همشهری آنلاین: اشکان رهگذر برای نخستین بار انیمیشن «آخرین داستان» را ساخت؛ انیمیشنی که به‌گفته این کارگردان خوب دیده نشد. «ژولیت و شاه» دومین انیمیشن بلند سینمایی رهگذر به‌حساب می‌آید و او قصد دارد تور اکران‌های خارجی این انیمیشن را از سال آینده شروع کند. رهگذر قرار است «گنج اژدها» را هم بسازد. او می‌گوید: «همیشه تاریخ جزو جدانشدنی قصه‌هایم بوده که در کنار آن، تخیلات و فانتزی‌هایم را هم می‌گذارم. » «ژولیت و شاه» بخش‌های موزیکالی دارد که در کنار گروه دوبله، حامد بهداد هم دومین همکاری را با این کارگردان دارد. این انیمیشن در جشنواره امسال در کنار انیمیشن‌هایی چون «پسر دلفینی ۲»، «افسانه سپهر» و «زال و رودابه» رقابت می‌کند. رهگذر بزرگ‌ترین چالش تولید انیمیشن ایرانی را در کمبود نیروی انسانی متخصص و سرمایه‌گذار می‌داند؛ موضوعی که خودش نیز در «ژولیت و شاه» با آن مواجه شده است.
انیمیشن «ژولیت و شاه» درآمیخته با داستانی تاریخی است و توانسته با رگه‌های فانتزی‌ای که دارد، داستان را برای تماشاگر جذاب کند؛ از این درهم آمیختگی شخصیت‌های تاریخی و فانتزی بگویید.
تاریخ همیشه یکی از مؤلفه‌های کارهای من بوده است؛ وقتی به هر ایده‌ای فکر می‌کنم، به نوعی در آن ایده تاریخ هم وجود دارد و داستان انیمیشن یکی از لایه‌های تاریخ کهن، اسطوره‌ای و معاصر را در خود دارد. دلیل آن این است که ما در یک مملکت تاریخی با قدمت چندین هزار ساله زندگی می‌کنیم که گنجینه‌ای را پشت سر داریم و نمی‌توانیم فقط به روبه‌رو نگاه کنیم. تاریخ برایم مهم است و این عادتی است که از استادانی چون علی رفیعی و بهرام بیضایی یاد گرفتم. البته من صرفاً بازگوکننده داستان تاریخی نیستم؛ اگر اینطور بود باید مستند می‌ساختم. در ساخت انیمیشن‌ها همیشه تخیل و خلافیت را دخیل و آن واقعه را از صافی خود رد می‌کنم تا به یک داستان و قصه جدید برسم. در «ژولیت و شاه» نیز شخصیت‌پردازی، فانتزی و تخیل ماهیت و روح انیمیشن است که وقتی با هم همنشین شدند، این انیمیشن خلق شد.
بعد از «آخرین داستان» قرار بود «گنج اژدها» را بسازید.
بعد از «آخرین داستان» قرار نبود «گنج اژدها» ساخته شود؛ از همان ابتدا تصمیم من ساخت انیمیشن «ژولیت و شاه» بود. ما «گنج اژدها» را وقتی که «ژولیت و شاه» پس از پیش تولید وارد مراحل تولید شد، شروع کردیم و وارد مراحل توسعه انیمیشن شدیم؛ چون این انیمیشن در جشنواره انسی پذیرفته و خبر آن پخش و زودتر هم معرفی شد. «گنج اژدها» سومین کار بلند ما در استودیو هورخش خواهد بود.
در پروسه تولید انیمیشن‌ها در ایران بزرگ‌ترین مشکل جذب سرمایه‌گذار است؛ شما گرفتار این چالش نشدید؟
همیشه جذب سرمایه‌گذار بزرگ‌ترین چالش برای ساخت انیمیشن در ایران بوده و هست. البته این موضوع دامن ما را هم گرفته است؛ شرکتی که بخشی از سهام شرکت ما را داشت، قبول کرد تا در ساخت انیمیشن سرمایه‌گذاری کند اما به واسطه برخی مدیریت‌ها مشکلاتی پیش آمد و ما ۲سال درگیر حل مشکلات بودیم و خوشبختانه با مدیریت جدید، مشکلات حل شد و کار پیش رفت، اما از ۶سالی که صرف تولید شد، ۲سال آن را درگیر حل مشکلات مالی بودیم.
