به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ نشست پرسش و پاسخ فیلم «ناتور دشت» پس از نمایش فیلم در سالن همایش‌های برج میلاد، خانه جشنواره با حضور مهدی فرجی، تهیه‌کننده و محمدرضا خردمندان، نویسنده و کارگردان این فیلم برگزار شد.
محمدرضا خردمندان درباره نزدیک بودن واقعه رویداد اقتباس شده و زمان تولید فیلم اظهار داشت: ما این فرآیند را در اواخر خرداد آغاز کردیم. بنده به همراه حمید خامنه‌ای عزیز که اکنون هم در سالن حضور دارد، نوشتن فیلم‌نامه را شروع کردیم. ما حدود ۳ ماه به‌صورت شبانه‌روزی روی فیلم‌نامه کار کردیم. وقتی می‌گویم شبانه‌روزی، یعنی واقعاً تنها چهار تا پنج ساعت می‌خوابیدیم و دوباره جلساتمان را در کافه ادامه می‌دادیم. گاهی آن‌قدر بلند صحبت می‌کردیم که ما را از کافه اخراج می‌کردند! در نهایت، پس از سه ماه تلاش مستمر، روتوش‌های نهایی را در دفتر جناب مهدی فرجی انجام دادیم و فیلم‌نامه آماده شد.
سید علی صالحی، بازیگر، درباره حضورش در جشنواره و چالش‌های ایفای نقش خود اظهار داشت: خوشحالم که بعد از ۳۰ سال کار حرفه‌ای، برای اولین بار در جشنواره حضور دارم. زمانی که برای این نقش به من زنگ زدند، در یک دفتر مشغول مذاکره برای بازی در یک سریال کمدی با دستمزدی وسوسه‌انگیز بودم. در این حین، با محمدرضا خردمندان تنها ۱۰ دقیقه درباره خط قصه صحبت کردیم، اما همان زمان تصمیم گرفتم که این نقش را بپذیرم.
وی افزود: نقش «مشهد جان» برای من یک چالش بود، چرا که در زندگی شخصی‌ام هرگز پدر نبوده‌ام، اما این نقش، نقش یک پدر بود. برای درک بهتر این شخصیت، از تجربیات پدر خودم الهام گرفتم، چرا که او علاقه خاصی به دخترانش داشت و این حس و حال را سعی کردم در این نقش زنده کنم. بازی در نقش یک پدر برایم دشوار بود، اما یک وجه مشترک بسیار عزیز بین من و «مشهد جان» وجود داشت؛ ارادت هر دوی ما به آقا امام رضا (ع). این موضوع حتی در دیالوگ‌های نقش هم دیده می‌شود، مثلاً جایی که می‌گوید؛ یا امام، بچه من را به من برگردان.
صالحی گفت: من تا جایی که نقش اجازه می‌داد، تمام توانم را گذاشتم. از اینجا به بعد، همه‌چیز به نظر مخاطبان بستگی دارد که چطور آن را می‌بینند و قضاوت می‌کنند. من این نقش را زندگی کردم،
میرسعید مولویان بازیگر نقش اول این فیلم درباره حضورش در جشنواره و نگاهش به جوایز اظهار داشت: بسیار خوشحالم که اینجا هستم. یک نکته را باید مطرح کنم؛ اگر در لحظاتی از فیلم‌های گذشته یا در جلسات رسانه‌ای جشنواره، از جمله سال قبل، حضور نداشتم، دلیل آن بی‌ادبی نبوده است. واقعیت این است که کمی ترس از جمعیت دارم و این موضوع ممکن است مرا اذیت کند. به همین خاطر، بابت سال گذشته عذرخواهی می‌کنم و امروز هم با تأخیر رسیدم.
وی افزود: در مورد نامزدی در جشنواره به من لطف دارید. حقیقت این است که وقتی در حال بازی هستم، در همان لحظه تمام تمرکزم روی نقش است و جشنواره یا جایزه برایم آن هویت اصلی را ندارد. اما نمی‌توان انکار کرد که همه بازیگرانی که روی این سن آمده‌اند، دوست دارند جایزه بگیرند و نامزد شوند. من هم از این قاعده مستثنی نیستم. با این حال، تنها چیزی که واقعاً امیدوارم، این است که فیلم به حق خودش برسد و آن‌طور که باید، دیده شود. امیدوارم که شما، به‌عنوان مخاطبان و رسانه‌ها، فیلم را در جایگاه واقعی‌اش ببینید و از آن لذت برده ببرید.
