گروه اقتصادی ایرنا - سرانه مصرف بنزین در ایران چهار لیتر در روز است که با توجه به متوسط جهانی که ۳ لیتر در روز محاسبه می شود، عدد بالایی است؛ این روند در سال های اخیر رو به افزایش بوده به طوری که گفته می شود در چهار سال گذشته مصرف بنزین ۱۰ درصد رشد داشته و پیش بینی می شود با ادامه این روند تا سال ۱۴۰۷ مصرف بنزین به روزانه ۱۷۰ میلیون لیتر برسد.
روند افزایشی مصرف بنزین در کشور عوامل مختلفی دارد که قاچاق سوخت، فناوری قدیمی به کار رفته در خودروها و مصرف بالای سوخت در آنها و نیز متنوع نبودن سبد سوخت وسایل حمل و نقل در کشور از جمله آنها به شمار می رود.
به همین سبب کارشناسان انرژی راهکارهای متنوعی را برای مقابله با افزایش مصرف بنزین در کشور پیشنهاد می کنند که از افزایش قیمت سوخت برای جلوگیری از قاچاق گرفته تا تنوع سبد سوخت وسایل نقلیه و ارتقای فناوری در شرکت های خودروساز را در بر می گیرد.
با توجه به اینکه تغییر قیمت بنزین در دستور کار دولت چهاردهم قرار ندارد و ارتقای فناوری در شرکت های خودروسازی برای کاهش مصرف سوخت نیز امری زمانبر است، به نظر می رسد یکی از راهکارهایی که می تواند منجر به کاهش مصرف بنزین در کشور شود طرح توسعه استفاده از سوخت سی.ان.جی است.
آغاز طوفانی سی ان جی در ایران
طرح ورود سوخت سی ان جی به سبد سوخت کشور از سال ۱۳۷۹ کلید خورد و در سال ۱۳۸۱ نخستین جایگاه توزیع گاز فشرده در تهران راه‌اندازی شد؛ از آنجا که در آن زمان هم این سوخت با هدف کاهش وابستگی حمل و نقل کشور به بنزین در اولویت دولت قرار گرفته بود، به سرعت در کشور توسعه یافت و در بسیاری از شهرها و راههای مواصلاتی کشور جایگاههای آن دایر شدند و حتی کارخانه تولید مخزن سی ان جی نیز در کشور راه اندازی شد و برنامه دوگانه سوز شدن خودروها بویژه خودروهای عمومی و تاکسی ها در دستور کار قرار گرفت و اجرایی شد.
روند صنعت سی ان جی به گونه‌ای ادامه یافت که اکنون ۲۴۳۵ جایگاه عرضه سی ان جی، ۴.۵ میلیون خودروی دوگانه سوز، ۱۲ شرکت تامین کننده تجهیزات جایگاهی، ۶ شرکت تأمین کننده تجهیزات خودرویی، ۶ شرکت تولید مخازن سی ان جی، ۲۹۳ شرکت بهره بردار جایگاه و ۶۳ شرکت تعمیر و نگهداشت جایگاه در کشور موجود است.
در ۹ ماهه امسال حدود سه هزار تبدیل خودروها به دوگانه سوز انجام شده است
آمارهای منتشره اخیر نشان می دهد که مصوبه سال ۱۳۹۸ شورای اقتصاد برای توسعه دوگانه سوز شدن خودروها سبب شد تا در سال ۱۳۹۹ در مجموع ۸۰ هزار تبدیل، در سال ۱۴۰۰ افزون بر ۱۰۳ هزار تبدیل، در سال ۱۴۰۲ بیش از ۶۰ هزار تبدیل و از ابتدای سال ۱۴۰۳ افزون بر سه هزار تبدیل انجام شود.
این آمار بدان معناست که اگرچه در سال‌های ابتدایی طرح اجرای آن با شدت و جدیت دنبال شد، اما در سال‌های بعد روند کندی به خود گرفت و می‌رفت تا کم‌کم از خاطره‌ها محو شود اما به نظر می رسد بروز ناترازی‌های جدی در سبد سوختی کشور دولت چهاردهم را به سمت استفاده مجدد از سوخت سی ان جی سوق داده است.
متنوع‌سازی سبد سوخت در برنامه وزارت نفت
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به تازگی از برنامه‌ریزی وزارت نفت برای متنوع‌سازی سبد سوخت خودروها و توسعه صنعت سی ان جی خبر داده و گفته است: چالش‌های متعددی بر سر راه جایگاه‌داران سی‌ان‌جی وجود دارد که وزارت نفت تلاش می‌کند با رفع این چالش‌ها و اصلاح مدل کسب‌وکار، افزون بر حفظ منافع ذی‌نفعان و تضمین اقتصاد جایگاه‌داران، مسیر توسعه صنعت سی‌ان‌جی را هموار کند.
