باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا نجفی - ترامپ به تازگی گفته است که اگر اوکراین به دنبال ادامه دریافت کمک‌های مالی و نظامی از آمریکا است، باید منابع طبیعی با ارزش خود را در اختیار این کشور قرار دهد. عناصر کمیاب که ترامپ امیدوار است از اوکراین دریافت کند، در واقع فلزات استراتژیکی هستند که در ساخت کامپیوتر، باتری و فناوری‌های مربوط به انرژی از آنها استفاده می‌شود.
عناصر کمیاب مجموعا ۱۷ فلز هستند و بر خلاف نامشان در پوسته زمین فراوان‌اند. اما در سراسر زمین بسیار پراکنده شده و یک جا متمرکز نیستند. سازمان زمین‌شناسی آمریکا در یک ارزیابی در سال گذشته تخمین زد که ۱۱۰ میلیون تن از این ذخایر در سراسر جهان وجود دارد که ۴۴ میلیون تن آن در چین است. ۲۲ میلیون تن دیگر در برزیل و ۲۱ میلیون تن در ویتنام وجود دارد. روسیه و هند در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند و ذخایر آنان به ترتیب ۱۰ و ۷ میلیون تن برآورد شده است.در همین حال، استخراج این فلزات منجر به تولید مقادیر زیادی زباله سمی می‌شود و فاجعه‌های زیست‌محیطی متعددی را به وجود می‌آورد. همین امر بسیاری از کشور‌ها را نسبت به استخراج فلزات مذکور محتاط کرده است.
چرا ترامپ به دنبال فلزات کمیاب است؟
این عناصر در ساخت بسیاری از وسایل از لامپ گرفته تا موشک هدایت شونده کاربرد دارد. یوروپیوم در سیستم‌های نور فلورسنت و رادار استفاده می‌شود. سریم برای صیقل دادن شیشه و در مبدل‌های کاتالیزوری خودرو استفاده می‌شود. نمک‌های لانتانیم در پالایش نفت استفاده می‌شود و آلیاژ‌های آن در ساخت خودرو‌های هیبریدی کاربرد دارد. این فهرست در اقتصاد مدرن عملاً بی پایان است.افزون بر این، همه عناصر ذکر شده دارای خواص منحصر به فردی هستند که تقریبا غیرقابل جایگزین کردن است یا فقط با هزینه‌های گزاف می‌توان آنها را جایگزین کرد.
کدام کشور بیشترین ذخایر عناصر کمیاب را دارد؟
چین ده‌ها سال با سرمایه گذاری انبوه در عملیات استخراج، بیشترین استفاده را از ذخایر خاکی کمیاب خود برده است. در نتیجه، در حالی که عناصر کمیاب در جا‌های دیگر فراوان است، بسیاری از کشور‌ها سنگ معدن فرآوری نشده حاوی عناصر کمیاب خود را برای پالایش به چین می‌فرستند، زیرا این روش برای آنان هزینه کمتری دارد. همین امر وابستگی جهان را به چین بیشتر تقویت می‌کند. آمریکا و اتحادیه اروپا هم بیشتر مواد مورد نیاز خود را از چین دریافت می‌کنند و تلاش دارند که با استفاده از بازیافت، وابستگی خود به چین را کاهش دهند.
این وابستگی در مواردی برای آمریکا دردسر ساز بوده است. پیش از این و در اوج اختلافات تجاری بین آمریکا و چین در سال ۲۰۱۹، رسانه‌های دولتی چین پیشنهاد کردند که کاهش صادرات عناصر کمیاب به آمریکا می‌تواند به عنوان یک اقدام تلافی جویانه اتخاذ شود. همچنین در روز‌های اخیر و پس از اعلام تصمیم ترامپ برای اعمال تعرفه علیه کالا‌های چینی، پکن نیز اعلام کرد که صادرات برخی از مواد معدنی حیاتی را کنترل خواهد کرد؛ هر چند که هیچ یک از این مواد جزء عناصر کمیاب دسته بندی نمی‌شوند. وزارت بازرگانی چین و اداره گمرک آن اعلام کردند که این کشور در حال اعمال کنترل‌های صادراتی بر روی تنگستن، تلوریم، بیسموت، مولیبدن و ایندیم برای «حفظ منافع امنیت ملی» است.
منبع: گاردین