به گزارش ایکنا، «روز جهانی حجاب» هرساله در اول فوریه برابر با امروز، 13 بهمن در 140 کشور جهان برگزار می‌شود. این روز به ابتکار ناظمه خان، زن مسلمان آمریکایی، و پس از واکنش‌های اسلام‌هراسانه پس از رویداد 11 سپتامبر پیشنهاد شد. در روز جهانی حجاب، زنان غیر مسلمان از ادیان مختلف، یک روز را با حجاب گذرانده و تجربه خود از حجاب را بیان می‌کنند.

 

به همین مناسبت، تارنمای شبکه الجزیره در گزارشی به بررسی حجاب در کشورهای اروپایی و آمریکایی پرداخته است که ترجمه آن در ادامه می‌آید:

 

در سال‌های اخیر حجاب به دلیل استقبال آن در کشورهای اروپایی و سایر کشورهای جهان، به جنجالی گسترده تبدیل شده و واکنش‌های متعدد سیاسی و اجتماعی را به دنبال داشته که در برخی موارد به آسیب‌های جسمی علیه زنان محجبه مسلمان نیز انجامیده است.

 

در بسیاری از موارد حجاب ابعاد سیاسی به خود گرفته و نمادی برای اعتراض علیه سرکوب مسلمانان در برخی کشورهای جهان یا مبارزه ملت‌ها علیه طاغوتیان به شمار می‌رفته است. به عنوان مثال حجاب زنان ایرانی که در اعتراض به حکومت خاندان پهلوی بوده و یا اصرار زنان مسلمان آمریکایی بر پوشش حجاب که پس از حادثه 11 سپتامبر 2001 در اعتراض به پدیده اسلام‌هراسی انجام گرفته است.

 

آنا پیلا، استاد مطالعات دینی دانشگاه نورث وسترن آمریکا در مقاله‌ای به برخی از این موارد پرداخته است.

 

در این مقاله آمده است: از نقطه نظر تاریخی، سیاستمدارانی که حجاب را ممنوع کرده‌اند، این کار را برای نشان دادن سکولاریسم مدرن در حکومت خود انجام داده‌اند. به عنوان مثال رضاشاه پهلوی در سال 1936 میلادی در ایران و مصطفی کمال آتاتورک در ترکیه که نزدیک به یک قرن پیش این اقدام را انجام دادند.

 

حکومت خاندان پهلوی در ایران با اعتراض گسترده مردم ایران مواجه بود و زنان در اعتراض به سیاست‌های این خاندان به‌طور داوطلبانه چادر برسر کردند. این یکی از لحظات تاریخی است که حجاب نمادی برای مقاومت محسوب می‌شود.

 

امان‌الله خان، پادشاه افغانستان نیز در دهه 20 و 30 قرن گذشته به شدت حجاب را ممنوع کرد. در دوره استعمار بریتانیا در مصر نیز حجاب جنجال برانگیز بود زیرا لرد کرومر، کنسول بریتانیا، در نیمه دوم قرن 19 به بهانه ایجاد زندگی بهتر برای زنان، خواستار برداشتن پوشش از سر زنان مسلمان شد. این در زمانی بود که او به شدت با حق رأی دادن زنان مصری مخالفت می‌کرد.

 

با این وجود، حجاب و دیگر لباس‌های سنتی مانند عبا، چادر و پوشیه که صورت را می‌پوشاند، نقش بسیار پیچیده‌ای برای زنانی ایفا می‌کردند که حجاب را برای مقبولیت اجتماعی می‌پوشیدند و برای بسیاری از زنان محجبه،‌ حجاب یکی از عناصر تقوا باقی مانده است.

 

 

 

به دنبال حادثه 11 سپتامبر 2001 میلادی، موج جدیدی از اسلام‌هراسی شکل گرفت و جنایات اسلام‌هراسانه علیه مسلمانان به میزان 17 برابر در مقایسه با سال 2000 افزایش یافت؛ در این موج، زنان محجبه هدف آشکار این جنایات بودند.

