شناسهٔ خبر: 71135694 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: جماران | لینک خبر

در کدام جهان زندگی می کنیم؟

هشدار! که این«جهانِ منازعه» برای ما جهانی از دوری از روندهای جهانی پدید نیاورد و فاصله ای از فتحعلی شاه قاجار تا هوش مصنوعی را سبب نشود. پرسش این است که ما در کدام جهان زندگی می کنیم؟

صاحب‌خبر -

1-  قصه ای در تاریخ آمده است که فتحعلی شاه قاجار گمان داشت که آمریکا کشوری در زیر زمین است و چنین روایت شده است که «شاه قاجار از سفیر مختار بریتانیا پرسید: اینکه می‌گویند ینگه‌دنیا زیر زمین است حقیقت دارد و آیا اگر من دستور بدهم در این قصر یک چاه دویست ذرعی بکَنند به آنجا خواهم رسید؟ وقتی پاسخ شنید که ربطی به کَندن زمین ندارد و انگلیسی‌ها با کشتی به آن مملکت سفر می‌کنند اوقاتش تلخ شد و گفت معلوم می‌شود حواست پرت است، سفیر عثمانی در تهران برایم قسم خورد اگر دویست ذرع زمین را بکَنیم به ینگه‌دنیا می‌رسیم. این حکایت را «بی خبری فتحعلی شاهی» از جهان می نامیم.

2-  همزمان با سلطنت فتحعلی شاه و سپس ناصرالدین شاه قاجار، غول سرمایه داری تکنولوژیک در آمریکا در حال سربرآوردن بود و مبارزه کارآفرینانه بی امانی برای تشکیل سرمایه و رقابت تکنولوژیک و بر سر سلطه بر حمل و نقل ریلی و دریایی، فولاد، نفت،  صنعت برق و ... میان کارآفرینان بزرگی همچون «وندربیلت»، «راکفلر»، «جی پی مورگان»، و ... در می گیرد و تکلیف سلطه نظام سرمایه داری آمریکایی بر جهان در قرن بعدی مشخص می شود. جهان در عصر«بی خبری فتحعلی شاهی» بسرعت به پیش می رفت.

3-  اینک در دهه سوم قرن 21 باز هم دوباره جهان در طوفانی از انقلاب بزرگ چهارم صنعتی و رقابت های تجاری از آمریکا و چین و اروپا تا آسیا درگیر شده است. این بار این هوش مصنوعی است که نقطه ثقل مبارزه قدرت جهانی شده است. «توان پردازش»، «سرعت دیجیتال» و «بازمهندسی فرآیند های الگوریتمی» محور اصلی این مبارزه است. این در حالیست که محافل تصمیم گیری اصلی ما در این حوزه درگیر ساده ترین امورند و گاه قشری ترین تفکرات، با اعتماد به نفس مثال زدنی، در پی سلطه بر نظام تصمیم گیری اند. این، همان فاصله فتحعلی شاهی از درک جهان است. خندق بزرگی از فاصله در فهم جهان نظام تصمیم گیری را به چاهی فتحعلیشاهی از تحمیق سیستماتیک فرو می کشد. برخی در پی آنند تا گردش روزگار را به زنجیر سکون درآورند. غافل از اینکه این غُل و زنجیر را بر گردن خود بسته اند، نه بر پای روزگار. رقیبان همچون باد می دَوَند. سرکشی زمانه را با زنجیر تغافل تدبیر می کنند. کافیست نگاهی به سخنرانی ها و منابر هفتگی اندازید تا عمق این تغافل را دریابید.

4-  حکومت و تصمیم گیری نگاهی همه جانبه می طلبد. هیچ نگاه تک بُعدی نمی تواند حکمرانی را پیش ببرد اعم از آنکه این نگاه روشنفکری  باشد یا فقهی، سیاسی و امنیتی باشد یا تکنولوژیک، غربگرا باشد یا شرقگرا، روسی و چینی باشد یا امریکایی و اروپایی. باید مراقبت کرد تا نظام تصمیم گیری در چاه نگاه تک ساحتی نیفتد و خود را به درون چاه تاریکی از عصبیت و انزوا نیفکند. نفوذ فرقه های خاص، عوامل بیگانه یا فشار خارجی مزید بر علت شده است تا این انزوا افزون شود و از درون محافل اصلی تصمیم سازی هم دستی بر نیاید که دستگیری شود. آنگاه که خرابِ خراباتِ جهل و غرور گردید دیگر کسی توان یاری شما را نخواهد داشت.

5-  کلام سیاسی-انقلابی با گرایشی تحلیلی-امنیتی تلفیق شده و پدیده منحصر به فردی را برای فشار بر نظام تصمیم گیری فراهم آورده است. این تلفیق در تقابلی تاریخی و آخرالزمانی با جریان اصلی جهانی به سرکردگی آمریکا و اسراییل قرار گرفته است و بصورت فزاینده ای ارتباطات تجاری، بانکی و اقتصادی اش با جهان قطع می شود؛ حتی چین و روسیه نیز بهایی سنگین برای تنفس ما از این وضعیت طلب می کنند. حتما نقش ایالات متحده و اسراییل در این فرایند موثر است و این دشمنی و «کینه شتری» را نمی توان انکار کرد. اما، و هزار اما، نکته باریکتر ز مو این است که آیا خودِ ما با جهانی ذهنی که برای خود بر ساخته ایم به این مهم دامن نمی زنیم؟ آیا « کلام سیاسی-انقلابی» و «گرایش تحلیلی-امنیتی» سبب نشده است که دامنه و حلقه فکری حکومت را به انحصار قشری ترین لایه های سیاسی-اجتماعی درآوریم؟ آیا انزوا را بصورت «دوفاکتو» به ایدئولوژی ناخواسته ای برای خود تبدیل نکرده ایم؟ «ایدئولوژی ناخواسته» شما را در دامی از ابهام و خشم و ترس و روزمرّگی می افکند و فرصت تفکر خود-بنیاد را از شما می گیرد و همه ارتباطات شما را به انحصار در می آورد. هشدار! که این«جهانِ منازعه» برای ما جهانی از دوری از روندهای جهانی پدید نیاورد و فاصله ای از فتحعلی شاه قاجار تا هوش مصنوعی را سبب نشود. پرسش این است که ما در کدام جهان زندگی می کنیم؟ جهان های ذهنی ما، که در درون یک کشور و یک نظام سیاسی واحد به سر می بریم، چقدر با یکدیگر تفاوت دارد؟ و چگونه می توان پرده های فاصله را بر افکند؟ همه پرسش و همه دغدغه این است.

 

اخبار مرتبط

انتهای پیام