فناوری اتصال موبایل به اینترنت از طریق ماهواره، علاوه بر اینکه یکی از شگفتی‌های دنیای امروز است، برای مردم کشورهایی مانند ایران نیز اتفاقی امیدبخش محسوب می‌شود. این فناوری به افرادی که با انواع سرکوب‌های اینترنتی از سوی حکومت مواجه‌اند، امکان می‌دهد بدون دغدغه فیلترینگ و مسدودسازی پهنای باند به اینترنت جهانی دسترسی داشته باشند.
اوایل آذرماه امسال، هنگامی که ایلان ماسک، مالک شرکت استارلینک، در شبکه اجتماعی اکس اعلام کرد که با پرتاب ۱۲ ماهواره جدید این شرکت، کاربران می‌توانند بدون نیاز به تجهیزات اضافی، تنها با گوشی موبایل از «خدمات پیام‌رسانی مطمئن در هر مکانی» استفاده کنند، بسیاری از ایرانیان از این خبر استقبال کردند. به‌ویژه آنکه با توجه به محدودیت‌های شدیدی که حکومت ایران بر اینترنت اعمال می‌کند، استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک رو به افزایش است.
بنابر اعلام شرکت استارلینک، قابلیت «استارلینک مستقیم به گوشی» (Starlink Direct to Cell) برای تلفن‌های همراهی که از فناوری ال‌تی‌ئی (LTE - استاندارد ارتباطی ۴جی) پشتیبانی می‌کنند، در دسترس خواهد بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
توسعه فناوری ارتباط مستقیم ماهواره‌ای با موبایل (Direct-to-Cell) امکان اتصال گوشی‌های هوشمند به اینترنت ماهواره‌ای را بدون نیاز به تجهیزات اضافی فراهم می‌کند. این فناوری به کاربران اجازه می‌دهد بدون نیاز به تجهیزات خاصی مانند دیش ماهواره‌ای یا دکل مخابراتی، مستقیما از طریق گوشی همراه خود به اینترنت ماهواره‌ای متصل شوند.
اینترنت ماهواره‌ای و ایران: فرصت یا چالش؟
در ایران، با توجه به محدودیت‌های گسترده‌ای که حکومت در زمینه اینترنت ایجاد کرده است، اینترنت ماهواره‌ای می‌تواند راهکاری برای دسترسی کاربران به شبکه جهانی اینترنت قلمداد شود. این فناوری حتی می‌تواند در مناطق دورافتاده که فاقد پوشش شبکه‌های سنتی‌اند، کاربرد داشته باشد و به ساکنان مناطق محروم امکان اتصال به اینترنت را بدهد.
با این حال، جمهوری اسلامی استفاده از این فناوری را «غیرقانونی» اعلام کرده و به همین دلیل، کاربران ایرانی برای بهره‌گیری از آن با چالش‌های مختلفی روبه‌رو خواهند شد.
سایت عصر ایران به نقل از راهنماتو در گزارشی با موضوع چالش‌های اتصال ایرانیان به اینترنت ماهواره‌ای نوشت: «محدودیت‌های قانونی، ارسال پارازیت و فشار بر شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات» از جمله موانع اصلی در این زمینه‌اند.
بر اساس این گزارش، اگرچه این فناوری می‌تواند مزایای زیادی برای کاربران در سراسر جهان داشته باشد، اما در کشورهایی مانند ایران، دولت‌ها از طریق ابزارهای فنی و قانونی می‌توانند مانع از دسترسی کاربران به این سرویس شوند. همچنین، احتمال دارد اپراتورهای داخلی اجازه همکاری با شرکت‌های ارائه‌دهنده این سرویس را نداشته باشند که این امر می‌تواند دسترسی کاربران به اینترنت ماهواره‌ای را دشوار کند.
تاثیر پارازیت و محدودیت‌های فنی
علاوه بر محدودیت‌های قانونی، حکومت ایران از سیستم‌های ارسال پارازیت برای اختلال در سیگنال‌های ماهواره‌ای استفاده می‌کند. در صورت ارسال پارازیت روی باندهای فرکانسی مورد استفاده این سرویس، ارتباط کاربران ممکن است به‌طور کامل مختل شود.
برخی کشورها، از جمله چین و روسیه، در حال بررسی فناوری‌هایی برای شناسایی و مسدودسازی ارتباطات ماهواره‌ای‌اند و ایران نیز ممکن است از روش‌های مشابهی استفاده کند.
آیا ایران می‌تواند این سرویس را مسدود کند؟
به‌طور کلی، اغلب دولت‌ها از جمله ایران، توانایی فنی لازم برای مسدودسازی سرویس‌های غیرقانونی را دارند. این مسدودسازی می‌تواند از راه‌های مختلفی انجام شود:
ارسال پارازیت: ارسال امواج الکترومغناطیسی روی فرکانس‌های مورد استفاده این سرویس باعث قطع یا تضعیف سیگنال‌های دریافتی توسط گوشی‌های کاربران می‌شود.
شناسایی و مسدودسازی ترافیک داده‌ها: دولت می‌تواند از طریق سامانه‌های فیلترینگ و فایروال ترافیک سرویس‌های اینترنت ماهواره‌ای را مسدود کند.
اعمال فشار بر شرکت‌های ارائه‌دهنده: دولت ایران می‌تواند از طریق ابزارهای قانونی و بین‌المللی، شرکت‌هایی مانند اسپیس‌ایکس را تحت فشار قرار دهد تا دسترسی کاربران ایرانی را محدود کنند.
شناسایی کاربران و توقیف تجهیزات: از روش‌هایی مانند ردیابی سیگنال با پهپادها یا تصویربرداری می‌توان برای شناسایی کاربران و ضبط تجهیزات آن‌ها استفاده کرد.
اجزای اصلی فناوری Direct-to-Cell
ماهواره‌های ویژه‌ای که در این فناوری استفاده می‌شوند، دارای تجهیزات مخابراتی داخلی‌اند که مانند یک دکل مخابراتی فضایی عمل کرده و سیگنال‌های موبایل را پردازش می‌کنند.
این فناوری از باندهای استاندارد مخابراتی مانند ال‌تی‌ئی ۴جی و ۵جی استفاده می‌کند تا گوشی‌های همراه بتوانند بدون نیاز به تغییرات سخت‌افزاری به اینترنت متصل شوند.
در حال حاضر، فناوری Direct-to-Cell عمدتا برای ارسال پیامک و برقراری تماس صوتی طراحی شده، اما در آینده، امکان استفاده برای اینترنت پرسرعت نیز فراهم خواهد شد.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فناوری Direct-to-Cell این است که نیازی به دیش یا آنتن خارجی ندارد. این ویژگی باعث شده است که کاربران عادی بتوانند بدون نیاز به خرید تجهیزات گران‌قیمت به اینترنت ماهواره‌ای متصل شوند. با این حال، برخی محدودیت‌های فنی در خصوص تجهیزات مورد نیاز وجود دارد؛ زیرا گوشی‌هایی که از باندهای ال‌تی‌ای یا ۴جی پشتیبانی می‌کنند، قادر به استفاده از این فناوری خواهند بود.
مدل‌های قدیمی‌تر ممکن است نیاز به به‌روزرسانی نرم‌افزاری داشته باشند تا بتوانند با ماهواره‌ها ارتباط برقرار کنند. در برخی موارد نیز اپراتورهای مخابراتی داخلی باید همکاری‌های فنی با شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت ماهواره‌ای داشته باشند تا کاربران بتوانند از این سرویس استفاده کنند.