شناسهٔ خبر: 71176437 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: جوان | لینک خبر

«نقش بازار تبریز در پیروزی انقلاب اسلامی» در آیینه یک پژوهش نوانتشار

«سرای انقلاب» بسترساز تحول

اثری که هم‌اینک در معرفی آن سخن می‌رود، همانگونه که از نام آن هویداست، «نقش بازار تبریز در پیروزی انقلاب اسلامی» را بازکاویده است

صاحب‌خبر -

جوان آنلاین: اثری که هم‌اینک در معرفی آن سخن می‌رود، همانگونه که از نام آن هویداست، «نقش بازار تبریز در پیروزی انقلاب اسلامی» را بازکاویده است. این پژوهش از سوی معصومه جعفرزاده انجام شده و انتشارات سوره مهر به انتشار آن همت گماشته است. تارنمای ناشر در توضیحی بر موضوع کتاب به نکات ذیل اشارت برده است: «معصومه جعفرزاده در کتاب سرای انقلاب به بررسی نقش بازار شهر تبریز در پیروزی انقلاب پرداخته است. از شرایط بااهمیت و تأثیرگذار در پیروزی یک گروه مخالف در منازعه با حکومت وقت این است که به لحاظ مادی و اقتصادی به نظام حاکم وابستگی نداشته و مستقل باشد. هر نهضتی برای سازماندهی و اقدامات انقلابی، نیازمند منابع مالی فراوانی است، زیرا در هر انقلابی تعداد زیادی از افراد درگیر مبارزه‌اند و مقدار زیادی اقدامات پنهان انقلابی وجود دارد که باید از لحاظ مالی تغذیه شوند. با توجه به سیاست‌های رژیم شاه مبنی بر نوسازی به سبک غربی و ترویج فرهنگ غربی همچون ایجاد فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای در جامعه و تحت فشار قرارگرفتن اقشار مذهبی به ویژه بازاریان این امر موجب نزدیکی بیشتر این دو نهاد شد. این اتحاد سبب شد تا بازار به‌عنوان یک نهاد سنتی، نقش به سزایی چه از لحاظ مالی و اقتصادی و چه از لحاظ سیاسی ایفا کند. از لحاظ سیاسی موقعیت بازار و جمعیت آن، نقش مهمی در شکل‌گیری تظاهرات مردمی داشت. بازاریان چند صد مغازه در بازار تبریز داشتند و با جمعیت زیادی از مردم در ارتباط بودند. هرگاه که اتفاقی می‌افتاد، بازار را بسته و در مساجد تجمع می‌کردند. مهم‌ترین ابزار بازار برای بیان اعتراض خود، در بستن مغازه‌ها و تحصن تجلی می‌یافت. وقتی خبر بسته شدن مغازه‌ها از سوی بازاریان و تحصن‌شان در شهر پخش می‌شد، نشان این بود که اعتراضی گسترده در راه است، چراکه بسته‌شدن بازار خبر از اختلال زندگی عادی مردم می‌داد. در واقع بسته‌شدن بازار مانند یک شبکه خبری وسیع عمل می‌کرد، آن هم در زمانی که خبری از وسایل ارتباط جمعی نبود. تعطیلی بازار، باعث نارضایتی مردم و اعتراض به دولت می‌شد و تا حدی زمینه شکل‌گیری تظاهرات مردمی را فراهم می‌کرد. تنها کانال بسیج بازاریان در اتحاد با سایر گروه‌ها، مساجد بودند و مساجد محل امنی را برای بازاری‌ها فراهم کرده بودند تا گردهم آیند و به مخالف با رژیم پرداخته و فشار‌های حکومت را افشا کنند. از لحاظ اقتصادی نیز بازار نقش مهمی در پشتیبانی و حمایت از مبارزات انقلابی و انقلابیون داشت. با توجه به مسائل ذکر شده در خصوص بازار، مجموعه‌ای مدون از نقش و فعالیت‌های بازاریان مبارز در پیروزی انقلاب اسلامی موجود نبود و نقش این طبقه از جامعه در پیروزی انقلاب از خاطره‌ها پاک یا کمرنگ می‌شد. بر همین اساس نویسنده تصمیم به نگارش طرح موضوع کرد تا بتواند به نقش بازار و بازاریان تبریز در پیشبرد اهداف نهضت روحانیت و پیروزی انقلاب اسلامی بپردازد. او برای نگارش کتابش از راه‌های مختلف تحقیقاتی اعم از کتابخانه‌ای، میدانی و اسنادی بهره برده است....» 
نویسنده در بخشی از این تحقیق، در روایت یکی از وقایع بازار تبریز در دوره انقلاب اسلامی آورده است: «داشتم می‌دیدم که پوتین‌هایش را درآورد. سربازان تا سر کوچه رسیده و صف‌کشیده بودند. درجه‌دار‌ها عقب ایستاده بودند. می‌ترسیدند که سرباز به آنها شلیک کند. قنداقه تفنگ را زیر پایش گذاشت و با صدای بلند گفت: اشهد‌ان‌لا‌اله‌الله و اشهدان‌محمدا‌رسول‌الله و اشهد‌ان‌امیرالمؤمنین‌علیا‌ولی‌الله و بعد گفت مرده باد شاه جنایتکارا و زنده‌باد خمینی. سپس لوله تفنگ را زیر گلویش قرارداد با انگشتش ماشه را کشید و مغزش متلاشی شد!....»