به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «ستاره می‌بارید»، دربرگیرنده داستان چشم‌انتظاری و دغدغه‌های زنان در دوران جنگ تحمیلی است و تأثیرات عمیق جنگ را بر قلب و روح کسانی که مستقیماً در میدان جنگ حضور ندارند، بلکه در خانه‌هایشان منتظر بازگشت عزیزانشان هستند، به تصویر می‌کشد. این رمان به‌ویژه از منظر زنانه و درک عمیق از احساسات مادران، همسران و خواهرانی روایت می‌شود که در فاصله‌ای دور از جبهه، درگیر نگرانی‌های بی‌پایان و دل‌شکستگی‌های ناشی از جنگ‌اند. کتاب «ستاره می بارید» شنبه سیزدهم بهمن ماه در تالار مبارک فرهنگسرای بهمن رونمایی شد. این رونمایی با حضور سردار علیرضا یعقوبیان، رئیس سازمان پیشکسوتان جهاد و مقاومت، جواد کلاته، مدیر انتشارات ۲۷ بعثت، فاطمه سلیمانی، نویسنده کتاب و محمدعلی حامد رضوی، کارشناس برگزار شد.
محمدعلی حامد رضوی، کارشناس برنامه، در سخنانی با اشاره به ویژگی‌های کتاب «ستاره می‌بارید» اظهار داشت: نویسنده در ابتدای هر فصل کتاب از دعاهایی استفاده کرده بود که من نیز برای هم‌راستا بودن با این روند، دعای جوشن کبیر را انتخاب کردم. هر فصل را به یکی از بخش‌های این دعا نسبت دادم که مرتبط با محتوای آن فصل است. فصل اول کتاب تحت عنوان «یا من خلقه فسوا» به شخصیت‌پردازی در داستان اختصاص دارد. یکی از ویژگی‌های برجسته این کتاب، فرار از کلیشه‌ها و چارچوب‌های سنتی است که در ادبیات دفاع مقدس رایج است.
وی در ادامه افزود: به نظر من، مهم‌ترین معضل و آفت ادبیات دفاع مقدس و ادبیات دینی ما، مقدس‌سازی افراطی و اسطوره‌سازی است. این مسئله در حالی مطرح است که ما در عرصه داستان‌نویسی نباید به تاریخ‌نگاری جنگ یا تاریخ شفاهی وارد شویم، چرا که این‌ها موضوعات متفاوتی هستند. در زمینه داستان‌نویسی، طبق نظر جمال میرصادقی در کتاب «عناصر داستان»، شخصیت‌ها باید سه ویژگی اصلی داشته باشند: نخست آنکه شخصیت باید اعمالی متناسب با موقعیت‌های داستانی داشته باشد و در مواجهه با حوادث واکنش طبیعی نشان دهد؛ دوم آنکه شخصیت باید برای اقداماتی که انجام می‌دهد، انگیزه‌ای معقول و منطقی داشته باشد؛ سوم آنکه شخصیت باید واقع‌گرایانه و پذیرفتنی باشد، به طوری که هیچ‌کدام از شخصیت‌ها مطلقاً خوب یا بد نباشند.
حامد رضوی در ادامه پرسشی را مطرح کرد: آیا در پردازش شخصیت‌های داستانی، به ویژه در ادبیات دفاع مقدس و دینی، این ویژگی‌های نسبی رعایت می‌شود؟ به طور کلی، پاسخ منفی است. آیا همه جوانانی که به جبهه رفتند یا شهید شدند، قبل از آن زندگی کاملاً دینی و عرفانی داشته‌اند؟ آیا تمامی دشمنان در جبهه‌ها شر مطلق بوده‌اند؟ آیا همه مادران شهدا، اسرا و مفقودین در اوج صبر و توکل بودند؟ قطعاً خیر! در واقع، آنچه که جنگ را زیبا و تاثیرگذار می‌کند، ویژگی‌های خاکستری و انسانی شخصیت‌هاست. هیچ‌کدام از افراد در جنگ مقدس نبودند.
این کارشناس در ادامه افزود: در ادبیات کلاسیک یونان، دو شخصیت اصلی داریم که یکی آنتاگونیست و دیگری پروتاگونیست است. این دو شخصیت در مقابل یکدیگر قرار دارند و حتی در این ادبیات محافظه‌کار نیز، خیر و شر مطلق نیستند بلکه این دو شخصیت از یکدیگر متمایز و نسبی هستند. این ویژگی باعث می‌شود که مخاطب بتواند با آنها همدردی کرده و آنها را بپذیرد. در صورتی که ادبیات دفاع مقدس به سمت خاکستری‌نویسی و واقع‌گرایی می‌رفت، قطعاً ارتباط مخاطب با این آثار بیشتر می‌شد از آنچه که امروز شاهد آن هستیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به کتاب «ستاره می‌بارید» و ویژگی‌های آن اشاره کرد و گفت: این کتاب توانسته چارچوب‌های سخت را بشکند و از مقدس‌سازی و اسطوره‌سازی فاصله بگیرد. تمام شخصیت‌های این کتاب خاکستری و نسبی هستند. مهم نیست که شما این شخصیت‌ها را دوست دارید یا نه، آنچه که اهمیت دارد، واقع‌گرایانه بودن آنهاست و همین ویژگی باعث می‌شود که مخاطب با آنها همزادپنداری کند. برای مثال، شخصیت پسر عشرت خانم که ابتدا جوانی شورشی بوده، در نهایت به شهادت می‌رسد.
