به گزارش خبرگزاری مهر، در نخستین جلسه «ستاد آفریقا» که صبح امروز (یکشنبه) در دفتر معاون اول رئیس‌جمهور برگزار شد، محمدرضا عارف با تبریک اعیاد شعبانیه و دهه فجر با تاکید بر اهمیت ارتباط با آفریقا در اندیشه انقلاب اسلامی گفت: از دید دولت چهاردهم که همان دیدگاه رهبر معظم انقلاب و نظام اسلامی است، ارتباط با کشورهایی که در حوزه تمدنی ایران قرار دارند و همینطور کشورهای آفریقا، از لحاظ ارزشی برای ما اهمیت دارای اهمیت است، شعار انقلاب ما، تکیه بر ارزش‌ها و فرهنگ و محدود نشدن به مرزها بود که این همان رویکرد و راهبرد امام خمینی (ره) است و ما هم در این مسیر حرکت می‌کنیم.
معاون اول رئیس‌جمهور در این جلسه که با حضور اعضای «ستاد آفریقا»، از وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مختلف تشکیل شده بود، گفت: ما معتقدیم که در چارچوب منافع ملی خودمان و منافع کشورهای طرف مقابل، با اکثر کشورهای دنیا بر طبق اولویت‌ها، ارتباط داشته باشیم.
عارف افزود: در اولویت سیاست خارجی ما برای برقرار ارتباط، در وهله اول، کشورهای اسلامی، کشورهای همسایه و منطقه و سازوکارهای منطقه‌ای و همچنین قاره آفریقا قرار دارند.
ارتباط با آفریقا، ارزشی است نه صرفاً اقتصادی
معاون اول رئیس جمهور با اشاره به اهمیت ارتباط با آفریقا گفت: نگاه ما به آفریقا یک نگاه صرفاً اقتصادی و مادی نیست بلکه نگاه ارزشی است، البته معتقدیم که در این ارتباط، باید منافع اقتصادی هر دو طرف با جدیت لحاظ شود اما انقلاب ما فراتر از اقتصاد، رویکرد فرهنگی و ارزشی دارد و ما می‌توانستیم همزمان درحوزه‌های فرهنگی و اقتصادی موفق‌تر عمل کنیم.
عارف تصریح کرد: آفریقا بازار بسیار خوبی است، بازاری با بیش از یک میلیارد و چهارصد میلیون جمعیت که بازار بکری است، این قاره علاوه بر آنکه می‌تواند مقصد مهمی برای صادرات کالاهای ما باشد، می‌تواند در تأمین پایدار نیازهای ما در حوزه کالاهای اساسی و برخی محصولات کشاورزی مهم باشد و این مسئله با توجه به وضعیت اقلیمی کشور و مشکلات مربوط به آب و درنتیجه نیاز به کشت فرا سرزمینی برای ما بسیار اهمیت دارد.
معاون اول رئیس‌جمهور در ادامه با اشاره به سابقه تاریخی روابط ایران و آفریقا گفت: ارتباط ما در اوایل انقلاب، ارتباط خوبی بود اما متأسفانه از آن فرصت استفاده نشد و این در حالی بود که امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب بر این ارتباط بسیار تاکید داشته‌اند اما متأسفانه نگاه «آفریقا گریزی» در ذهن برخی مسئولان و بخش خصوصی ما وجود داشت و از آن طرف دشمنان سعی کردند یک نگاه «ایران ستیزی» را در آفریقا به وجود بیاورند و هر دوی این عوامل دست در دست هم دادند و ارتباطات ریشه دار نشد، در زمینه آفریقا گریزی متأسفانه فعالان اقتصادی ما علاقه‌ای نداشتند که در این قاره کار و فعالیت کنند و اگرچه در حوزه فنی و مهندسی کارهایی صورت گرفت اما بیشتر شرکت‌ها دنبال بهانه بودند که بگویند ارتباط با آفریقا برای ما مشکل آفریده است.
ستادی برای همه آفریقا
معاون اول رئیس جمهور در ادامه خطاب به اعضای ستاد آفریقا گفت: با وجود مشکلات بسیار در ایجاد ارتباط با آفریقا، در دهه‌های گذشته ما به «ستاد آفریقا» رسیدیم، از دید ما، مسائل کشورهای مختلف آفریقا با وجود تنوع، بسیار مشابه است و زمینه‌های همکاری را می‌توان به صورت یک مجموعه و یک بسته در راهبرد ارتباط با آفریقا تعریف کرد.
وی ادامه داد: در مقاطعی در سال‌های گذشته چند جلسه فعال در حوزه ارتباط با آفریقا تشکیل شد اما متأسفانه با تغییر مدیریت‌ها، همان فعالیت‌های اندک هم متوقف شد، در حالی که می‌توانستیم در زمینه‌های فرهنگی، اقتصادی و فنی و مهندسی کارهای بزرگی در این قاره انجام دهیم اما به دلیل آنکه بدون اطلاع از شرایط و بازار کشورهای هدف در آنجا حضور پیدا کردیم، نتوانستیم موفق بشویم.
وقت کار و تحول است
عارف در ادامه با بیان اینکه در دولت وفاق ملی از ایجاد ارتباط خوب و قدرتمند با آفریقا حمایت می‌شود گفت: اگر بخواهیم درباره ارتباط فرهنگی و اقتصادی گزارش بدهیم همه چیز خوب است اما واقعیت این است که در حوزه عمل کم‌کاری صورت گرفته است و رقبای ما، جا پایشان را در طی سال‌هایی که ما در آنجا حضور قوی نداشتیم محکم کرده‌اند اما با این حال هنوز هم آفریقا پتانسیل خوبی برای ما دارد.
معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: ستاد آفریقا باید با قدرت فعال شود و با اولویت‌بندی، کارها را پیش ببریم و در این مسیر، از همه توان دیپلماسی و توانایی‌های علمی و فناورانه برای موقفیت استفاده کنیم، ما باید دیپلماسی فرهنگی و دیپلماسی علمی و فناوری را تقویت کنیم و در این زمینه دانشگاه‌های ما ظرفیت بسیار بالایی دارند.
عارف با اشاره به سطح بالای آموزشی در دانشگاه‌های ایران گفت: هر جوان باهوشی که از آفریقا در دانشگاه‌های ما درس می‌خواند می‌توانست سفیر فرهنگی ما باشد اما ما در این زمینه نیز ضعیف کار کردیم، معیارهایی گذاشته شد که دانشجویان علاقمند کشورهای آفریقایی یا به دانشگاه‌های ضعیف هشتم و نهم فرستاده شدند یا اینکه چند ترم معطل ماندند و به این ترتیب ذهنیت آنها خراب شد و در مقابل گاهی افرادی آمدند که صلاحیت لازم برای تحصیل در دانشگاه‌های ما را نداشتند، ما «سفیر علمی» می‌خواهیم و توقعمان این است که اگر صد دانشجو به ایران می‌آیند حداقل هفتاد نفرشان در رشته خودشان افراد موفقی شده و سفیر علمی کشور ما بشوند.
من سفیر ایرانم
عارف در ادامه سخنان خود با ذکر خاطره‌ای از یکی از سفرهای رسمی به کشورهای همسایه گفت: در سفری به یکی از کشورهای همسایه، در مراسمی سفرای کشورها نیز دعوت شده بودند و طبق عرف دیپلماتیک به نوبت و در صف برای احوالپرسی به سراغ هیأت ایرانی می‌آمدند، ناگهان یکی از سفرا بدون رعایت پروتکل‌ها به سراغ من آمد و گفت من ایرانی هستم. وقتی که از او بیشتر پرسیدم متوجه شدم در زمانی که رئیس دانشگاه تهران بودم، ایشان برای تحصیل به دانشگاه تهران آمده و در مقطع فوق لیسانس فارغ التحصیل شده است، ایشان به من گفت: من در دانشگاه کشور شما تحصیل کرده‌ام و بنابراین خودم را سفیر ایران می‌دانم و این ظرفیتی است که ما از آن به درستی استفاده نکرده‌ایم، که در دولت چهاردهم باید این نقص هم برطرف شود.
«خدمات فنی مهندسی» را جدی می‌گیریم
معاون اول رئیس جمهور در ادامه با اشاره به جایگاه برتر خدمات فنی و مهندسی متخصصان ایران در جهان گفت: کیفیت و قیمت خدمات شرکت‌های ایرانی در مقایسه با شرکت‌های سایر کشورها بسیار خوب و برای کشورهای هدف جذاب است، ما در آفریقا می‌توانستیم خیلی خوب کار کنیم اما به دلایلی این فرصت‌ها را از دست دادیم اما حالا زمان جبران است.
عملکردها را ارزیابی کنید
عارف در ادامه خطاب به اعضای ستاد گفت: عملکردهای چند دهه گذشته در ارتباط با قاره آفریقا را به دقت ارزیابی کنید و بر اساس نتایج آن، برای اصلاح روش‌ها، راهکارها و راهبردها فعالیت جدی‌تری را آغاز کنید.
وی در ادامه با اشاره به حضور قدرتمند در اتحادیه اقتصادی اوراسیا گفت: ما در کشورهای حوزه تمدنی ایران و نیز کشورهای آفریقا و اتحادیه‌هایی که اخیراً در آنها حضور پیدا کرده‌ایم با جدیت حضور پیدا خواهیم کرد تا گذشته را جبران کنیم. آسیای مرکزی و قفقاز همیشه در حوزه تمدنی ایران بوده است.
«ستاد آفریقا» چگونه تشکیل شد؟
جلسه امروز ستاد آفریقا، نخستین جلسه این ستاد در دولت وفاق ملی است، سابقه تشکیل این ستاد به دوران سفر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی – رئیس‌جمهور وقت - به آفریقا و تشکیل شورای عالی آفریقا برمی‌گردد، در سال‌های بعد «ستاد آفریقا» به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور شکل گرفت اما از آن زمان تاکنون کلاً ۶ جلسه از این ستاد برگزار شده است که بیشترین تعداد جلسات در سال‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ در زمان معاون اولی محمدرضا عارف برگزار شده است، در دولت چهاردهم نیز نخستین جلسه ستاد با حضور معاون اول رئیس جمهور برگزار شد. قاره آفریقا دارای ۵۴ کشور است که ایران در ۲۴ کشور، سفارتخانه دارد.
در نخستین جلسه چه گفته شد؟
در این جلسه مدیران ارشد وزارت امور خارجه، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، معاونت علمی ریاست جمهوری، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و سایر اعضا گزارش‌های خود در زمینه اقدامات صورت گرفته و راهبردهای آینده را بیان کردند.