به گزارش صراط به نقل از فارس؛ ۱۴ بهمن ماه در ایران به عنوان روز فناوری فضایی نام‌گذاری شده است. این روز به منظور گرامی‌داشت دستاوردهای علمی و فناوری کشور در حوزه فضا و تقدیر از تلاش‌های محققان و دانشمندان در زمینه پیشرفت‌های فضایی برگزار می‌شود.امروز همزمان با این مراسم در محل وزارت ارتباطات از ۳ ماهواره ایرانی ناوک، پارس ۱ و پارس ۲ با حضور رئیس جمهور، مقامات کشوری و لشکری رونمایی شد. در این گزارش به برخی ویژگی‌های این ۳ ماهواره پرداخته‌ایم.
سنجش از راه دور در مدار لئو
نمونه ارتقا یافته ماهواره پارس۱، یک ماهواره سنجشی تصویربرداری است که بر پایه پلتفرم ماهواره‌های سنجشی پژوهشگاه فضایی ایران در رده وزنی ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم توسعه یافته است. نمونه اولیه این ماهواره سال گذشته با پرتابگر سایوز به فضا ارسال و مورد آزمون عملیاتی قرار گرفت. نتایج این مأموریت در طراحی و بهبود عملکرد نمونه دوم ماهواره پارس۱ مورد استفاده قرار گرفت و اصلاحات لازم نسبت به نسخه اولیه انجام شده است. نمونه دوم ماهواره پارس۱ به مدار لئو (ارتفاع حدود ۵۰۰ کیلومتر) ارسال خواهد شد. این ماهواره که وزنی کمتر از ۱۵۰ کیلوگرم دارد، مجهز به سه محموله تصویربرداری شامل سنجنده چندطیفی (MS)، سنجنده مادون قرمز موج کوتاه (SWIR) و سنجنده مادون قرمز حرارتی (TIR) است. این سنجنده‌ها به ترتیب دارای دقت تصویربرداری ۱۵ متر، ۱۵۰ متر و ۳۰۰ متر در طیف‌های نوری و حرارتی مختلف هستند. تصاویر ثبت‌شده توسط این ماهواره از طریق باند مخابراتی X به زمین ارسال خواهد شد. این ماهواره به سیستم تعیین موقعیت و کنترل وضعیت سه محوره با دقت بهتر از نیم درجه مجهز است. منبع انرژی آن از سلول‌های خورشیدی است که روی پنل‌های بازشونده نصب شده‌اند. ماهواره پارس۱ دارای سیستم پیشران گاز سرد است که امکان اصلاح مداری و تصحیح نقطه تزریق را فراهم می‌کند. همچنین، این ماهواره یک محموله ثانویه دارد که برای اندازه‌گیری میزان یون تجمعی ناشی از تشعشعات فضایی طراحی شده است.
سازه این ماهواره دارای ساختار مکعبی و ساخته‌شده از صفحات لانه‌زنبوری است که حداکثر مقاومت را در برابر ارتعاشات شدید لحظه پرتاب تضمین می‌کند. برای افزایش قابلیت اطمینان، بیشتر بخش‌های ماهواره دارای قطعات جایگزین بوده و در برابر رخداد خطا مقاوم‌سازی شده است.
ویژگی‌های خاص «پارس۲» برای محافظت محیط‌زیست
ماهواره پارس۲ با وزنی معادل ۱۵۰ کیلوگرم به دو محموله تصویربرداری پیشرفته مجهز است که از دو نوع سنجنده متفاوت بهره می‌برد. یکی از این سنجنده‌ها خطی بوده و تصاویری با دقت ۳ متر در حالت رنگی ثبت می‌کند، درحالی‌که سنجنده دو بعدی قدرت تفکیک ۴ متر در حالت تک‌رنگ و ۸ متر در حالت چندطیفی دارد. با ترکیب تصاویر دریافتی از این دو محموله و استفاده از تکنیک‌های پردازش نرم‌افزاری، این ماهواره قادر خواهد بود تصاویری با دقتی بهتر از ۲٫۵ متر ارائه دهد. هر دو محموله کاملاً بومی بوده و در داخل کشور طراحی و ساخته شده‌اند. علاوه بر این، پارس۲ مجهز به پیشرانه است که امکان اصلاح مشخصه‌های مداری را برای دستیابی به شرایط بهینه تصویربرداری فراهم می‌کند. این ماهواره توانایی پشتیبانی از کاربردهای متنوعی را در بخش‌های محیط‌زیست، جنگلداری، مدیریت بحران در حوادث غیرمترقبه و برنامه‌ریزی شهری داراست و می‌تواند نقشی مؤثر در پایش و مدیریت منابع کشور ایفا کند.