محمدصادق عظیمی‌فر خاطرنشان کرد: چالش‌ها و موانع متنوعی در زمینه توسعه صنعت سی‌ان‌جی وجود دارد که مواردی نظیر قیمت سی ان جی و بهینه نبودن سهمیه تخصیص‌یافته به ناوگان خودرویی سبب شده است تا از منظر اقتصاد رفتاری، توسعه این صنعت با کندی روبه‌رو شود.
برنامه وزارت نفت متنوع‌سازی سبد سوخت خودروها و توسعه صنعت سی ان جی است
به گفته وی، نبود سهولت دسترسی به جایگاه‌ها به‌ویژه در کلان‌شهرها، متوقف‌شدن فرایند تبدیل، تولید و نوسازی ناوگان دوگانه‌سوز از عوامل دیگری است که سبب کاهش مصرف سی‌ان‌جی در کشور شده است.
معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش تاکید کرد: متنوع‌سازی سبد سوخت با استفاده از سی‌ان‌جی یکی از برنامه‌های اولویت‌دار در حوزه مدیریت مصرف است که در این باره در یک ماه گذشته مطالعه مفصلی به‌منظور احصای وضع موجود، همچنین عارضه‌یابی آن انجام شده و برنامه توسعه‌ای افق کوتاه‌مدت تا بلندمدت آن نیز تدوین شده است.
هدف: متنوع سازی سبد سوختی کشور
چندی پیش هم مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران گفت: متنوع سازی سبد سوختی کشور از جمله برنامه‌هایی است که در دولت چهاردهم به جد پیگیری می شود.
کرامت ویس کرمی در گفت و گو با ایرنا افزود: با توجه به اینکه حجم مصرف بنزین زیاد است، به دنبال آن هستیم تا متنوع سازی سبد سوختی کشور را عملیاتی کنیم؛ در این زمینه باید به سوخت سی‌ان‌جی بیشتر توجه کنیم و سهم آن را در سبد سوخت بالا ببریم.
مصرف سی‌ان‌جی طی ۱.۵ سال گذشته از ۲۳ میلیون مترمکعب به ۱۹ میلیون مترمکعب کاهش یافته است
ویس کرمی ادامه داد: البته برای آن زیرساخت و ظرفیت خوب وجود دارد، اما شرایطی ایجاد شده که اکنون مصرف سی‌ان‌جی در کشور پایین است به همین دلیل به دنبال این هستیم که افزایش مصرف را در ناوگان داشته باشیم.
مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با اشاره به ظرفیت بسیار مطلوب سوخت سی‌ان‌جی در کشور خاطرنشان کرد: امکان عرضه روزانه ۴۰ میلیون مترمکعب سی‌ان‌جی در کشور وجود دارد با این حال، مصرف سی‌ان‌جی طی یک سال و نیم گذشته از ۲۳ میلیون مترمکعب به ۱۹ میلیون مترمکعب کاهش یافته است. برای رفع این مساله باید ناوگان خودرویی دوگانه‌سوز توسعه یابد.
ویس‌کرمی افزود: در حوزه تبدیل خودروهای عمومی با اولویت وانت‌بارها بر مبنای مصوبه شورای اقتصاد، قراردادی با هشت شرکت امضا و ۴۰۰ کارگاه در سطح کشور به منظور تبدیل خودروهای تک‌سوز عمومی به خودروهای دوگانه‌سوز تجهیز و حدود ۳۴۰ هزار دستگاه خودرو تک‌سوز به خودرودوگانه سوز تبدیل شد که هم‌اکنون این طرح به‌دلیل عدم پرداخت مطالبات پیمانکاران متوقف شده است.
وی با بیان اینکه سامانه ثبت‌نام تبدیل خودروهای عمومی تک‌سوز به دوگانه‌سوز به‌زودی باز می‌شود، گفت: مطابق با مصوبه شورای اقتصاد در مجموع ۹۶۰ هزار دستگاه خودرو با ثبت‌نام در این سامانه به خودرو دوگانه‌سوز تبدیل می‌شوند و تا یک ماه آینده نیز قراردادهای لازم با شرکت‌های خودروساز امضا می‌شود.
آغاز مجدد تبدیل رایگان خودروهای عمومی به دوگانه سوز
مدیر طرح سی ان جی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران از آغاز ثبت‌نام طرح تبدیل رایگان خودروهای عمومی بنزین‌سوز به دوگانه‌سوز در استان سیستان و بلوچستان خبر داد.
سعید رحمان سالاری افزود: همگام با راه‌اندازی جایگاههای سی‌ان‌جی در استان سیستان و بلوچستان، طرح تبدیل رایگان خودروهای بنزین‌سوز به سی‌ان‌جی که مدت‌ها به‌دلیل تأمین نشدن منابع مالی متوقف شده بود، بار دیگر در سراسر کشور آغاز شده است.
توسعه استفاده از سوخت سی.ان.جی راهکاری موثر در کاهش مصرف بنزین خواهد بود.