یورو نیوز: برای نخستین بار محققان توانسته‌اند با کمک هوش مصنوعی پرده از اسرار یک طومار ۲ هزار ساله بردارند. این طومار در جریان فوران آتشفشان وزوو در کنار شهر پمپئی، زیر خاکستر مدفون شده بود.
محققان با کمک هوش مصنوعی و تصویربرداری پرتوی ایکس، محتوای این طومار سوخته ۲ هزار ساله از شهر رومی هرکولانیوم را مشاهده کردند.
این سند یکی از صدها طوماری است که در سال ۷۹ میلادی با فوران آتشفشان وزوو در آتش سوخت و آنقدر شکننده است که امکان باز کردن فیزیکی آن وجود ندارد.
این پروژه که تحت عنوان «چالش وزوو» اجرا می‌شود، در سال ۲۰۲۳ توسط برنت سیلز، دانشمند علوم کامپیوتر در دانشگاه کنتاکی با حمایت سرمایه‌گذاران سیلیکون ولی راه‌اندازی شد.
محققان این طومار را داخل دستگاهی به نام سینکروترون قرار دادند، ماشینی که با استفاده از الکترون‌ها یک پرتو ایکس بسیار قوی تولید می‌کند و بدون آسیب زدن به طومار، امکان مشاهده درون آن را فراهم می‌کند.
با استفاده از این اسکن، یک مدل سه‌بعدی از طومار ساخته می‌شود. سپس هوش مصنوعی به دنبال آثاری از جوهری روی آن می‌گردد و متن را به‌صورت دیجیتالی بازسازی می‌کند. این فناوری عملکردی شبیه به کاتبان قرن هجدهم دارد که آنچه می‌دیدند، به دقت بازنویسی می‌کردند.
چه چیزی در طومار کشف شده است؟
پژوهشگران موفق شده‌اند بخش بزرگی از این پاپیروس را شناسایی کنند و چند ستون از متن آن را بخوانند. یکی از نخستین کلماتی که رمزگشایی شد، یک واژه یونان باستانی به معنای «انزجار» بود که دو بار در این متن نوشته شده است.
اکنون پژوهشگران دانشگاه آکسفورد در تلاش‌اند تا بخش‌های بیشتری از این متن را رمزگشایی و تفسیر کنند.
برنت سیلز، یکی از بنیان‌گذاران پروژه «چالش وزوو» و محقق ارشد در آزمایشگاه «Educe»، در بیانیه‌ای گفت: «این طومار بیشترین مقدار متن قابل بازیابی را در میان تمام طومارهای اسکن‌شده از هرکولانیوم دارد.»
ریچارد اووندن، مدیر کتابخانه‌های دانشگاه آکسفورد، در این باره گفت: «این لحظه‌ای خارق‌العاده در تاریخ است که در آن کتابداران، دانشمندان کامپیوتر و پژوهشگران دوران باستان با همکاری یکدیگر در حال رمزگشایی از متونی هستند که برای قرن‌ها از دید پنهان مانده بودند.»