از پروسه ساخت این انیمیشن بگویید و از حضور انیماتورها. چند نفر درگیر پروژه سینمایی بودند؟ در ایران چقدر انیماتور حرفه‌ای وجود دارد؟
درباره پروسه ساخت انیمیشن باید بگویم که بیش از ۵سال طول کشید و همانطور که گفتم ۲سال درگیر حل کردن مشکلات سرمایه بودیم و امیدوارم کار بعدی سریع‌تر ساخته شود. در این انیمیشن انیماتورها هیچ‌کدام تجربه حرفه‌ای نداشتند؛ گروهی از انیمیشن «آخرین داستان» مانده بودند و گروهی نیز مهاجرت کردند و البته ما هم با گروهی قطع همکاری کردیم. اما نکته قابل توجه گروهی بودند که به ما اضافه شدند و برای آنکه در روند حرفه‌ای‌تری قرار بگیریم، آموزش ضمن کار را شروع کردیم. انیماتورهای زیادی جذب شدند و ضمن کار آموزش هم می‌دیدند و این خودش یک سرمایه انسانی است. در استودیو فرایند جذب و آموزش را داشتیم و در این کار ۵۰۰نفر به اشکال مختلف همکاری کردند که ۹۰درصد آنها ضمن کار آموزش دیدند. باید بگویم علاوه بر جذب سرمایه، مهم‌ترین چالش در انیمیشن ایران سرمایه انسانی است.
انتخاب حامد بهداد برای صداپیشگی در این پروژه و دیگر دوبلورها به چه شکل بود؟
حامد بهداد تجربه زیادی در دوبله دارد و سال‌هاست در این حوزه کار می‌کند و ما سابقه همکاری با وی را در انیمیشن «آخرین داستان» هم داشتیم. در یک دیدار به شکل اتفاقی متوجه کاراکتر خاصی که ساخته بود، شدم و دیدم با شخصیت ما هماهنگ است و به واسطه صدای خوبی که دارد، از او خواستیم خودش هم ترانه‌های مربوط را بخواند. دیگر دوبلورها همگی حرفه‌ای و جوان هستند که با مدیریت امین قاضی انتخاب و به پروژه اضافه شدند. ما یک تیم می‌خواستیم با صداهای آشنا و مجرب که وقت و انرژی کافی هم داشته باشند. در دوبله تصویری هم نداشتیم و صداها روی استوری برد بود. یکی از شانس‌های بزرگ ما حضور آقای نصرالله مدقالچی بود که سایه کسوت ایشان در گروه صدا یک شانس بزرگ برای ما بود.
بخش‌هایی از این انیمیشن موزیکال بود؛ موزیکال بودن از همان ابتدا در ذهن‌تان بود یا به تبع موفقیت انیمیشن‌های خارجی این کار را انجام دادید؟
بخش‌هایی از «ژولیت و شاه» قرار بود از همان ابتدا موزیکال باشد، حتی در لحظه نگارش فیلمنامه نیز بخش‌هایی که باید ترانه خوانده شود، خالی گذاشته شد که با بخش موزیکال، کاراکتر و قصه پیش برود. ما آثار شاخص زیادی در دهه‌های مختلف داشته‌ایم که به شکل موزیکال ساخته شده‌اند.
میثم یوسفی، ترانه‌سرای مستعد، دلسوز و نام آشنایی است که ترانه‌ها را مبتنی بر قصه و شخصیت‌ها نوشت.
چه پیش‌بینی‌ای برای اکران جشنواره و اکران عمومی فیلم دارید؟
مهم‌ترین بخش در جذب مخاطب کار تبلیغاتی و حضور پخش‌کننده ماهر است. تا امروز با توجه به کارهای تبلیغی بازخوردها مثبت بوده و به‌نظرم در اکران عمومی هم «ژولیت و شاه» دیده می‌شود؛ چرا که این انیمیشن تنها برای کودکان نیست و اگر مخاطبان فیلم را ببینند، این بزرگ‌ترین رکن کارهایم است و بهترین جایزه را از آنها می‌گیرم. البته کلیه امتیاز فروش در داخل و خارج کشور به شرکت سرمایه‌گذار واگذار شده است اما بخش جشنواره‌ها را خودمان انجام می‌دهیم. از ابتدای سال آینده تور جشنواره‌های بین‌المللی «ژولیت و شاه» آغاز می‌شود.
امسال ۴ انیمیشن در جشنواره فیلم فجر حضور دارند. رقابت را چطور می‌بینید؟
واقعیت این است که من در جشنواره‌های ایران و اکران انیمیشن در ایران موقعیت را رقابتی نمی‌بینم؛ نه اینکه خودم کار خاصی انجام نداده باشم، بلکه به‌خاطر اینکه هر اندازه انیمیشن در ایران اکران شود بیشتر خوشحال می‌شوم. انیمیشن در ایران مظلوم است و هر اندازه به آن توجه شود باعث افزایش تولیدات خواهد شد و به‌دنبال آن آموزش انیماتور بیشتر می‌شود. این موضوع برایم مهم است. در جشنواره هم خود سیمرغ برایم مهم نیست، دوست دارم انیمیشنی که سال‌ها گروه‌های مختلف برایش تلاش کرده‌اند دیده شود.