از بیانیه 800 تشکل دانشجویی خطاب به مجمع تشخیص تا اظهارات آملی لاریجانی
FATF بدون پیش‌بینی
صاحب‌خبر - گروه سیاسی: بحث FATF و تصمیم‌گیری درباره آن که هم‌اکنون در مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال بررسی است، در دایره توجهات قرار دارد و هر از گاهی اخبار متعددی پیرامون آن منتشر می‌شود. دیروز آیت‌الله صادق آملی‌لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام از عدم پیش‌بینی رای اعضای مجمع درباره FATF سخن گفت و در عین حال، خبر رسید که 800 تشکل دانشجویی دیروز با صدور بیانیه‌ای تحلیلی هشدار دادند تصمیم‌گیری درباره این مساله می‌تواند سرنوشت ملت و منافع ملی را تا سال‌ها تحت تأثیر قرار دهد. بیانیه تشکل‌های دانشجویی در حالی است که چند روز پیش نیز نمایندگان مجلس جلسه‌ای غیرعلنی درباره FATF برگزار کردند و خلاصه آنچه از این جلسه غیرعلنی به بیرون درز کرد این بود که بهارستان‌نشین‌ها معتقدند که چندان نباید امیدوار باشیم تا در صورت پیوستن به FATF گشایشی در اقتصاد کشورمان به وجود آید. به گزارش «وطن امروز»، تعامل ایران با FATF نزدیک به ۱۵ سال پیش آغاز شد اما در دولت روحانی که روی این مساله تاکید بسیاری داشت، در سال 95 این دولت توانست پس از کش‌وقوس‌های بسیار لایحه الحاق به FATF را به تصویب برساند. به‌رغم این موضوع، حضور ایران در لیست سیاه FATF باز تمدید شد. سپس FATF در نامه‌ای به وزیر وقت اقتصاد دولت روحانی خواستار تعهد ایران به اجرای کامل برنامه اقدام یا Action Plan شد. ایران نیز متعهد شد تا دی ۱۳۹۶، علاوه بر اصلاح قوانین «مبارزه با پولشویی» و «مبارزه با تأمین مالی تروریسم»، به کنوانسیون‌های «پالرمو» و «مبارزه با تأمین مالی تروریسم» بپیوندد، لذا از سال 96 به بعد، تصویب لوایح پالرمو و CFT نیز در کشورمان ذیل موضوع FATF قرار گرفت که این مباحث تاکنون ادامه دارد و تصمیم‌گیری نهایی درباره آن برعهده مجمع تشخیص مصلحت نظام گذاشته شده است. * شفافیت مالی یا تشدید تحریم‌ها از آنجا که برخی اخبار از نگاه مثبت در مجمع تشخیص مصلحت نظام پیرامون پیوستن به FATF حکایت دارند، دیروز 800 تشکل دانشجویی در بیانیه‌ای نسبت به این امر واکنش نشان دادند. این تشکل‌های دانشجویی در بیانیه خود آورده‌اند: در هفته‌های اخیر، شاهد انتشار اخباری از سوی افراد و رسانه‌های مختلف پیرامون رسیدگی و برآورد مثبت مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره الحاق ایران به کنوانسیون‌های CFT و پالرمو و در مجموع تأیید و چراغ سبز مجمع تشخیص هستیم. در همین زمینه، جمع کثیری از تشکل‌های دانشجویی به عنوان چشمان بصیرت امت، لازم دانستند پس از انتشار چند نامه و بیانیه در مدت کوتاه اخیر، نکاتی را برای اطلاع مجمع تشخیص و آگاهی مردم شریف ایران پیرامون این موضوع و تصمیمات آن نهاد در رابطه با پیوستن به FATF خدمت اعضای محترم بیان دارند تا به عنوان آخرین کلمات با اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام اتمام‌حجت کنند و کشور را از ضربه‌های سهمگین به منافع ملی دور نگه دارند. این بیانیه افزوده بود: در شرایط فعلی که کشور عزیزمان با چالش‌های متعددی در عرصه‌های اقتصادی و بین‌المللی در زمینه ظلم تحریم‌ها روبه‌رو است، موضوع همکاری یا عدم همکاری با گروه ویژه اقدام مالی (FATF) به یکی از مسائل بسیار حیاتی و مورد بحث در حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی و امنیت ملی تبدیل شده است. اصل این اولویت‌دهی به مسائل حاشیه‌ای و کم‌اهمیت نسبت به معیشت مردم توسط دولت و برخی جریان‌ها، محل سوال و ابهامات جدی است. در این باره، بررسی دقیق پیامدهای احتمالی ناشی از پذیرش استانداردها و توصیه‌های این نهاد، بویژه در سایه تداوم تحریم‌های بین‌المللی، ضرورت بسیاری دارد تا از برخی ساده‌انگاری‌ها نسبت به زندگی مردم جلوگیری کند. بیانیه مفصل تشکل‌های دانشجویی روی همان موضوعی تاکید داشت که چند روز پیش نمایندگان مجلس نیز روی آن بحث کرده بودند. اینکه اصلا پذیرش و پیوستن ایران به FATF می‌تواند باری از روی دوش اقتصاد کشور بردارد یا برعکس باعث تشدید تحریم‌ها می‌شود؟ در این رابطه عباس گودرزی، سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس پس از جلسه غیرعلنی مجلس به خبرنگاران گفت: با توجه به اینکه مجلس خانه ملت است و باید در حوزه‌های مختلف و تصمیمات کشور اظهارنظر کند و تاثیرگذار باشد، امروز نشستی با حضور کارشناسانی از مرکز پژوهش‌ها و سایر نمایندگان محترم برگزار شد؛ در این جلسه کارشناسان مرکز پژوهش‌ها، روسای کمیسیون‌های ذی‌ربط و برخی نمایندگان اظهاراتی داشتند و ابعاد و ماهیت FATF مورد بررسی قرار گرفت. سخنگوی هیات‌رئیسه مجلس خاطرنشان کرد: از 41 اقدام در سنوات گذشته، دولت‌های وقت 39 اقدام را پذیرفتند که البته 2 اقدام به خاطر اینکه ما قانون داخلی داشتیم و حق تحفظ برای خودمان قائل بودیم مورد توافق آنها قرار نگرفت و اعلام کردند مجدد باید مصوبه بدهید. نکته مورد اهمیتی که در جلسه غیرعلنی مجلس مورد تاکید نمایندگان محترم بود این است که عمده عدم مبادلات پولی و بانکی متاثر از تحریم‌های ثانویه ایالات متحده آمریکاست و FATF گرهی از گره‌های اقتصادی کشور باز نخواهد کرد و آنچه که دارد این است که دولتمردان ما نباید اقتصاد و معیشت را به این مباحث گره بزنند. * آیت‌الله لاریجانی: نمی‌توانم پیش‌بینی کنم هشدار تشکل‌های دانشجویی پیرامون آنچه «چراغ سبز مجمع تشخیص» عنوان می‌کنند در حالی است که دیروز آیت‌الله آملی‌لاریجانی، رئیس مجمع طی گفت‌وگویی کوتاه با خبرنگاران گفت او نمی‌تواند پیش‌بینی درباره رای اعضای مجمع به FATF داشته باشد. وی افزود: نمی‌توانم پیش‌بینی کنم. ما بحث می‌کنیم و آنچه مصلحت کشور بعد از کار فنی و دقیق تشخیص داده شود، ان‌شاءالله مطرح خواهد شد. لاریجانی افزود: ما کار دقیق علمی می‌کنیم. البته باید توجه داشت که FATF به مجمع تشخیص ارجاع نشده بلکه ۲ لایحه پالرمو و CFT - ۲ کنوانسیون بین‌المللی - در دستور کار قرار گرفته است. وی همچنین بیان داشت: اکنون کمیسیون‌های مجمع تشخیص مشغول کار دقیق هستند و آنچه را که مجلس محترم برای ما فرستاد و مورد ایراد شورای نگهبان بود، بحث دقیق درباره آن در مجمع درحال انجام است. * ۲ نکته کلیدی پیرامون FATF پیش‌تر در «وطن امروز» طی گزارشی عنوان کرده بودیم که درباره بررسی مجدد FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده است. عمده انتقادات درباره اراده و اصرار دولت برای تصویب این لوایح این است که در شرایط فعلی که تحریم‌ها همچنان علیه ایران پابرجاست، چه ضرورتی برای تصویب این لوایح وجود دارد؟ این یک نگرانی جدی است که با وجود اعمال تحریم‌ها، تصویب FATF می‌تواند منجر به محکم‌تر شدن دایره تحریم‌ها علیه ایران شود. معنای صریح‌تر این نگرانی این است که تصویب FATF در شرایط فعلی می‌تواند ایران را در کریدورهای دور زدن تحریم محدودتر کند. یک واقعیت دیگر که منتقدان مطرح می‌کنند این است که دولت آمریکا و کشورهای اروپایی قوانین و پروتکل‌های مشخص و نظام‌مند درباره تروریسم ندارند. به صورت مشخص دولت آمریکا نشان داده است یک استاندارد دوگانه در تعریف مصادیق تروریسم دارد. به همین دلیل پیش‌بینی سوءاستفاده دولت آمریکا از تصویب FATF در ایران کاملا محتمل است، بنابراین آنچه منتقدان مطرح می‌کنند ناظر بر ۲ نکته کلیدی است: ۱- در شرایطی که تحریم‌ها علیه ایران همچنان پابرجاست، تصویب FATF می‌تواند منجر به انسداد مسیرهای دور زدن تحریم و در نتیجه محکم شدن حلقه فشار علیه ایران شود. ضمن اینکه به واسطه تحریم‌های ثانویه آمریکا و مجازات طرفین تجارت با ایران، نه‌تنها عضویت در FATF منجر به کاهش تحریم‌ها نشده و هیچ آورده‌ای برای ایران نخواهد داشت، بلکه کاملا قابل پیش‌بینی است که افشای اطلاعات مربوط به تجارت ایران، می‌تواند شرکت‌های طرف تجارت با ایران را از ادامه تعاملات منصرف کند. ۲- استانداردهای دوگانه دولت آمریکا در تعریف مصادیق تروریسم، همچنین طرح اتهام درباره مراودات تجاری ایران به بهانه احتمال همکاری با تروریسم، می‌تواند دردسرهای بزرگی در حوزه مراودات اقتصادی ایران ایجاد کند. نه در دولت پزشکیان و نه در دولت روحانی، هیچ پاسخ روشنی به این سوالات و نگرانی‌ها داده نشد. روایت اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره بررسی این لوایح در دولت حسن روحانی نیز نشان می‌دهد نمایندگان دولت در جلسات مجمع هیچ جوابی به این سوالات نداده‌اند. همین موضوع نشان می‌دهد منتقدان دست روی مسائل مهمی گذاشته‌اند، بنابراین کاملا پیداست تصویب لوایحی مانند FATF نه‌تنها در شرایط فعلی ضرورت جدی ندارد، بلکه می‌تواند آسیب‌های جدی به منافع مالی ایران وارد کند.∎