مأموریت ویژه ماهواره ناوک
ماهواره ناوک یک ماهواره مخابراتی بوده و از ماهواره‌های کلاس ۲۰ تا ۵۰ کیلوگرم است که توسط پژوهشگاه فضایی ایران توسعه یافته است. این ماهواره به‌عنوان بخشی از برنامه‌های فضایی ایران، در راستای آزمون و توسعه فناوری‌های فضایی طراحی شده است. یکی از اهداف کلیدی ماهواره ناوک آزمون عملکرد صحیح پرتابگر سیمرغ بهینه‌شده است که در آینده نزدیک به فضا پرتاب خواهد شد. در این مأموریت، پرتابگر سیمرغ وظیفه دارد تا ماهواره ناوک را در یک مدار بیضوی کشیده قرار دهد و شرایط عملیاتی آن را ارزیابی کند.
ویژگی‌های فنی ماهواره ناوک
ماهواره ناوک وزنی در حدود ۳۴ کیلوگرم داشته و ابعادی برابر با ۴۰ × ۴۰ × ۶۰ سانتی‌متر دارد. این ماهواره وظیفه اندازه‌گیری میزان تشعشعات فضایی را بر عهده دارد. همچنین، لینک مخابراتی این ماهواره با ایستگاه‌های زمینی از طریق باند فرکانسی S برقرار خواهد شد که امکان دریافت و ارسال داده‌های مخابراتی را فراهم می‌کند.
مأموریت‌های علمی و فناوری ماهواره ناوک
یکی از مأموریت‌های مهم ماهواره ناوک، سنجش تشعشعات فضایی هنگام عبور از «کمربند ون آلن» است. این مأموریت به پژوهشگران فضایی ایران اجازه می‌دهد تا میزان تأثیر تشعشعات فضایی بر تجهیزات الکترونیکی را بررسی کرده و داده‌های ارزشمندی برای توسعه فناوری‌های فضایی مقاوم در برابر این تشعشعات به دست آورند. علاوه بر این، ماهواره ناوک برای صحت‌سنجی عملکرد ماژول‌های توسعه‌یافته در پژوهشگاه فضایی ایران نیز طراحی شده است. در این راستا، عملکرد زیرسیستم‌های مختلف این ماهواره شامل: - بردهای توان (برای تأمین انرژی مورد نیاز ماهواره) - پردازشگرهای مرکزی (برای مدیریت داده‌ها و اجرای دستورات کنترلی) - سامانه دوزیمتری (برای اندازه‌گیری میزان تشعشعات) - درایور تورکر و عملگر تورکر (برای تنظیم جهت‌گیری ماهواره) در مدار زمین مورد بررسی و آزمون قرار خواهد گرفت. از دیگر مأموریت‌های مهم ماهواره ناوک، آزمون عملکرد الگوریتم‌های کنترلی در مرحله آرام‌سازی ماهواره پس از پرتاب است. این فرآیند به تنظیم و تثبیت موقعیت ماهواره در مدار کمک می‌کند. همچنین، برقراری لینک مخابراتی در ارتفاع بالا و ارزیابی عملکرد زیرسیستم موقعیت‌یابی GPS که برای ارتفاعات بالای ۱۰۰۰ کیلومتر ارتقا یافته است، از دیگر اهداف این مأموریت به شمار می‌رود.