شناسهٔ خبر: 71158247 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: ایبنا | لینک خبر

گفت‌وگو با عضو هیئت علمی نوزدهمین جشنواره شعر فجر؛

نوآوری و تحول در زبان شعر معاصر با نیم‌نگاهی به سنت

زکریا اخلاقی گفت: در هر دوره وقتی مجموعه اشعار چاپ شده را بررسی و معیار سنجی می‌کنیم؛ شاهد تحولات زبان و تغییر عناصر شعری هستیم، شعرهای ما ضمن اینکه نیم نگاهی به سنت دارند، آنچه که از سنت در شعر کهن نیاز هست را حفظ می‌کنند و از عناصر نوآورانه و خیال‌انگیزی بدیع نیز استفاده می‌کنند

صاحب‌خبر -

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا زکریا اخلاقی شورکی استاد حوزه علمیه و ادبیات و از شاعران غزلسرای معاصر ایران است. اخلاقی با ترکیب‌سازی‌های بدیع، رویکردی فلسفی و عرفانی در شعر داشته و توجه ویژه او به صورت شعر با انتخاب ردیف‌ها و قافیه‌های خاص، وزن‌های بدیع، مطلع‌ها و مقطع‌های جذاب و ترکیب‌ها و تصاویر خیال‌انگیز همراه است. وی عناوین شاعر برگزیده دفاع مقدس (سال ۷۹)، شاعر برتر حوزه در دهمین کنگره شعر و قصه طلاب و برگزیده جشنواره بین‌المللی شعر فجر در دورهٔ اول تا سوم را دارد. اخلاقی علاوه بر فعالیت‌های علمی، مدیریت مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری استان یزد را نیز بر عهده دارد.

او که از اعضای هیئت علمی نوزدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر است، درباره نقش گذشت زمان بر روی اشعار ایرانی، خصوصاً آثاری که در دوره‌های متوالی در دبیرخانه این جشنواره مورد بررسی و داوری قرار می‌گیرند، گفت: یکی از ویژگی‌های شعر خوب این است که پا به پای زمان حرکت کند. همانطور که از آغاز تاریخ شعر فارسی نیز شاهد چنین تحولی هستیم، شعر فارسی امروز از سبک‌های مختلفی عبور کرده تا به نقطه اکنون رسیده است. مثلاً زمانی شعر در سبک هندی رواج داشته و در دوره‌ای سبک خراسانی و یا سبک عراقی؛ یعنی در هر دوره به تناسب زمان یکی از این سبک‌ها در اوج بوده و دیگری کمتر مورد اقبال بوده است.

اخلاقی در ادامه با اشاره به نقش زبان در شعر مطرح کرد: باید پذیرفت که زبان نیز در هر دوره در حال تغییر و تحول هست و شعری که ریشه در زبان دارد، از این قاعده مستثنی نیست و طبیعتاً شعری دارای جایگاه و مخاطب است که به‌روز باشد و همه عناصر آن نه تنها در زبان بلکه در صورخیال و عناصر دیگر برگرفته از مولفه‌های ادبی و توصیفات بدیع امروزی باشد.

برگزیده جشنواره شعر فجر، افزود: جریان غالب شعر معاصر نیز متاثر از تحولات، همراه زمان پیش می‌رود به خصوص در شعرهایی که شاعران جوان دارند، این رویکرد نمایان است. البته در هر دوره‌ای تعدادی هستند که به سبک‌های قدیمی‌تر دلبستگی دارند و نمی‌توانند این سبک از شاعری را رها کنند، این مسئله هم طبیعی است و جزئی از ویژگی‌های زمانه است. اما قالب اشعار معاصر به زبان امروز نزدیک و عمده شاعران ما در همین مسیر حرکت می‌کنند.

غزلسرای معاصر با اشاره و تاکید بر آثاری که در دوره‌های متوالی در دبیرخانه شعر فجر بررسی شده و همچنین کتاب‌های شعری چاپ شده، گفت: سال‌به‌سال وقتی مجموعه اشعار چاپ شده را بررسی و یا در داوری‌های مختلف آنها را معیار سنجی می‌کنیم؛ شاهد تحول زبان و تغییر عناصر شعری هستیم، ضمن اینکه حفظ سنت هم امر مهمی است و خوشبختانه شعرهای ما در ضمن اینکه نیم نگاهی به سنت دارند و تمام آن چیزهایی از سنت شعر کهن حفظ کردنی است را حفظ می‌کنند در عین حال نوآوری و به‌روزشدن هم در آنها مشهود است.

وی درباب این نکته که شاعران امروز اعتقاد دارند پس از قالب غزل نیمایی، باید منتظر تولد قالبی نو در شعر باشیم، عنوان کرد: ببینید قالب‌های شعری محدود هستند و قالب غزل نیمایی هنوز خودش جدید به حساب می‌آید، به نظرم در آینده نزدیک، خود قالب تغییری پیدا نخواهد کرد؛ منتها ممکن است گونه‌ای از شعر رواج یابد که به قالب نیمایی نزدیک است. و به طور کل معنای به‌روزشدن هم همین است.

اخلاقی در پایان تصریح کرد: اگر به قالب شعر نیمایی دقت کنید، می‌بینید فقط تساوی مصرع‌ها را به هم نزده و قالب را تغییر نداده است بلکه درون‌مایه شعر، یعنی اندیشه و عاطفه را نیز تغییر داده است. شعر یعنی عاطفه، شعر یعنی خیال، شعر یعنی زبان، و شاعر با تغییر هر عنصر، عناصر دیگر را نیز باید با آن همگام کند و اینکه به یکباره منتظر ظهور پدیده‌ی خلق الساعه خواهیم بود، خیر اینگونه نیست، شعر مانند زبان به تدریج و به تناسب هر دوره خود را بازسازی و بازآفرینی می‌کند تا اینکه در قالب‌های جدید باعواطف و خیال‌پردازی‌های متناسب با هر دوره انسجام یابد.