علی نصیری، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سوال که مدیریت بحران وظیفه کدام سازمانها و نهادها است؟ یکی از چالشهای اصلی در زمینه مدیریت بحران، پراکندگی وظایف و مسئولیتها در سازمانها و نهادهای مختلف است. در حال حاضر، سازمانها و نهادهای مختلفی برای مدیریت بحران تعریف شدهاند که هر کدام بر اساس قوانین و مقررات خاص خود، نقشهایی ایفا میکنند. این موضوع باعث ایجاد سردرگمی و ضعف در هماهنگی میان نهادها میشود.
وی افزود: یکی از مشکلات عمده این است که سازمانهای بالادستی مرتبط با بحران، متعدد و متنوع هستند. به عنوان مثال، برخی سازمانها تحت عنوان «مدیریت بحران» و برخی دیگر تحت عنوان «پدافند غیرعامل» عمل میکنند. علاوه بر این، برای هر بحران خاص، مثل تجمعات انبوه یا بحرانهای بهداشتی نظیر کرونا، ستادهای خاصی تشکیل میشود که به نوعی از همپوشانی وظایف و سازمانها حکایت دارد. این وضعیت ممکن است باعث ایجاد خلأ در قانونگذاری و در نتیجه ضعف در اجرای مناسب سیاستها و تدابیر بحران شود.
نصیری مطرح کرد: در این زمینه، برخی از مصوبات شورای عالی امنیت ملی برای بحرانها و شرایط خاص ممکن است با قوانین قبلی تناقض داشته باشد، و این تناقضها باعث میشود که قوانین از مسیر خود منحرف شده و نهادها نتوانند بهطور مؤثر با یکدیگر هماهنگ شوند. به طور کلی، نیاز به یک نهاد یا سازمان مرکزی برای هماهنگی میان این نهادها و ایجاد یک چارچوب قانونی جامعتر برای مدیریت بحران احساس میشود.
برخی کشورها، سازمانهای مدیریت بحران به عنوان عضو کابینه در نظر گرفته میشوند
وی درباره اینکه در برخی کشورها سازمانهای مدیریت بحران به عنوان عضو کابینه در نظر گرفته میشنود اظهار کرد: در حال حاضر، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که سازمانهای مدیریت بحران باید جایگاه قانونی لازم را داشته باشند و نه تنها رئیس این سازمان توسط رئیسجمهور تعیین شود، بلکه باید عضویت در کابینه را نیز داشته باشند. به گفته برخی از این کارشناسان، تعیین رئیس سازمان توسط رئیسجمهور، بدون عضویت در کابینه، محدودیتهایی در زمینه مشارکت و تأثیرگذاری در جلسات هیئت وزیران ایجاد میکند. مقام معظم رهبری نیز در این زمینه اشاره کردهاند که تعیین رئیس سازمان باید بهگونهای باشد که این مقام در جلسات هیئت وزیران حضور داشته باشد و بتواند در تصمیمات کلیدی کشور مشارکت کند.
نصیری گفت: به قول یکی از اساتید، «مملکتداری کلاً در جلسات رسمی اتفاق نمیافته، بلکه در حاشیه این جلسات است که کارهای واقعی انجام میشود.» در حاشیه جلسات و پیش از شروع یا بعد از پایان آنها، رایزنیها، تعاملات و لابیها شکل میگیرد و این فعالیتها معمولاً نتیجه سازتر از مباحث رسمی در خود جلسه هستند. بنابراین، اگر فردی از تیم کابینه نباشد و در این جلسات حضور نداشته باشد، قادر به تأثیرگذاری مستقیم بر تصمیمات کلیدی نخواهد بود.
رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران مطرح کرد: در همین راستا، برخی میگویند که بسیاری از افراد علاقه دارند تا در کابینه حضور داشته باشند، اما در بسیاری از موارد این امکان برای آنها فراهم نمیشود. آنها معتقدند که باید بررسی کنیم سایر کشورهای موفق چهطور به این موضوع نگاه میکنند. کشورهای پیشرفتهای که در حوزه مدیریت بحران موفقتر از ما هستند، ممکن است مدلهای متفاوتی برای ترکیب سازمانها و تأثیر آنها در تصمیمات کلیدی کشور داشته باشند