالت، تحت برجام، ایران برای تولید اورانیوم غنی شده مورد نیاز برای ساخت یک بمب هسته‌ای، به یک سال زمان نیاز داشت. اما ترامپ این توافق را، توافقی یکجانبه خواند و در نهایت از آن خارج شد.»
ریسپانسیبل اِستیت کرفت افزود: «اکنون بخاطر بزرگترین شکست ترامپ در دولت اول او، در بدترین شرایط ممکن قرار داریم. در پی تصمیم ترامپ، روابط ایران و آمریکا صدماتی جبران ناپذیر دیده است. برنامه هسته‌ای ایران بسیار توسعه یافته‌تر شده و متخصصین ایرانی به دانش فنی علم هسته‌ای دست یافته‌اند.»
ریسپانسیبل اِستیت کرفت همچنین با اشاره به تحولات جهانی نوشت: «برخلاف گذشته، روسیه و چین دیگر از خواست ما (آمریکا) برای مهار برنامه هسته‌ای ایران حمایت نمی‌کنند. ایران نیز با تعمیق روابط خود با دیگر کشورهای جهان، به‌خصوص چین و روسیه، مانند گذشته به کاهش تحریم‌های آمریکا نیاز ندارد.»
نشریه آمریکایی در یکی از تحلیل‌های خود پیش از روی کار آمدن دولت دوم ترامپ نوشت: «توافق با ایران واقعاً یک دستاورد قابل توجه بود، و اگر ایالات متحده خیال “توافق بهتر” را رد کرده و به توافقی که داشتیم پایبند می‌ماند، امروز وضعیت ما بسیار بهتر بود. تصمیم ترامپ برای خروج از برجام، یک شکست تاریخی و مطلق بود. اکنون، چشم انداز یافتن راه حل دیپلماتیک جدید برای بحران هسته ای ایران دلهره آور است. اما باید تلاش کنیم؛ جایگزین‌ها بدتر هستند.»
جایگزین‌های بدتر
ولی با وجود هشدار نشریه آمریکایی به «بدتر بودن راه‌های جایگزین» ترامپ در تازه‌ترین نمایش خود برای نشان دادن سیاست‌های خصمانه خود علیه ایران، هفته گذشته و پیش از دیدار به «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، یادداشت ریاست جمهوری برای بازگرداندن فشار حداکثری علیه ایران امضا کرد که حاکی از انتخاب راه «جایگزین» توسط او است.
ترامپ که در طول امضای این یادداشت، مدعی «مردد بودن» خود برای امضای آن شد، با اتخاذ سیاستی دوگانه، ادعا کرد که به‌دنبال مذاکره با «مسعود پزشکیان» رئیس جمهور ایران و رسیدن به توافقی تازه است.
اما با وجود اظهارات ترامپ درباره خواست خود برای رسیدن به توافقی تازه با ایران، او در عمل، تحریم‌های تازه‌ای علیه ایران کرد. در نتیجه، او حتی پیش از آغاز هرگونه مذاکره احتمالی، همزمان با ارسال سیگنال مذاکره و توافق، سیاست هویج و چماق خود علیه ایران اتخاذ کرده است که با توجه به تاریخچه بدعهدی‌های شخص او علیه ایران، بیانات رهبری در برابر هرگونه مذاکره با آمریکا، هشداری واقع‌گرایانه‌ای است.
اما همان‌طور که رهبر انقلاب فرمودند، حتی در صورت مذاکرات فرضی با آمریکا، مشکلات کشور با اتکا به کشوری خارجی، به‌خصوص کشوری که تاریخچه روابط آن با ایران به بدعهدی‌های گسترده علیه ملت ایران گره خورده است، حل نخواهد شد.