به گزارش قدس آنلاین، قرارگاه شناسایی نصرت یکی از پررمز و رازترین قرارگاه‌های جنگی بود که برای خروج از بن‌بست جنگ در هورالهویزه توسط علی‌ هاشمی ملقب به سردار هور راه‌اندازی شد و نتیجه فعالیت آن، طراحی و اجرای دو عملیات بزرگ خیبر و بدر بود.

فیلم «اسفند» با نام قبلی «قرارگاه سری» که با مشارکت بنیاد سینمایی فارابی و مؤسسه هنری رسانه‌ای اوج ساخته شده است ابتدا به تهیه‌کنندگی جلیل شعبانی شروع شد ولی همزمان با شدت گرفتن بیماری او، مهاجر توحیدپرست که مسئولیت جانشینی تهیه‌کننده را داشت، پروژه را پیش برد و پس از درگذشت جلیل شعبانی، به عنوان تهیه‌کننده این فیلم معرفی شد. رضا مسعودی، مهدی زمین‌پرداز، یاسین مسعودی، محمد عسگری و محمدرضا عقدایی یزدی از جمله بازیگران این فیلم سینمایی هستند.

این فیلم قرار بود به جشنواره سال گذشته فیلم فجر برسد اما به دلیل وسعت بالای تولید، کار در زمان مقرر تمام نشد و نخستین اکران آن در جشنواره چهل ‌و سوم فیلم فجر است. درباره جزئیات بیشتر «اسفند» با «مهاجر توحیدپرست» تهیه‌کننده آن گفت‌وگو کردیم که می‌خوانید.

مهاجر توحیدپرست، تهیه کننده فیلم «اسفند»

ضرورت پرداختن به زندگی شهید علی ‌هاشمی و عملیات خیبر چه بود که سراغ این موضوع رفتید؟
دانش اقباشاوی، نویسنده و کارگردان اثر که خودش جزو عرب زبان‌های خوزستان است از شهید علی ‌هاشمی که او نیز از اعراب ایرانی خوزستان است، شناخت داشت و تحقیق و پژوهشی درباره این فرمانده از چهار، پنج سال پیش انجام داده بود. به واسطه آشنایی او با زنده‌یاد جلیل شعبانی که تهیه‌کننده این اثر بود و بخشی از مراحل تولید با حضور ایشان انجام شد، جرقه ساخت این اثر سینمایی زده شد. آثار زیادی درباره فرماندهان مختلف ساخته شده اما یکی از فرماندهان گمنام و مظلوم عرب‌زبان خوزستان، شهید علی‌ هاشمی بود که از اثرگذارترین افراد در عملیات مهم خیبر به شمار می‌رفت و درباره او فیلم مستقلی ساخته نشده بود. از سوی دیگر عملیات خیبر ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که در فیلم به آن پرداختیم.

قصه فیلم درباره راه‌اندازی قرارگاه سری نصرت است؟
قصه فیلم درباره شهید علی‌ هاشمی و پرتره‌ای درباره این شخصیت است که با جنبه‌های مختلف زندگی‌اش و آن مقطع مهم در جنگ گره می‌خورد. به هر حال یکی از تأثیرگذارترین اقدام‌های شهید علی‌ هاشمی، توجیه فرماندهان آن مقطع برای عملیات جنگی با راه جدیدی به دلیل مسدود بودن راه زمینی بوده است.

امسال دو فیلم درباره شهید علی‌ هاشمی در جشنواره حضور دارد. علاوه بر «اسفند»، نسخه سینمایی سریال «قرارگاه نصرت» با نام «اشک هور» هم در بخش مسابقه است، چرا درباره یک شخصیت، دو فیلم سینمایی ساخته شده و هر دو در جشنواره حضور یافته‌اند؟
طبیعتاً چنین اتفاقی به ندرت رخ می‌دهد یا دست‌کم با بضاعتی که سینمای ایران از لحاظ مالی دارد این اتفاق کم می‌افتد اما به لحاظ استاندارد، اگر در سینمای دنیا هم ببینید، چنین اتفاقی ایرادی ندارد و همه آزاد هستند درباره هر موضوع و شخصیتی کار کنند. ما این اتفاق را به فال نیک می‌گیریم و امیدوارم این دو اثر، نگاه مخاطب را درباره شهید علی‌ هاشمی تکمیل کنند.

شهید علی ‌هاشمی جزو شهدای مهجوری است که کمتر اسمی از ایشان مطرح بوده، ساخت آثار سینمایی چقدر می‌تواند این شهدا را به جامعه بشناساند؟
وقتی وارد مسیر پژوهشی درباره دوران دفاع مقدس شوید، می‌بینید چقدر شهید مظلوم داریم که هر کدامشان قابلیت ساخت یک فیلم بلند سینمایی را دارند. شهدای گمنام زیادی مانند شهید علی ‌هاشمی داریم و به اسامی زیادی برمی‌خورید که ناشناخته هستند و زندگی دراماتیکی دارند. حوزه دفاع مقدس، سوژه‌های انسانی جذابی برای پرداخت دارد به همین دلیل هنوز درباره جنگ‌های جهانی اول و دوم در سینمای جهان، فیلم‌های زیادی ساخته می‌شود و همیشه سوژه‌های جدیدی پیدا می‌کنند. درباره تاریخ دفاع مقدس ما نیز چنین است و هر چقدر کار کنیم، سوژه‌های بکری وجود دارد اما انتخاب سوژه باید هوشمندانه باشد و با زبان سینما روایت شود تا مردم با آن ارتباط برقرار کنند. فیلم‌های بدی هم داشتیم که درباره شهدای مشهور ساخته شده‌اند و به خاطر ساختار ضعیف فیلم، اسم شهید را هم خراب کرده‌اند ولی با ساختار درست می‌توان این شهدا را به درستی به مردم معرفی کرد.

ورود به مسیر تولید فیلم جنگی، کفش آهنین می‌خواهد چون مراحل تولید بسیار سخت است، از دشواری‌های تولید در این حوزه بگویید.
موانع که زیاد است. گزاره‌ای داریم که کار جنگی ساختن، آدم را از تولید در سینما پشیمان می‌کند. این تصور وجود دارد که از این آثار، حمایت زیادی می‌شود ولی این حمایت‌ها در حد حرف است، حتی برای گرفتن کوچک‌ترین امکانات باید بجنگید از یک فشنگ گرفته تا ادوات بزرگ‌تری مثل تانک. جاهایی مثل شهرک سینمایی دفاع مقدس که به صورت ساختارمند، امکانات دارند، محدود هستند و این شهرک هم به دلیل زیاد شدن آثار جنگی در سال‌های اخیر، قابلیت بکر بودنش را از دست داده است. ما تصمیم گرفتیم صفر تا صد تولید «اسفند» در استان خوزستان و شهرهای آبادان، اهواز و شوشتر اتفاق بیفتد که بار تولیدی مضاعفی را به ما اضافه می‌کرد اما بکر بودن لوکیشن هم برایمان اهمیت داشت حتی اگر بار تولید روی دوشمان سنگینی می‌کرد. گاهی فیلمسازی، یک فیلم شهری در تهران می‌سازد و همه چیز مهیاست اما ساخت فیلم جنگی آن هم خارج از تهران، کار پرتلاطمی است.

عجیب اینکه فیلم‌هایی که این قدر فرایند تولید سختی دارند در گیشه با شکست مواجه می‌شوند، دلیلش را چه می‌دانید؟
بحث اقتصاد سینما، بحث مفصلی است؛ توفیق یک فیلم در گیشه هم به سال اکران فیلم بستگی دارد و هم به حال اقتصادی مردم. ما نمونه‌های موفقی در سینمای دفاع مقدس داشتیم که با استقبال مردم مواجه شده‌اند مانند فیلم «تنگه ابوقریب» یا آثار کمدی دهه ۷۰ مثل «لیلی با من است» اما در چند سال اخیر میزان فروش فیلم‌های دفاع مقدس در اکران به اندازه پول تبلیغاتشان هم نشده است! عمده‌ترین دلیلش، شرایط اقتصادی مردم است و ترجیح مردم بر این شده که اگر به سینما می‌روند فیلمی ببینند که ذهنشان را درگیر نکند برای همین فیلم اجتماعی خنثی یا فیلم کمدی چیپس و پفکی می‌بینند. مسئله اصلی اینجاست که اصلاً مردم باید به سینما بیایند، برخی از فیلم‌های دفاع مقدس، حرفی برای گفتن دارند اما مشکل اینجاست که مردم به سینما نمی‌آیند یا اگر هم بیایند سراغ کمدی می‌روند. در واقع این ارتباط قطع شده است و فیلم‌های دفاع مقدس جزو گزینه‌های اصلی و اولیه مردم نیست؛ باید کاری کنیم این اولویت‌بندی جابه‌جا شود. در سینمای آمریکا، دولت به صورت مستقیم و غیرمستقیم از ایدئولوژی خودش حمایت می‌کند ولی در سینمای ایران، بسیاری این شکل حمایت را برنمی‌تابند. به نظرم دولت باید حمایتش در پخش فیلم‌هایی که ایدئولوژی مشخصی را تبلیغ می‌کنند، بیشتر کند. البته منظورم آثاری است که به لحاظ کیفی، حداقل استانداردها را دارند تا بتوانند با مخاطب ارتباط بگیرند. در حال حاضر سینما رفتن از سبد خانوارها حذف شده چه رسد به اینکه بناست چه فیلمی را ببینند.

در «اسفند» به جای استفاده از بازیگران شناخته شده سراغ بازیگران بومی و غیرچهره هم رفته‌اید، دلیلش چیست؟
چند اتفاق همراه با ریسک و خوب در این کار افتاد که مخاطب در خروجی می‌بیند. یکی این بود که صفر تا صد کار در خوزستان انجام شد که با توجه به تعدد لوکیشن، کار بسیار سخت و سنگینی بود. دومین ریسک استفاده از بازیگران بومی و کمتر شناخته شده بود که ماهیت کار این انتخاب بازیگر را می‌طلبید چون مسلط بودن به زبان و فرهنگ عربی برایمان مهم بود. امیدوارم نتیجه مثبت این دو ریسک را ببینیم. ضمن اینکه برای نخستین بار نقش‌های تاریخی از فرماندهان آن موقع را در فیلم می‌بینیم که حضور پررنگی در قصه دارند. سعی کردیم انتخاب بازیگران به چهره‌های واقعی آن دوره نزدیک باشد ولی اولویتمان، مهارت در بازیگری بوده است و به خاطر باورپذیری سعی کردیم تا حد امکان در گریم‌ها، این شباهت را دربیاوریم.

فکر می‌کنید «اسفند» بختی در گرفتن سیمرغ داشته باشد؟
ما تلاشمان را کردیم که بهترین اتفاق بیفتد و نظر هیئت داوران جشنواره، تعیین‌کننده است ولی خیلی به گرفتن سیمرغ فکر نمی‌کنیم. سعی ما بر این بوده که فیلم خوبی بسازیم و بتوانیم سرمان را بالا بگیریم.