وقوع تیراندازی‌های دسته‌جمعی مکرر در منطقه بالکان (شرقی‌ترین و بزرگ‌ترین شبه‌جزیره بزرگ جنوب اروپا متشکل از کشور‌های آلبانی، بوسنی‌وهرزگوین، بلغارستان، کرواسی، کوزوو، مونته‌نگرو، مقدونیه شمالی، رومانی، صربستان و اسلوونی)، کشور‌های این منطقه را دچار وحشت کرده است؛ با وجود این، تعداد سلاح‌های غیرقانونی در بالکان همچنان رشد می‌کنند.
به گزارش رویترز، کشور‌های منطقه بالکان در میان روند روبه‌رشد تعداد سلاح‌های غیرقانونی، شاهد وقوع تیراندازی‌های دسته‌جمعی هستند.
منبع بیشتر سلاح‌های غیرقانونی در این منطقه، درگیری‌های مرگ‌باری هستند که در گذشته در این منطقه رخ داده‌اند.
با وجود حرکت برخی از کشور‌های منطقه بالکان در مسیر اتخاذ و اعمال قانون‌های سختگیرانه‌تر برای کنترل اسلحه، بررسی‌ها نشان می‌دهند که چنین اقدام‌هایی که در دهه‌های اخیر نیز انجام شده بودند، تاثیر محدود و اندکی دارند.
این امر نشان‌دهنده میزان دشواری ریشه‌کن کردن خشونت در سراسر منطقه مملو از میلیون‌ها سلاح گرم باقی‌مانده از درگیری‌های منطقه‌ای است.
فرهنگ مالکیت اسلحه در این منطقه ریشه‌هایی به عمق چند قرن دارد.
به گفته سه کارشناس، حتی زمانی که دولت‌های منطقه بالکان قوانین سخت‌گیرانه‌تری را تصویب می‌کنند، بسیاری از کشور‌هایی که دارای کمبود نقدینگی هستند، منابع یا گاهی اراده لازم برای اجرای این قانون را ندارند؛ چراکه باند‌های جنایت‌کار قدرتمند تجارت اسلحه را در این منطقه اداره می‌کنند.
این کارشناسان گفتند که انفعال، به ناامنی در منطقه و احتمالا در اتحادیه اروپا همسایه دامن می‌زند.
مدیر یک نهاد تحقیقاتی مستقر در بروکسل، پایتخت بلژیک، گفت: نه‌تنها داشتن قانون خوب، بلکه توانایی حفظ و اجرای قوانین نیز مهم هستند؛ مبارزه با سلاح گرم غیرقانونی کار بسیار دشواری است و فکر می‌کنم هنوز کار‌های زیادی باید انجام شود.
نرخ نگران‌کننده مرگ‌ومیر
فروپاشی یوگسلاوی در دهه ۱۹۹۰ به وقوع مجموعه‌ای از درگیری‌های قومی خونینی منجر شد که ۶ میلیون سلاح گرم مازاد در بالکان غربی، منطقه‌ای متشکل از مونته‌نگرو، صربستان، کوزوو، بوسنی‌وهرزگوین، آلبانی و مقدونیه شمالی به جای گذاشت.
آخرین داده‌های پروژه تحقیقاتی Small Arms Survey در سوئیس، نشان می‌دهد که فقط نیمی از سلاح‌های یادشده جمع‌آوری یا نابود شده‌اند.
با وجود تلاش کشور‌های منطقه برای جمع‌آوری سلاح‌های غیرقانونی، کارشناسان درباره آمار‌های ارائه‌شده در این باره تردید دارند.
براساس داده‌های ابتکار منطقه‌ای کنترل اسلحه با حمایت سازمان ملل و اتحادیه اروپا با نام SEESAC، حادثه‌های سالانه مرتبط با اسلحه در منطقه شامل تیراندازی‌های تصادفی، خودکشی، تهدید و جنایت‌های خشونت‌آمیز بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴ بیش از ۷۰ درصد افزایش یافته است.
