اعمال تعرفه ها که در ابتدا با هدف کاهش کسری تجاری با چین و حمایت از صنایع داخلی آمریکا مطرح شد، به‌سرعت به عرصه‌های دیگری نیز تسری یافت و متحدان سنتی واشنگتن را نیز در بر گرفت. ترامپ با استناد به قانون اختیارات اقتصادی بین‌المللی در شرایط اضطراری (IEEPA)، تعرفه ۲۵ درصدی بر تمامی کالاهای وارداتی از کانادا و مکزیک و تعرفه ۱۰ درصدی تعرفه بر کالاهای چینی اعمال کرد. علاوه بر این، تعرفه ۱۰ درصدی بر واردات نفت و گاز طبیعی از کانادا وضع کرد.
ترامپ اما در گام دوم با عقب نشینی از مواضع تند خود در قبال اعمال تعرفه‌های سنگین بر واردات از کانادا و مکزیک که در پی آن به دنبال امتیازگیری در موضوعاتی چون امنیت مرزی و مهاجرت بود، با تعلیق این تهدیدها و توافق با رهبران این دو کشور، تمرکز خود را بر مقابله با چین متمرکز کرد.
هم اکنون اعمال تعرفه‌های ۱۰ درصدی بر کالاهای چینی و پاسخ متقابل پکن با وضع تعرفه بر کالاهای آمریکایی، نبرد تجاری میان دو اقتصاد بزرگ جهان را تشدید کرده است. ترامپ به طور فزاینده‌ای از تعرفه‌ها به عنوان اهرمی برای دستیابی به اهداف متنوعی فراتر از مسائل اقتصادی استفاده می‌کند. از تحت فشار قرار دادن کلمبیا برای پذیرش مهاجران اخراجی تا تهدید روسیه به دلیل مناقشه اوکراین، تعرفه‌ها به ابزاری چندمنظوره در سیاست خارجی ترامپ تبدیل شده‌اند.
این جنگ تعرفه‌ای، پیامدهای گسترده‌ای برای اقتصاد جهانی و خانوارهای آمریکایی داشته است. اخلال در زنجیره‌های تأمین جهانی، افزایش هزینه‌های تولید، و در نهایت، افزایش قیمت کالاها برای مصرف‌کنندگان، از جمله این پیامدها هستند.
دولت دونالد ترامپ مدعی است که این تعرفه‌ها از صنایع و تولید ملی آمریکا محافظت می‌کند، وابستگی به کالاهای خارجی را کاهش می‌دهد و امنیت ملی را از طریق کاهش مهاجرت غیرقانونی و قاچاق مواد مخدر افزایش می‌دهد. با این حال، کارشناسان اقتصادی و رهبران جهانی نگرانی‌هایی را درباره تبعات این تصمیم از جمله مختل کردن زنجیره تامین، حذف صدها هزار فرصت شغلی و افزیش تورم، مطرح می‌کنند؛ تبعاتی که گریبانگیر اقتصاد آمریکا نیز خواهد شد.
تقریباً نیمی از کل کالاهای وارداتی به ایالات متحده یعنی بیش از ۱.۳ تریلیون دلار از کانادا، چین و مکزیک وارد می‌شود. با این حال، تجزیه و تحلیل بلومبرگ نشان می‌دهد که تعرفه‌های جدید می تواند کل واردات آمریکا را تا ۱۵ درصد کاهش دهد. در حالی که اندیشکده بنیاد مالیات (The Tax Foundation) مستقر در واشنگتن تخمین می‌زند که این تعرفه‌ها سالانه حدود ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد اضافی مالیاتی برای دولت ایجاد می‌کند.
بخش‌های خاصی از اقتصاد ایالات متحده از جمله بخش‌های خودرو، انرژی و مواد غذایی به شدت آسیب خواهند دید. قیمت بنزین می‌تواند تا ۵۰ سنت در هر گالن در نیمه غربی ایالات متحده افزایش یابد، چرا که کانادا و مکزیک بیش از ۷۰ درصد نفت خام وارداتی پالایشگاه‌های ایالات متحده را تامین می‌کنند. همچنین خودروها و سایر وسایل نقلیه در معرض خطر هستند، زیرا ایالات متحده تقریباً نیمی از قطعات خودرو را از همسایگان شمالی و جنوبی خود وارد می‌کند.
تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات از کانادا و مکزیک هزینه‌های تولید خودروسازان آمریکایی را افزایش می‌دهد و تا ۳ هزار دلار به قیمت برخی از تقریباً شانزده میلیون دستگاه خودرویی که سالانه در ایالات متحده فروخته می‌شود، اضافه می‌کند. هزینه‌های مواد غذایی نیز می‌تواند افزایش یابد، زیرا مکزیک بیش از ۶۰ درصد سبزیجات و تقریباً نیمی از میوه و آجیل وارداتیِ آمریکا را تامین می‌کند.
