فیلم سینمایی «اسفند» بی‌شک یکی از آثار قابل توجه سینمای دفاع مقدس محسوب می‌شود. دانش اقباشاوی در مقام کارگردان، باتسلط، روایتی مستندوار، واقع‌گرایانه و در عین حال سینمایی از مقطع مهمی از زندگی شهید علی هاشمی ارائه داده است.

این فیلم، علاوه بر تصویرسازی دقیق وقایع، توانسته به لایه‌های شخصیتی و دغدغه‌های فکری این فرمانده برجسته دوران دفاع مقدس نیز نفوذ کند. طراحی صحنه فیلم در سطح استانداردهای سینمایی اجرا شده است. دقت در جزئیات، از بازسازی دقیق محیط‌های عملیاتی گرفته تا نمایش زندگی روزمره در آن دوران، باعث شده که مخاطب کاملاً در فضای فیلم غرق شود. این سطح از ظرافت در طراحی، فیلم را از دیگر آثار مشابه متمایز کرده و حس باورپذیری آن را افزایش داده است.

یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های فیلم، جلوه‌های ویژه آن است که به طرز هوشمندانه‌ای طراحی و اجرا شده‌اند. برخلاف بسیاری از فیلم‌های جنگی که به افراط در استفاده از CGI یا تکنیک‌های تکراری روی می‌آورند، «اسفند» با استفاده‌ دقیق از افکت‌های بصری، انفجارها، و جلوه‌های میدانی، فضای جنگ را کاملاً ملموس و واقع‌گرایانه به تصویر کشیده است.

فیلمبرداری یکی از نقاط اوج فیلم محسوب می‌شود. قاب‌بندی‌ها حساب‌شده، و حرکت دوربین کاملاً در خدمت روایت است. در لحظات پراضطراب، استفاده از دوربین روی دست، حس حضور واقعی در میدان نبرد را به بیننده منتقل می‌کند، در حالی که در سکانس‌های استراتژیک و جلسات فرماندهان، میزانسن‌ها به شکلی طراحی شده که حس تصمیم‌گیری‌های حساس و فضای پرتنش اتاق جنگ را کاملاً به مخاطب منتقل می‌کند.

ترکیب نماهای نزدیک برای انتقال احساسات و نماهای باز برای نمایش گستره‌ میدان نبرد، یادآور سبک فیلمبرداری آثار جنگی موفقی در سینما است. صدابرداری فیلم از نظر فنی استاندارد و در خدمت روایت است. از صدای محیط‌های جنگی گرفته تا دیالوگ‌های شخصیت‌ها، همه چیز با وضوح و دقت ضبط شده است و تفکیک مناسب صداها و بهره‌گیری از لایه‌های صوتی واقع‌گرایانه، به فضاسازی فیلم کمک کرده و در ترکیب با موسیقی متن، تأثیرگذاری صحنه‌ها را دوچندان نموده است. موسیقی متن نیز، با الهام از فضای بومی جنوب کشور و منطقه حور، اثری دلنشین و متناسب با حال‌وهوای فیلم خلق کرده که بر احساسات تماشاگر تأثیر عمیقی می‌گذارد.

کارگردانی دانش اقباشاوی نشان از تسلط او بر روایت و هماهنگی اجزای فیلم دارد. سکانس‌ها با دقت چیده شده‌اند، ارتباط منطقی میان آنها رعایت شده و فیلم، از ابتدا تا انتها، ریتم منسجم و درگیرکننده‌ای دارد.

فیلم، علاوه بر پرداخت به صحنه‌های جنگی، تصویری چندبعدی از شخصیت شهید علی هاشمی ارائه می‌دهد؛ از مردم‌داری، صداقت، و وحدت‌آفرینی در میان قبایل جنوب تا تعهد به شرعیات و تبعیت از امام(ره). این پرداخت دقیق باعث شده که شخصیت او صرفاً در قالب یک فرمانده جنگی نباشد، بلکه به‌عنوان یک رهبر هوشمند، مردمی و استراتژیست نظامی به نمایش درآید.

در بُعد امنیتی نیز فیلم به‌شکلی کم‌نظیر به نگاه اطلاعاتی و حفاظتی شهید هاشمی پرداخته است؛ از حفاظت گفتار با نزدیکان، حتی مادر، تا طراحی پوشش‌های اطلاعاتی و ایجاد خانه‌های امن برای پیشبرد عملیات. این جزئیات نه‌تنها در بُعد دراماتیک فیلم، نقش مهمی دارند، بلکه نشان از تحقیق و دقت در روایت تاریخی فیلم دارد.

یکی از سکانس‌های طلایی فیلم، ورود فرماندهان عالی‌رتبه سپاه به خاک عراق و خطر جدی اسارت آنهاست. این سکانس با تنش بالا و اجرای بی‌نقص، یک لحظه ماندگار فیلم را رقم می‌زند. همچنین بازسازی جلسات فرماندهان جنگ، علی‌رغم سادگی، کاملاً باورپذیر از کار درآمده و فضای تصمیم‌گیری‌های حساس در جبهه را به‌درستی منعکس کرده است.

در مجموع، «اسفند» یک فیلم جنگی صرف نیست؛ بلکه یک اثر سینمایی ارزشمند در ژانر دفاع مقدس است که با پرداخت قدرتمند داستانی، اجراهای درخشان، کارگردانی حساب‌شده و فضاسازی کم‌نظیر، توانسته یکی از ماندگارترین فیلم‌های این حوزه باشد. فیلم با بهره‌گیری از تیمی حرفه‌ای، بازیگران نوآمده اما توانمند و دقت در تمام ابعاد فنی و روایی، جایگاه ویژه‌ای در سینمای دفاع مقدس به خود اختصاص داده است.

* عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران