همشهری آنلاین - مریم سرخوش: رنج سفر به کلانشهرها به ویژه تهران یکی از مهم‌ترین چالش‌های درمانی بیماران و خانواده‌های آنهاست. دریافت نوبت، هزینه‌های سفر و اقامت، سرگردانی همراهان، متوقف شدن جریان عادی زندگی به دلیل بستری‌های طولانی‌مدت در بیمارستان، مخاطرات جاده‌ای، احتمال تصادفات و حتی از دست رفتن زمان طلایی درمان باعث می‌شود که برخی بیماران قید رهایی از درد و بیماری را بزنند و زندگی سختی را دنبال کنند.
مصائبی که در شهرهای کم‌برخوردار بیشتر است، چون بسیاری از جراحی‌های سخت مورد نیاز بیماران در مراکز درمانی این شهرها انجام نمی‌شود و پرتکرارترین اقدام پزشکان در این مناطق ارجاع بیماران به بیمارستان‌های شهرهای بزرگ و پایتخت است. چاره‌ای هم ندارند، نه امکاناتش فراهم است و نه ریسک این جراحی‌هایی پیچیده در چنین شرایطی با دستمزدهای بسیار کم، می‌ارزد که جان بیماران را به خطر بیندازند.
اما یک پزشک خرم‌آبادی ۹ ماهی است که در شهری کم‌برخوردار، جراحی‌های سخت و پیچیده را آغاز کرده و چندین عمل بسیار سنگین و سخت هم انجام داده که مشابه آنها تاکنون در این استان و سایر شهرهای غربی کشور انجام نشده است. موهبتی که باعث شده بیمارانی که سال‌هاست به دلیل مشکلات مالی و وضعیت اقتصادی بد خانوادگی زندگی خوبی نداشته‌اند، بالاخره به زندگی عادی برگردند و روی خوش سلامتی را ببینند.
آخرین جراحی‌اش هم عمل نادر ترمیم مثانه از بین رفته یک بیمار ۲۳ ساله در هفته گذشته است که سابقه یک عمل استثنایی را برای اولین بار در استان‌های غربی کشور رقم زد. دکتر منصور رومیانی و جراح اورولوژی در بیمارستان عشایری خرم‌آباد در گفتگو با همشهری داستان جالبی از این تصمیم و مشکلاتی که پزشکان در مناطق محروم برای ارائه چنین خدماتی دارند، مطرح می‌کند که در ادامه می‌خوانید.
می‌خواستم یکی از کمبودها را من برطرف کنم
زاده خرم‌آباد است، یکی از دلایلی هم که باعث شده، اورولوژیست شود، کمبود این تخصص در لرستان است.
رومیانی در این باره توضیح می‌دهد: ۷۰ تا ۸۰درصد شهرهای استان دچار کمبود این تخصص هستند. به همین دلیل تصمیم گرفتم، حداقل یکی از این کمبودها از طرف من برطرف شود و جراح اورولوژی شدم. البته در گذشته جراحی‌های زیبایی هم انجام می‌دادم اما هیچ زمانی حس خوبی برای نداشت و از کاری که انجام می‌دادم لذت نمی‌بردم.
از دوره رزیدنتی جراح شدیم
دوران رزیدنتی از بیمارستان هاشمی‌نژاد و آموزش زیر نظر اساتید خوب و ماهری این بیمارستان آموزشی باعث شده که اکنون در چنین موقعیتی قرار بگیرد.
این نکته دیگری است که جراح لرستانی مطرح می‌کند و می‌گوید: دوره رزیدنتی یعنی اضطراب و کار زیاد که مساله آموزش را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما ما با حضور اساتیدی از جمله دکتر کمالی، دکتر امامی، دکتر شادپور، دکتر نریمانی و دکتر خالقی‌مهر در یک محیط بسیار دوستانه آموزش دیدیم. آنها به ما فرصت عمل‌های مستقل را می‌دادند و نظارت مستقیم بر کار ما داشتند. همین فرصت هم باعث شد که طی این ۹ ماه در بیمارستان عشایری خرم‌آباد، جسارت انجام جراحی‌های سخت را با کمترین امکانات و سخت‌ترین شرایط داشته باشم.
۷۰۰ عمل در ۹ ماه
رومیانی از فروردین ۱۴۰۳ شروع رسمی طبابتش در بیمارستان عشایری خرم‌آباد را رقم زده و طی این مدت بیش از ۷۰۰ عمل جراحی انجام داده است.
خودش درباره این جراحی‌ها توضیح می‌دهد: انجام عمل‌های جراحی برای توده‌های کلیه، توده‌های بسیار بزرگ مثانه و... عمدتا در شهرستان‌ها انجام نمی‌شود، اما من تصمیم گرفتم آنها را در همین شهر خودمان برای بیماران انجام دهم. طی این مدت ۱۰ عمل بسیار سنگین و سخت انجام دادم که جان بیماران را نجات داد.
نکته عجیبی که رومیانی به آن اشاره می‌کند، خرید برخی وسایل مورد نیاز این عمل‌ها با هزینه شخصی خودش است و در این باره هم می‌گوید: برای جراحی تومور مثانه و پروستات وسایل را از هزینه شخصی خودم خریداری کردم. با وجودی که در لرستان امکانات کم است و اگر تجهیزات خراب شود حدود ۳ تا ۴ ماه طول می‌کشد که جایگزین شود اما دلم نمی‌خواهد، بیمارم برای عمل به تهران بروم.
یک تصمیم سخت
رومیانی درباره جراحی ترمیم مثانه برای اولین بار در لرستان و منطقه غرب کشور بیان می‌کند: در برخی افراد که ضایعه یا نخاع و مشکل ماردزادی وجود دارد، مهره‌های کمری و لگنی درگیر می‌شود و اعصاب مثانه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. انقباض‌های پی‌درپی باعث ضخیم و کم شدن حجم مثانه می‌شود و ذخیره آن را کاهش می‌دهد. به همین دلیل ادرار به کلیه پس زده می‌شود و به مروز زمان این عضو را نارسا می‌کند که در نهایت بیمار نیازمند دیالیز خواهد شد.
او ادامه می‌دهد: در درمان این عارضه، مهم‌ترین کار تشخیص است و باید پیش از نارسا شدن کلیه این کار صورت بگیرد. اما در شهرستان‌ها این مساله دیر تشخیص داده می‌شود. جوان ۲۳ ساله‌ای که اخیرا برای اولین بار تحت جراحی ترمیم مثانه قرار گرفت، بیماری خاص داشت و ستون فقرات او بیرون بود. تنبلی روده بسیار شدید هم برای او رخ داده بود. این شرایط نگرانی‌هایی را به همراه داشت، اما بیمار این خطر را پذیرفت چون شرایط سفر به تهران را نداشت.
این جراح لرستانی در توضیح بیشتر بیان می‌کند: حجم مثانه در حالت عادی باید ۶۰۰ تا ۷۰۰ سی‌سی باشد که بدون فشار به کلیه ذخیره صورت بگیرد اما این بیمار حجم مثانه ۱۰۰ سی‌سی داشت. مشکلش هم به موقع تشخیص داده نشده بود، به دلیل بالا رفتن کراتین، هر دو کلیه‌اش را از دست داده بود. او کاندیدای پیوند بود اما اگر عمل ترمیم مثانه در او انجام نمی‌شد، پیوند هم با چالش همراه می‌شد که امیدواریم با این عمل در آینده بتوانیم عمل پیوند موفق را برای او انجام دهیم.
سختی جراحی در شهرهای کوچک
این جراحی‌ها جزو اقدامات پزشکی سخت و پرخطر است و در بسیاری از شهرستان‌ها انجام نمی‌شود. این نکته دیگری است که رومیانی به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: این بیماران نیازمند مراقبت‌های قبل و بعد از عمل هستند. یعنی در حقیقت ۴۰درصد کار عمل است و ۶۰درصد باید مراقبت‌ها باشد. در تهران و مراکز بیمارستان‌های سانتر این جراحی‌ها راحت‌تر انجام می‌شود چون تیم درمانی با این موارد آشنا و آموزش دیده هستند و عوارض بهتر مدیریت می‌شود. علاوه بر این که دو جراح در اتاق عمل حضور دارند که کار را راحت‌تر می‌کند. اما در شهرهای کوچک شرایط سخت‌تر می‌شود و من باید به تنهایی آن را انجام دهم که با همراهی و زحمات پرستاران و پرسنل اتاق عمل محقق شد و باید قدردان آنها باشیم.