 

زنان مسلمان اغلب در محل کار و یا در فرودگاه‌ها مورد اقدامات تبعیض‌آمیز قرار می‌گرفتند. در تبلیغات آمریکا با عنوان «جنگ علیه تروریسم» اسلام و مسلمانان مقصر در اقدامات تروریستی نشان داده شده و مسلمانان آمریکایی برای زنده ماندن یا باید اسلام را انتخاب می‌کردند یا نظام آمریکا را. 

 

زنان مسلمان آمریکایی با اکثریت قاطع تصمیم گرفتند که از این دوگانه خودساخته خارج شوند، لذا هزاران نفر از آنها حجاب را به عنوان وسیله‌ای برای اعتراض انتخاب کرده و همزمان حقوق خود را به عنوان زن آمریکایی مطالبه کردند.

 

 

پس از حادثه 11 سپتامبر 2001 رسانه‌های غربی جنگی را علیه اسامه بن لادن و افرادش در افغانستان آغاز کردند با این عنوان که یک جنگ شرافتمندانه برای آزادی زنان افغان است که بر خلاف خواست خود مجبور به پوشیدن برقع هستند. در سال 2001 برقع نماد فشار دولت طالبان بر زنان افغان بود.

 

این مسئله آشکارا در توجیهات تمسخرآمیز سیاستمداران راستگرا و چپ‌گرای غربی با عنوان جنگ علیه تروریسم مشهود بود. با این حال دولت خشن طالبان تا پس از حادثه 11 سپتامبر برای غرب قابل توجه نبود اما پیش از این حادثه، جنبش طالبان در افغانستان به عنوان نخستین دست‌نشاندگان آمریکایی در رسانه‌های این کشور نشان داده می‌شدند؛ که در این مسئله تناقض وجود دارد.

 

 

 

در سال 2004 میلادی به دنبال ممنوعیت حجاب، قوانین متعددی علیه زنان مسلمانی که از پوشیه استفاده می‌کردند، وضع شد و سیاستمداران موافق ممنوعیت حجاب، اینگونه مدعی شدند که پوشیه از سوی خویشاوندان مرد به زنان تحمیل شده است و آن را با پوشش برقع که طالبان بر زنان افغان تحمیل کرده بود مقایسه کردند.

 

اما در مقابل، زنان مسلمان فرانسوی با اصرار بر استفاده از پوشیه، اعلام کردند که این نوع پوشش انتخاب آنهاست و هیچ کس آنها را به این کار مجبور نکرده است. 

 

چالش‌های حقوقی این قانون در دادگاه اروپایی حقوق بشر ناموفق بوده است، اما این احکام به‌طور گسترده توسط کارشناسان حقوقی مورد انتقاد قرار گرفته است. آنها استدلال کردند که تفسیر دادگاه از «عمل مذهبی» ریشه در الهیات مسیحی دارد. 

 

استدلال آنها این بود که دادگاه می‌تواند بجای این کار، موضع زنانی که نقاب می‌پوشند را قبول کند و بپذیرد که این انتخاب شخصی آنهاست. به خلاف آن، قوانینی برای جرم‌انگاری نقاب وضع شد که در نهایت منجر به غیبت زنان نقاب‌پوش در اماکن عمومی شد.

 

بسیاری از کشورها از جمله 7 کشور اروپایی ممنوعیت مشابهی علیه پوشش نقاب اعمال کردند. آخرین کشور، سوییس بود که در سال 2021 ممنوعیت جزئی یا منطقه‌ای را در نقاط مختلف این کشور اعمال کرد و کارمندان دولت از پوشش هرگونه لباسی که نماد دین آنها باشد ممنوع شدند.

 

 

 

شاید به دلیل همه این محدودیت‌ها، بسیاری از زنان مسلمان به چالش کشیدن کلیشه‌های منفی مرتبط با پوشش اسلامی را آغاز و بسیاری از آنها شروع به ترویج مدهای اسلامی کردند. لذا زنان متدین طراحی و پوشش مدهای الهام گرفته از فرهنگ اسلامی و در عین حال مدرن و امروزی را انتخاب کرده و تصویر کلیشه‌ای از زنان محجبه را در رسانه‌ها و اندیشه غربی به چالش کشیدند.

 

ترجمه از فرشته صدیقی