حامد رضوی در ادامه گفت: در جامعه دوران جنگ، همه افراد در اوج معنویت و همیاری با جبهه‌ها نبوده‌اند. بسیاری از مردم مشغول زندگی روزمره خود بوده‌اند و تنها عده‌ای از افراد فعال در جبهه حضور داشته‌اند. پرستاران نیز اذعان می‌کنند که در سال‌های ابتدایی جنگ، مردم بیشتر برای کمک به بیمارستان‌ها می‌آمدند، اما بعدها این شور و شوق کاهش یافت.
این کارشناس در پایان سخنان خود گفت: زمانی که کتاب را می‌خوانید، با کلافی از شخصیت‌ها مواجه می‌شوید که هر کدام از طریق گفت‌وگوها و توصیف‌ها به شکل دقیقی معرفی می‌شوند. این ویژگی به درک عمیق‌تر شخصیت‌ها و کنش‌های آنها کمک می‌کند. نویسنده به روایت زنانه پرداخته و به درونیات و نگرش‌های زنانه توجه ویژه‌ای داشته است. این انتخاب روایت اول‌شخص در کتاب، به دقت به زیست زنانه و فهم جهان از دید یک زن پرداخته است.
در ادامه برنامه جواد کلاته، مدیر انتشارات ۲۷ بعثت گفت: از زمان تأسیس انتشارات ۲۷ بعثت، هدفی خاص و ذاتی برای خود تعریف کرده‌ایم. جا دارد در اینجا از شهید بزرگوار حاج حسین همدانی یاد کنیم که بانی تأسیس این انتشارات بود. همچنین، باید از بزرگان و پیشکسوتان لشکر ۲۷ و افراد برجسته‌ای چون گلعلی بابایی قدردانی کنیم که در این مسیر نقشی اساسی ایفا کرده‌اند.
وی افزود: انتشارات ۲۷ بعثت از ابتدا به نگارش تاریخ جنگ لشکر ۲۷ و زندگینامه فرماندهان شهید پرداخت. این مسیر با قوت و سرعت آغاز شد، به‌ویژه با حضور استاد بابایی که سال‌ها قبل از تأسیس انتشارات، تاریخ‌نگاری جنگ و شهدای لشکر ۲۷ را آغاز کرده بود. از سال ۱۳۹۰، انتشارات ۲۷ بعثت به یکی از ناشران برجسته در حوزه مستندنگاری جنگ تبدیل شد و آثار بسیاری در این زمینه منتشر کرده است.
مدیر انتشارات ۲۷ بعثت در ادامه گفت: ما همچنین به حوزه‌های دیگری مانند خاطره‌نگاری و مشارکت زنان در جنگ پرداخته‌ایم. بسیاری از خاطرات پیشکسوتان لشکر ۲۷ نیز منتشر شده و با استقبال خوبی مواجه شده است. از سال ۱۳۹۷، وارد عرصه کودک و نوجوان شدیم و تاکنون ۳۵ عنوان کتاب در این زمینه منتشر کرده‌ایم. این موفقیت‌ها با حمایت‌های مستمر فرماندهان سپاه تهران، از جمله سردار کاظمینی، سردار یزدی و سردار حسن‌زاده، میسر شده است.
کلاته در پایان افزود: یکی از اهداف ما تولید رمان‌های تاثیرگذار بوده است. کتاب «ستاره می‌بارید» نخستین گام جدی در این راستا بود. این کتاب به موضوعاتی پرداخته است که کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند، به‌ویژه مشارکت زنان در جنگ.
سردار یعقوبیان نیز در این نشست گفت: باید کتاب‌های خوب بخوانیم، چرا که این موضوع بسیار مهم است. زمانی که کتاب‌های خوب می‌خوانیم، اثر واقعی آنها را احساس می‌کنیم. حضرت آقا بارها تأکید کرده‌اند که نسل جوان باید کتاب‌های سیره شهدا و خاطرات رزمندگان را بخواند تا فرهنگ جهاد و شهادت به درستی منتقل شود.
فاطمه سلیمانی ازندریانی، نویسنده کتاب «ستاره می بارید» در پایان اظهار داشت: آقای کلاته به من اعتماد کردند و این کتاب را به من پیشنهاد دادند. در این اثر، من سعی کردم داستانی بنویسم که در آن شخصیت‌ها، حتی در شرایط سخت جنگ، امید خود را از دست ندهند. این کتاب به اهمیت امید در زندگی انسان‌ها پرداخته و نشان می‌دهد که در سخت‌ترین شرایط، همیشه راهی برای امیدواری و حرکت به جلو وجود دارد.
∎