در عین حال، داده‌ها نشان می‌دهند که در مدت مشابه، مرگ‌های ناشی از اسلحه، به استثنای خودکشی، بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر در سال ثابت مانده است.
براساس داده‌های دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل (UNODC)، میزان مرگ‌ومیر ناشی از جنایت‌های مسلحانه در بالکان غربی دست‌کم ۳۰ درصد بیشتر از میزان مرگ‌ومیر در بزرگ‌ترین کشور‌های اتحادیه اروپا است.
- بیشتر بخوانید:
- اسلحه در همه‌جا؛ کابوس آمریکایی‌ها در دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ
- چالش مواد مخدر در فرانسه؛ از مرگ‌ومیر‌های فزاینده تا خشونت‌های مسلحانه مرگ‌بار
بازار سیاه تسلیحات بالکان بر دیگر مناطق نیز تاثیر می‌گذارد؛ براساس گزارش دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل، سلاح‌های بالکان اغلب در سراسر جهان پیدا می‌شوند، زیرا ارزان‌تر هستند.
دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل همچنین اعلام کرد: این واقعیت که سلاح‌های گرم تولیدشده در حوزه‌های قضایی بالکان غربی در چندین حمله تروریستی در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ در اروپا استفاده شد و همچنان در سراسر منطقه در زمینه‌های مختلف جنایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، باعث نگرانی است.
انجام و اعمال برخی تغییر‌ها ممکن است برای حل این بحران کمک کند؛ کشور‌های بالکان غربی در ماه نوامبر (آبان) توافق کردند که قوانین اسلحه را با اتحادیه اروپا هماهنگ و سلاح‌های غیرقانونی را محدود کنند.
یک مشاور متخصص برای پیشگیری از قاچاق و تخلفات در بوسنی‌وهرزگوین در این باره، گفت که براساس پروژه هرمس تحت حمایت سازمان ملل که در سال ۲۰۲۳ راه‌اندازی شد، بوسنی‌وهرزگوین بازرسی‌های پستی و گمرکی را تقویت کرده است که سلاح‌های گرم را به مقصد کشور‌هایی مانند ژاپن و آمریکا رهگیری کرده است.
به گفته وی، تلاش‌ها برای کاهش تسلیحات غیرقانونی نتایج قابل اندازه‌گیری و مثبتی را نشان داده است، اما مشکل قاچاق و تجارت غیرقانونی همچنان ادامه دارد.
فرهنگ مرگ‌بار اما ریشه‌دار مالکیت اسلحه
مونته‌نگرو، کشوری در بالکان با جمعیت ۶۱۶ هزار نفری که به‌عنوان یک مقصد گردشگری روبه‌رشد برای اروپایی‌های ثروتمند شناخته می‌شود، به‌شدت اسلحه دوست دارد.
فرهنگ قوی اسلحه از قرن‌ها جنگ این کشور سرچشمه می‌گیرد؛ این کشور فقط یک نمونه است.
داده‌های بررسی سلاح‌های کوچک نشان می‌دهد که مونته‌نگرو امروز در سرانه مالکیت اسلحه با ۳۹.۱ سلاح گرم به ازای هر ۱۰۰ نفر در رتبه سوم جهان قرار دارد.
وابستگی مردم این کشور به اسلحه در همه جا مشهود است.
یک مدرس جرم‌شناسی در پودگوریتسا، پایتخت مونته‌نگرو، گفت: نسل من در خانه‌هایی بزرگ شد که اسلحه بخشی جدایی‌ناپذیر از خانواده بود؛ این فرهنگ در بسیاری از مناطق منعکس شده است.
وی گفت: در کوزوو، جایی که صد‌ها هزار سلاح غیرقانونی وجود دارد، پلیس می‌گوید خشونت با اسلحه در تابستان تشدید می‌شود.
انتهای پیام/