کال جنی دره‌ای زیبا، وهمناک و پر از شگفتی و که یکی از جاذبه‌های طبیعی مهم ایران به شمار می‌آید و به گفته بومیان، محل زندگی اجنه و ارواح است.
در مسیر رسیدن به دره جنیان می‌توانید به تماشای طبیعت بی‌نظیر یا تمدنی باستانی بنشینید و تجربه‌ای متفاوت در دل کویر بدست بیاورید. این دره زیبا از سال ۱۳۹۶ بانام کال جنی در فهرست آثار طبیعی ملی ایران ثبت‌شده است و سالانه هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به سمت خود جذب می‌کند.
تاریخچه کال جنی
عامل اصلی ایجاد دره کال جنی رودخانه ازمیغان است. این رودخانه پس از ورود به زمین‌های آبرفتی، بستر خود را گود کرده البته مقاومت سنگ‌ها در طول مسیر رودخانه موجب شده است پیچ‌وخم‌هایی نیز در مسیر شکل بگیرد. رودخانه به‌مرورزمان در عمق یک تنگه خودساخته، مسیر خود را ادامه داده تا درنهایت به دشت طبس رسیده است، این تنگه مجموعه‌ای از فرورفتگی‌ها، برجستگی‌ها، حفره‌ها و شیارهای حاصل از فرسایش، خلل و فرج دیواره‌ها، پلکان‌ها، آبشارهای کوچک و حوضچه‌های آب است؛ آثاری که در کنار هم یک جاذبه شگفت‌انگیز را خلق کرده‌اند.
علت نام‌گذاری
نام رمزآلود دره کال جنی از دو بخش «کال» و «جنی» تشکیل‌شده است. کال به معنای دره یا مسیر ایجادشده به‌وسیله سیلاب‌ها و جریان آب است. به گفته بومیان منطقه، این دره درگذشته بسیار ترسناک و محل زندگی ارواح و جنیان بوده؛ به همین دلیل بخش دوم به نام این دره اضافه‌شده است.
شکل و ساختار دره به‌گونه‌ای است که وزش باد و عبور آن از میان شکاف‌های دره هنگام شب، موجب به‌وجودآمدن صداهایی عجیب‌وغریب و رعب‌انگیز می‌شود که درگذشته شنیدن این صداها اهالی منطقه را از حضور جن‌ها در این دره مطمئن می‌کرده است.
یکی دیگر از دلایل نام‌گذاری کال جنی، وجود حفره‌ها و تونل‌های عجیب در دل صخره‌های این دره است بومیان معتقد بودند که این حفره‌ها، منازل اجنه هستند. برخی معتقدند که درگذشته، عده‌ای از پیروان میتراییسم این دره را به‌عنوان عبادتگاه خود انتخاب کرده بودند. آن‌ها شایعه جن‌زدگی این منطقه را انتشار دادند تا مردم از حضور در این منطقه بترسند و به این طریق از آزار و اذیت دیگران در امان باشند.
جریان آب در بیابان
در کال جنی برخلاف دیگر بیابان‌های خراسان جنوبی، آب نایاب نیست. با پیش رفتن در دره کال جنی متوجه می‌شوید که این دره با دیگر نقاط بیابان طبس تفاوت دارد. وجود آبشارهایی کوچک و فرح‌بخش که در زبان بومی «شُلَن» خوانده می‌شوند، به‌علاوه حوضچه‌هایی کم‌عمق برای آب‌تنی و رهایی از گرمای داغ دره جنیان، لذت گردش در این دره تاریخی را دوچندان می‌کند.
جریان آب در دره کال جنی به‌صورت کاملاً مهندسی‌شده به درون قنات هدایت می‌شود؛ به‌گونه‌ای که بیننده حس می‌کند این تونل توسط انسان‌ها ساخته‌شده است. در همین قسمت دره، فرسایش به اوج خود می‌رسد و زیباترین و عجیب‌ترین نقوش، نگاره‌ها و برجستگی‌های کف دره رخ‌نمایی می‌کنند؛ نقوشی که نشان از جریان آب در سال‌های دور دارند و شواهد حاکی از این هستند که چند صدسال قبل رودخانه‌ای خروشان از اینجا گذر می‌کرده است.
شگفتی‌های دره
زمانی که وارد این دره می‌شوید، دنیایی اسرارآمیز و عجیب را می‌بینید و متوجه نقش و نگارهایی روی دیواره‌های بلند می‌شوید؛ نقش و نگارهایی که به‌وجودآمدن این دره در طول هزاران سال و در اثر فرسایش آبی و بادی و حضور سیلاب را به شما نشان می‌دهند و حس و حالی از دوران باستان را در ذهن ایجاد می‌کنند.
پس از عبور از گودال‌های آب در کال جنی همه چیز عادی به نظر می‌رسد؛ البته تا زمانی که به حفره‌های داخل دیواره‌ها برسید، حفره‌هایی به نظر می‌رسد که در اثر فرسایش و به‌صورت کاملاً طبیعی به وجود آمده‌اند؛ اما درواقع نشانه‌هایی از تمدن در این دره هستند. کمی جلوتر که بروید چاهی را می‌بینید که در ارتفاع دو متری از سطح زمین قرارگرفته است و می‌توان به داخل آن رفت و با استفاده از جای دست‌ها و حفره‌های داخل بدنه چاه، حدود هفت‌تا هشت متر بالا بروید تا وارد دنیای جدیدی شوید؛ دنیایی حیرت‌انگیز که باور آن مشکل است. در این نقطه از دره با تالاری روبه‌رو می‌شوید که در دو طرف آن دو دالان قرار دارد. این دالان‌ها هریک به اتاق‌هایی ختم می‌شوند. خطوط روی دیوارها نیز ردی از تیشه‌ها هستند؛ نشانه‌هایی که با لمس‌کردن آن‌ها از نزدیک بیشتر شگفت‌زده خواهید شد و این پرسش بیش‌ازپیش ذهن شما را درگیر خواهد کرد که چه کسی از کدام سرزمین به اینجا رسیده و چنین اثر بی‌نظیری را خلق کرده است؟
«دره اجنه» مخوف‌ترین جاذبه گردشگری ایران
«کال جنی»؛ «دره جنیان» یا «دره اجنه» منطقه‌ای رمزآلود در استان خراسان جنوبی است که در ۳۲ کیلومتری شمال شهر طبس، در اطراف روستای «ازمیغان» قرار دارد.
صاحب‌خبر -
∎