امروز ۱۶ بهمن مصادف با پنجم شعبان و سالروز میلاد سیدالساجدین است که در تقویم رسمی به عنوان روز صحیفه سجادیه نامیده شده است. دعای مکارم الاخلاق که بیستمین دعای صحیفه سجادیه و یکی از معروف ترین دعاهای این کتاب است، فرازهای ناب و زیبایی را در برابر دیدگان هر سالک و انسان وارسته ای قرار می دهد؛ مثل فراز چهارم این دعا که امام چهارم به درگاه الهی عرضه می دارد «خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و درجه و مرتبه‌ مرا نزد مردم بلند مکن، مگر آن‌که به همان اندازه نزد خودم پَست گردانی و عزّت آشکاری برایم ایجاد مکن، مگر آن‌که به همان اندازه، خواری باطنی برایم ایجاد کنی».

این فراز از دعا یکی از بهترین راهکارها برای افراد چهره و به قول معروف سلبریتی است تا مبادا دچار غرور و تکبر شوند. سلبریتی یا صاحب چهره کسی است که معمولاً در زمینه‌ های هنری، ورزشی، سیاسی و رسانه ای در میان مردم، سرشناس و معروف می شود و معمولا معروف شدن انسان، آفت ها و آسیب هایی را نیز به دنبال دارد که اگر انسان مراقبت نکند، دچار تکبر و غرور می شود.

برخی معتقدند سلبریتی ها افراد سرمست از شهرت و خودبرتربین در عرصه های گوناگون هستند که معمولا خود را در همه زمینه‌ها صاحب نظر دانسته و از خودشیفتگی به خودشگفتی رسیده و همواره خود را تافته‌ای جدابافته از افراد عادی جامعه می‌پندارند.

شهرت را می توان مترادف چهره‌شدن دانست. چون شهرت در لغت به معنی معروف شدن است و شهرت طلبی یعنی تلاش برای قدر و منزلت پیدا کردن.

حب شهرت،‌ در حقیقت به حب ذات و به مطرح کردن خود برمی‌گردد. حب جاه به دنبال غفلت از خدا ظهور می‌کند و مانع قرب الهی می‌شود. از این رو زدودن این خصلت ناشایست به سختی محقق می‌شود؛ چون در حقیقت کنار زدن و شکستن خود است.

قارون یکی از چهره های زمان حضرت موسی بود و قرآن پس از نقل داستان هلاکت قارون می فرماید «این منزل آخرت (بهشت) را تنها برای کسانی قرار می‌دهیم که در روی زمین قصد برتری (جاه و شهرت)‌ و قصد فساد ندارند.»

حاج قاسم سلیمانی که با خواندن همین فراز از دعای امام سجاد(ع) سفارش می کرد که «نباید انکسار و شکست درونی را فراموش کنیم. یعنی باید خود را هیچ بدانیم. چون غرور، تکبر و نخوت، آفت هر گونه اثر اخلاقی و هر گونه مسئولیتی است».

وی معتقد بود خودشکستگی در همه کسانی که به مرحله طاغوت و فرعون رسیدند وجود نداشت و تکبر و غرور باعث می شود تا انسان به طاغوت و فرعون تبدیل شود.

رهبر معظم انقلاب نیز در سال ۷۲ در دیدار با نمایندگان مجلس شورای اسلامی با اشاره به همین فراز از دعای امام سجاد فرمود «مومن، عزیز و طالب عزّت است اما این عزّت، باید با خودخواهی و کبر یا اذیت کردن مردم یا انواع انحراف ها همراه نباشد. این، اساس قضیه است. همه باید توجّه کنیم و بنده، خودم بیش از شما محتاج این هستم که به این معنا توجّه کنم و خدای متعال کمکم کند. باید مواظب باشید، حال که با تفضّل الهی، هر یک از شما از طرف مردم خودتان انتخاب شده‌اید و مردم شما را آورده‌اند و بر کرسی نمایندگی که یک جایگاه شرف و افتخار است نشانده‌اند، مبادا طوری شود که خدای ناخواسته، وسیله‌ای برای وِزر و وَبال گردد. از این، باید به خدای متعال پناه ببریم. خیلی باید از این بترسیم».

از قدیم گفته اند هر که بامش بیش، برفش بیشتر. هر کس محبوبیت بیشتری در جامعه کسب می کند، باید تلاش فزونتری برای دوری از آسیب های آن داشته باشد.

مرحوم آیت الله محمدتقی مصباح یزدی درباره این دعای امام چهارم گفت: از دیدگاه معرفت، هر چه انسان خدا را بهتر بشناسد، به نیستی و نادانی و عجز و ناتوانی خود بیشتر پی می‌برد و اگر انسان به نقص‌های خود اعتراف کند، از غرور، رهایی می‌یابد. در غیر این صورت نفس، طغیان می‌کند و انسان را به مفاسد اخلاقی مبتلا می‌سازد.

این استاد اخلاق درباره قسمت دوم این فراز از دعای حضرت سجاد گفت: دوستان خدا هر چه به خدا نزدیک تر می‌شوند متواضع تر می‌گردند؛ در مقابل، افراد جاهل و کم ظرفیت اگر مطلبی را یاد بگیرند یا کار خیر و ثوابی انجام دهند، فکر می‌کنند از ملائکه نیز جلو افتاده‌اند یا همه خیرات عالم را انجام داده‌اند.

وی اضافه کرد: هر چه بر معرفت بندگان شایسته خدا افزوده می‌شود، آنان خود را در مقابل خدا ذلیل تر می‌بینند و تواضع حقیقی آنان بیشتر می‌شود. تواضع حقیقی آن است که انسان در دل نیز خود را کوچک ببیند، نه خود را به ظاهر در پیش روی مردم متواضع نشان بدهد، که این، نفاق و دورویی است. تواضع حقیقی جز با لطف خدا میسر نیست، زیرا نفس انسان سرکش است و به کمتر چیزی مغرور می‌شود.