واکنش‌های بین‌المللی از مقاومت تا تقابل
سیاست‌های تعرفه‌ای تهاجمی دونالد ترامپ، واکنش‌های متنوعی را از سوی کشورهای مختلف جهان برانگیخت. این واکنش‌ها از اعتراضات دیپلماتیک و تهدید به اقدام متقابل تا اقدامات عملی و اعمال تعرفه‌های متقابل را شامل می‌شود که باعث شد ترامپ از برخی مواضع خود عقب نشینی کند.
مقاومت قاطعانه و شکایت به سازمان تجارت جهانی: چین، به عنوان یکی از اهداف اصلی سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ، واکنشی قاطعانه نشان داد. وزارت بازرگانی چین، اعمال تعرفه‌های جدید را نقض آشکار قوانین WTO دانست و خواستار اصلاح این رویکرد اشتباه از سوی آمریکا شد. علاوه بر این، چین تهدید به اقدامات متقابل و طرح شکایت در سازمان تجارت جهانی کرد. این اقدام، نشان از جدیت پکن در مقابله با سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه ترامپ دارد.
تعرفه متقابل و بررسی اقدامات غیرتعرفه‌ای: کانادا، در پاسخ به تعرفه‌های آمریکا، به‌سرعت دست به اعمال تعرفه‌های ۲۵ درصدی بر کالاهای آمریکایی به ارزش ۱۵۵ میلیارد دلار زد. نخست‌وزیر ترودو، این اقدام را پاسخی مستقیم به اقدامات ایالات متحده توصیف کرد و اشاره کرد که تعرفه‌ها به‌طور تدریجی اعمال می‌شوند تا فرصت لازم برای تطبیق شرکت‌های کانادایی فراهم شود. علاوه بر این، کانادا بررسی اقدامات غیرتعرفه‌ای را نیز در دستور کار خود قرار داد، نشانه‌ای از آمادگی این کشور برای مقابله با تمام ابعاد سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ.
طرح «بی» و رد ادعاهای کاخ سفید: مکزیک نیز با اجرای “طرح بی”، شامل اقدامات تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای، به سیاست‌های ترامپ پاسخ داد. رئیس جمهور مکزیک ضمن رد ادعاهای کاخ سفید در مورد همکاری مکزیک با گروه‌های قاچاق مواد مخدر، به طور ضمنی، آمریکا را متهم به مسلح کردن این گروه‌ها کرد. این رویکرد، نشان از اراده دولت مکزیک برای حفظ منافع ملی و عدم پذیرش فشارهای یکجانبه دارد. پاسخ مکزیک، ترکیبی از اعمال تعرفه و دفاع صریح دیپلماتیک است.
واکنش‌های چین، کانادا و مکزیک، نشان‌دهنده تنوع و شدت واکنش‌ها به سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ است. این کشورها، با استفاده از ابزارهای مختلف، از ابزارهای تجاری تا ابزارهای دیپلماتیک، سعی در مقابله با این سیاست‌ها و حفظ منافع ملی خود داشته‌اند. این واکنش‌ها، نشان از عدم موفقیت کامل استراتژی ترامپ در اعمال فشار و کسب امتیاز از طریق تعرفه‌ها دارد و بیانگر پیچیدگی جنگ تجاری در جهان امروز است.
جنگ تعرفه‌ای ترامپ، پدیده‌ای چندوجهی است که پیامدهای آن در کوتاه‌مدت و بلندمدت، نیازمند بررسی و تحلیل دقیق است. این رویکرد، نه تنها روابط تجاری میان کشورها را تحت تأثیر قرار داده، بلکه سؤالات اساسی در مورد آینده نظام تجارت جهانی و نقش آمریکا در آن مطرح کرده است. به نظر می‌رسد که ترامپ با استفاده از تعرفه به عنوان سلاحی سرد، به دنبال تغییر قواعد بازی در عرصه اقتصاد و سیاست بین‌الملل است.
با این تفاسیر معلوم نیست که آیا جنگ تعرفه‌ای ترامپ، در نهایت به نفع اقتصاد آمریکا خواهد بود و همه تر از آن تا چه میزان متحدان و رقبا حاضر به تسلیم شدن در برابر فشارهای تعرفه‌ای ترامپ خواهند بود. آیا این رویکرد، به ایجاد نظمی نوین در عرصه تجارت جهانی منجر خواهد شد یا خیر. باید منتظر ماند و دید.