به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، دوم فوریه هر سال به‌منظور شناخت و تجلیل از اهمیت تالاب‌ها برای جهان و تنوع زندگی مورد حمایت آن‌ها، روز جهانی تالاب‌ها World Wetlands Day نام‌گذاری شده است. تالاب منطقه‌ای محسوب می‌شود که در آن زمین در طول سال از آب اشباع است و با وجود تنوع زیستی متنوع و ازدیاد تعداد جانوران، گیاهان و پرندگان ساکن در آن، مورد اغفال واقع شده است. وجود آن‌ها از فرسایش خاک جلوگیری می‌کنند و از جمله مهم‌ترین محافظت‌کننده‌های طبیعی در برابر محسوب می‌شوند.
تاریخ روز جهانی تالاب‌ها ۱۴۰۳
روز جهانی تالاب‌ها هر سال دوم فوریه مصادف با چهاردهم بهمن ۱۴۰۳ برگزار می‌شود.
تاریخچه روز جهانی تالاب‌ها
روز جهانی تالاب‌ها نخستین بار توسط گروهی از دوستداران محیط زیست برگزار شد که می‌خواستند از این اکوسیستم‌های حیاتی محافظت کنند و برای این اقدام دوم فوریه را انتخاب کردند که مصادف با تاریخ تصویب کنوانسیون تالاب‌ها در سال ۱۹۷۱ در رامسر ایران به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین موافقت‌نامه‌های زیست‌محیطی در مقیاس جهانی بود. کنوانسیون رامسر در سال ۱۹۷۵ لازم‌الاجرا شد و کشورهایی که آن را امضا کرده بودند شروع به اتخاذ تدابیر مندرج در این توافق‌نامه کردند.
نخستین روز تالاب نیز در سال ۱۹۹۷ به‌منظور همکاری برای محافظت از تالاب‌های کره زمین برگزار شد. هدف اصلی روز جهانی تالاب‌ها انتشار اطلاعات در مورد ارزش تالاب‌ها و تشویق مردم و دولت‌ها به اقدام برای جلوگیری از نابودی آن‌هاست و سازمان ملل متحد با درک این امر و به رسمیت شناختن تلاش‌های دوستداران محیط‌زیست و اهمیت حفاظت از تالاب‌ها، در سال ۲۰۲۱ به‌طور رسمی دوم فوریه را به‌عنوان روز جهانی تالاب‌ها اعلام کرد. این روز برای بزرگداشت اهمیت تالاب‌ها برای زمین و همه ساکنان این سیاره در نظر گرفته شده است و محیط‌بانان از آن برای انتشار اطلاعات در مورد تالاب‌ها و اقداماتی بهره می‌برند که مردم می‌توانند برای محافظت از آن‌ها انجام دهند.
اهمیت تالاب‌ها
تالاب‌ها مناطقی مملو از آب در بیشتر طول سال هستند و زندگی در شرایط سیل‌آلود و بدون اکسیژن در آن‌ها تکامل پیدا کرده است. هر قاره‌ای دارای تالاب‌های ویژه خود است که بخشی از عملکردهای حیاتی را برای زمین انجام می‌دهد. این اکوسیستم‌ها مملو از حیات هستند و گیاهان منحصربه‌فرد، ماهی‌ها، خزندگان، پستانداران، دوزیستان و پرندگانی را در خود جای داده‌اند که در هیچ جای دیگری نمی‌توانند زندگی کنند، بااین‌حال از نظر زیست‌محیطی بسیار حساس هستند و به‌راحتی تحت‌تأثیر تغییرات محیطی و آب‌وهوایی قرار می‌گیرند. حتی تغییرات جزئی می‌تواند برای تالاب‌ها و کل حیات وابسته به آن‌ها فاجعه‌بار باشد. این اکوسیستم‌ها منبع اصلی پر کردن مجدد آب‌های زیرزمینی و نخستین خط دفاعی در برابر طوفان هستند، همچنین آب را تصفیه می‌کنند و در بعضی مکان‌ها به‌صورت مصنوعی برای تصفیه رواناب‌های صنعتی ساخته می‌شوند.
تهدیدهای موجود برای تالاب‌ها
آلودگی ناشی از کشاورزی: تالاب‌های ساحلی اغلب از طرف رواناب‌های مواد ناشی از فعالیت‌های کشاورزی مورد تهدید قرار دارند که منجر به بروز شکوفه‌های مضر جلبکی می‌شود که سطح اکسیژن آب را کاهش می‌دهد و به آبزیان آسیب می‌رساند.
توسعه شهری: افزایش فعالیت‌های ساخت‌وساز و صنعتی شدن در نزدیکی تالاب‌ها با از بین رفتن زیستگاه و تشدید آلودگی آن‌ها همراه است و این اکوسیستم‌های ظریف را بیشتر به خطر می‌اندازد. تلاش‌ها برای کاهش این تهدیدات شامل بهبود سیستم‌های مدیریت پسماند، اجرای استراتژی‌های حفاظت و افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت حفاظت از این اکوسیستم‌های حیاتی است.
در معرض خطرترین تالاب‌های ساحلی
تالاب‌های ساحلی در سراسر جهان با تهدیدات قابل‌توجهی مواجه هستند که در وهله اول به دلیل آلودگی، تغییرات آب‌وهوایی و توسعه شهری است. در ادامه با بعضی از در معرض خطرترین تالاب‌های ساحلی آشنا می‌شویم.
تالاب لاگوس، نیجریه: این تالاب به شدت تحت‌تأثیر آلودگی میکروپلاستیک قرار گرفته است که دلیل عمده آن نزدیکی به مراکز شهری بدون سیستم مدیریت زباله کافی است. هجوم پلاستیک‌ها خطرات شدیدی برای حیات دریایی و اکوسیستم‌های محلی ایجاد می‌کند.
مرداب ساکومو، غنا: تالاب ساکومو مانند لاگوس از آلودگی میکروپلاستیک و آلودگی مناطق شهری مجاور رنج می‌برد. فقدان دسترسی به سیستم تصفیه فاضلاب، تخریب محیط زیست این تالاب را تشدید می‌کند.
تالاب بیزرت، تونس: این تالاب نیز تحت‌تأثیر رواناب‌های آلوده شهری قرار دارد که تنوع زیستی و کیفیت آب آن را تهدید و تلاش برای بهبود مدیریت پسماند به‌منظور حفظ آن را حیاتی می‌کند.
تالاب‌های مدیترانه‌ای: بسیاری از تالاب‌ها در منطقه مدیترانه به دلیل تغییرات آب‌وهوایی در معرض تهدید هستند که این امر موجب ایجاد تغییرات فیزیکی در اکوسیستم آن‌ها می‌شود. این تغییرات شامل بالا آمدن سطح دریا و افزایش شوری است که حیات‌وحش و گونه‌های گیاهی محلی را نابود می‌کند.
شعار روز جهانی تالاب‌ها در سال ۲۰۲۵
شعار روز جهانی تالاب‌ها در سال ۲۰۲۵ «حفاظت از تالاب‌ها برای آینده مشترک ما» تعیین شده است. این موضوع بر ضرورت اقدامات جسورانه در راستای حفاظت از این زیستگاه‌های طبیعی برای رفاه همه مردم تأکید دارد که به‌دنبال آن نسل‌های آینده می‌توانند همچنان از تالاب‌ها بهره ببرند.