با توجه به شباهت محتوای داستان فیلم با این کتاب، به‌ویژه در تأکید بر حمایت از کودکان و مفهوم «نگهبان کودکان»، این سؤال مطرح شد که آیا فیلم اقتباسی از آن رمان است یا خیر؟
کارگردان فیلم «ناتور دشت» درباره اقتباس از کتاب «ناطور دشت» اثر جی. دی. سلینجر پاسخ داد: پاسخ این است که فیلم ما اقتباس مستقیم از این کتاب نیست، چون کتاب قصه‌ای نوجوانانه دارد و صرفاً از یک کانسپت استفاده کرده که در آن رمان هم وجود دارد.
وی افزود: جالب است بدانید که اصطلاح «ناتور دشت» پیش از این نیز در ادبیات کهن ما ریشه دارد. به نظر می‌رسد نخستین‌بار در باب پنجم بوستان سعدی از این واژه استفاده شده، آنجا که می‌گوید: جهان‌دیده پیری بر آن بَر گذشت / چنین گفت خندان به ناتور دشت.
خردمندان گفت: اصطلاح ناتور به معنای «نگهبان» است و ما هم در فیلم از آن الهام گرفتیم.
وی افزود: در یکی از بحث‌ها، تحلیلی درباره این موضوع مطرح شد که در فیلم، دو کاراکتر وجود دارند که از برخی جهات با شخصیت‌های رمان سلینجر شباهت دارند، از جمله شخصیت‌های احمد و ایران که هر دو به نوعی این نقش را ایفا می‌کنند. البته توضیح بیشتر درباره این موضوع را می‌توان از خود افراد دخیل در پروژه جویا شد.
خردمندان گفت: من شخصاً کتاب «ناطور دشت» را بسیار دوست دارم و همه شرایط مهیا بود که بتوانم نام فیلمم را با الهام از این اصطلاح انتخاب کنم. جالب است بدانید که برای اولین بار آقای نجفی در سال ۱۳۴۰ این رمان را به فارسی ترجمه کرد و عنوان «ناطور دشت» را برای آن برگزید، که خود برگرفته از همین اصطلاح در ادبیات کهن فارسی است.
مهدی فرجی، تهیه‌کننده، در ادامه اظهار داشت: جالب اینجاست که همه رمان خارجی را خوانده‌اند، اما کمتر کسی به این موضوع توجه کرده که در ادبیات کهن فارسی، سعدی سال‌ها پیش از این اصطلاح استفاده کرده است. در حالی که بسیاری ناتور دشت را تنها به رمان سلینجر نسبت می‌دهند، این واژه در بوستان سعدی نیز به کار رفته و ریشه‌ای در ادبیات فارسی دارد. این نشان می‌دهد که برخی مفاهیم و واژه‌ها، پیش از آن‌که در ادبیات مدرن جهان شناخته شوند، در فرهنگ و ادبیات ما وجود داشته‌اند.
مولویان در پاسخ به پرسشی دیگر در مورد کاراکتر خود در این فیلم، گفت: شخصیت آیهان، شخصیتی است که در ۹۹ درصد فیلم هیچ احساسی به هیچ چیز ندارد و تنها یک نقطه از فیلم است که با برون‌ریزی از این شخصیت طرف هستیم، در ساخت قبل و بعد لحظه‌ای که مخاطب به بَدمن بودن این شخصیت می‌رسد نمی‌دانم که چقدر موفق بودیم، اما اگر در ایجاد همذات‌پنداری این شخصیت در مخاطب موفق نبودم به حساب ضعف من بگذارید.
شبنم قربانی درباره تجربه حضور خود در این پروژه، عنوان کرد: بسیار از این حضور خوشحال هستم و باعث افتخار من بود.
از آهنگساز پروژه سینمایی «ناتور دشت» در مورد عدم استفاده از موسیقی ترکمنی در این فیلم، بیان کرد: در پیش تولید، بسیار در مورد ساخت موسیقی ترکمنی صحبت کردیم، اما بعد تصمیم گرفتیم که بنا نیست الزاماً طبق این سبک موسیقی در این اثر پیش برویم.
حمید نجفی‌راد در پاسخ به پرسشی در مورد طولانی بودن اثر، گفت: من و تیم تولید خیلی اعتقادی به طولانی بودن اثر نداریم. من از همه تیم «ناتوردشت» ممنونم زیرا همه ما کنار هم دیگر در این پروژه زندگی کردیم.
هادی حجازی‌فر در پیامی صوتی برای نرسیدن به این نشست خبری از تمامی حضار عذرخواهی و از حضور خود در این پروژه ابراز خوشحالی کرد.
∎