امتیاز ویژه در ایران
رومیانی درباره وضعیت ایران از نظر انجام چنین جراحی‌های نجات‌دهنده‌ای هم بیان می‌کند: ایران جزو کشورهایی است که این عمل‌ها با زمان انتظار کمتر و با کیفیت بهتری در آن انجام می‌شود. در برخی کشورها شاید بیمار سه سال در نوبت بماند و بعد با یک هزینه گزاف این خدمات به او ارائه شود. اما در کشور ما در مراکز دولتی چنین جراحی‌هایی بدون هزینه برای بیماران انجام می‌شود و نتیجه درمان هم خوب است. من پیگیر بیماران خودم هستم و به همین دلیل چنین ادعایی دارم.
چرا پزشکان ریسک نمی‌کنند؟
رومیانی در پاسخ به این سوال که چرا پزشکان در سایر شهرهای کم‌برخوردار چنین ریسکی را قبول نمی‌کنند و بیماران را به مراکز درمانی کلانشهرها ارجاع می‌دهند، عنوان می‌کند: یکی از مهم‌ترین نکات این است که انجام یک عمل سخت چند ساعته با جراحی نیم‌ساعته و آسان‌تر از نظر کای جراحی و مالی هیچ تفاوتی با هم ندارند. به همین دلیل برخی پزشکان خودشان را در استرس و عوارض بالا قرار نمی‌دهند. زمانی که عمل پرریسک باشد، انتظار عوارض هم بیشتر می‌شود. علاوه بر این در چنین شهرهایی دستیار و همکاران هم کمتر هستند. انتظار بیماران هم بالاست و اگر مشکلی پیش بیاید، گله می‌کنند که چرا ارجاع ندادیم و جانشان به خطر افتاد!
او ادامه می‌دهد: مساله مهم این است که پزشک جوان فعال در شهرستان‌ها حتی اگر بخواهند چنین جراحی‌هایی را انجام دهند، ممکن است حین عمل با کمبود یک وسیله مواجه شوند یا دستگاه خراب شود و جایگزین وجود نداشته باشد. استرسی که در این وضعیت به پزشک وارد می‌شود قابل تصور نیست. هر چند که آنها با دانستن همین‌ها برای نجات جان بیماران دست به ریسک می‌زنند.
مصائب تیم‌های درمانی
این جراح لرستانی درباره این که چرا تصمیم گرفته خودش را در معرض چنین ریسکی قرار دهد، می‌گوید: روزی که تصمیم گرفتم به خرم‌آباد برگردم، با خودم عهد کردم که هیچ زمانی به خاطر نداشتن پول، یک نفر را از خدمت پزشکی محروم نکنم. بدون هیچ چشم‌داشتی این مسیر را ادامه می‌دهم اما مساله اینجاست که شرایط پزشکان در حال حاضر بسیار سخت است. آنها حق دارند بعد از پایان تحصیل و تعهدات در مطب یا بخش خصوصی کار کنند تا معیشت بهتری داشته باشند. به عنوان پزشک، اکنون خدمت ارائه می‌دهیم و ۱۲ ماه دیگر حقوق می‌گیریم. به همین دلیل هر کسی می‌آید، مدتی می‌ماند و بعد از لرستان می‌رود، حداقل جایی که اختلاف پرداخت ۳ ماهه باشد.
رومیانی تاکید می‌کند: ما پزشک می‌شویم که به این مردم خدمت کنیم. اما با این شرایط سخت، سیستم درمانی ناراضی است و به راحتی راضی به انجام عمل پیچیده و پرخطر نمی‌شود. ما در مناطق کم‌برخوردار پزشک داریم و اگر شرایط درست شود و همه راضی باشند، می‌توان خدمت مورد نیاز بیمار را ارائه داد و از ارجاع آنها جلوگیری کرد که از هر لحاظ شرایط سختی را برایشان رقم می‌زند.