باشگاه خبرنگاران جوان؛ حسین مهدی‌تبار- در روز دوشنبه، استارت‌آپ چینی DeepSeek با معرفی مدل جدید هوش مصنوعی خود به نام R1، شوک بزرگی به دنیا وارد کرد و یک تریلیون دلار از ارزش بازار سهام ایالات متحده را در یک روز از بین برد. این مدل که قادر به حل مسائل علمی پیچیده است، با نرم‌افزارهای پیشرفته شرکت‌های فناوری آمریکا رقابت می‌کند و در عین حال با هزینه‌ای بسیار کمتر توسعه یافته است.
چالش جدید برای برتری آمریکا در هوش مصنوعی
این پیشرفت DeepSeek فرضیه برتری آمریکا در زمینه هوش مصنوعی را به چالش می‌کشد و نگرانی‌هایی ایجاد می‌کند که چین ممکن است در حال یادگیری چگونگی پیشی گرفتن از سیلیکون ولی باشد. انتشار مدل R1 تأثیر زیادی بر توسعه تجاری و پذیرش هوش مصنوعی دارد، مشابه تأثیر ChatGPT در سال 2022.
دستاورد DeepSeek تهدیدی برای فرضیات سرمایه‌گذاری در بازار سهام آمریکا به شمار می‌آید، زیرا نشان می‌دهد که توسعه مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی نیازی به زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های عظیم ندارد. این تحول باعث شده تا بسیاری از کارشناسان سوال کنند که آیا چین در حال همگام شدن با آمریکا در حوزه هوش مصنوعی است، در زمانی که بسیاری ادعا می‌کنند که AI سطح انسانی به زودی محقق خواهد شد.
تاریخچه DeepSeek و رویکرد تحقیقاتی آن
بنیان‌گذار DeepSeek، لیان ونفنگ، شرکت خود را در سال 2023 به عنوان یک پروژه جانبی آغاز کرد. برخلاف دیگر شرکت‌های فناوری چینی، DeepSeek تمرکز خود را بر تحقیق محض در حوزه هوش مصنوعی گذاشته و از تأمین مالی خارجی خودداری کرده است که این امر به آن امکان می‌دهد از فشارهای مرتبط با بازگشت سرمایه برای سرمایه‌گذاران اجتناب کند.
DeepSeek برخلاف بسیاری از شرکت‌های فناوری چینی، با حداقل مشکلات سیاسی و اصطکاک مدیریتی عمل می‌کند. استعدادهای مهندسی این شرکت که از ریشه‌های آن در حوزه صندوق‌های پوشش ریسک نشأت گرفته است، به موفقیت این شرکت در آموزش مدل‌های هوش مصنوعی با هزینه‌ای بسیار پایین‌تر از شرکت‌های آمریکایی کمک کرده است.
مدل‌های DeepSeek: هزینه پایین، کارایی بالا
DeepSeek ادعا کرده که آموزش نهایی مدل R1 تنها 5.6 میلیون دلار هزینه داشته است که نسبت به صدها میلیون دلاری که شرکت‌های آمریکایی صرف کرده‌اند، رقم بسیار پایین‌تری است. این رویکرد کم‌هزینه بحث‌هایی را در مورد این که آیا این شرکت گوشه‌هایی از فرآیند را فدای هزینه‌ها کرده یا به روش‌های نوآورانه‌ای برای بهینه‌سازی عملکرد دست یافته، برانگیخته است.
دستاوردهای این شرکت در شرایطی به دست آمده است که به دلیل تحریم‌ها و محدودیت‌های صادراتی ایالات متحده، از دسترسی به تراشه‌های پیشرفته منع شده بود. این محدودیت‌ها DeepSeek را مجبور کرد تا از تراشه‌های کمتر پیشرفته استفاده کرده و روش‌های جدیدی برای به حداکثر رساندن عملکرد آن‌ها پیدا کند که به نوعی به موفقیت این شرکت کمک کرد.
مدل‌های کم‌هزینه DeepSeek توجه‌ها را جلب کرده است، اما سوالات زیادی درباره میزان تأثیرگذاری این نوآوری‌ها در به چالش کشیدن برتری آمریکا در هوش مصنوعی مطرح است. برخی از کارشناسان معتقدند که شرکت‌های هوش مصنوعی چین، از جمله DeepSeek، بیشتر به دنبال پیروی از مدل‌های آمریکایی هستند تا اینکه راه جدیدی در این حوزه ایجاد کنند.
با وجود انتقادات، تأثیر DeepSeek غیرقابل انکار است. مدل‌های این شرکت می‌تواند استاندارد جهانی مدل‌های "باز" هوش مصنوعی را تغییر دهد. این امر می‌تواند بر سلطه آمریکا در این حوزه تأثیر بگذارد، چرا که مدل‌های این شرکت به مراتب هزینه کمتری دارند و ممکن است به گزینه‌ای جذاب برای توسعه‌دهندگان در سطح جهانی تبدیل شوند.
پیامدهای ژئوپولیتیکی پیشرفت‌های DeepSeek
دستاوردهای DeepSeek نه تنها صنعت فناوری را به چالش می‌کشد، بلکه پیامدهای ژئوپولیتیکی نیز دارد. اگر چین در زمینه هوش مصنوعی به پیشرفت‌های بیشتری دست یابد، به ویژه در کاربردهای نظامی، ممکن است به برتری استراتژیک جهانی دست یابد. این رقابت در حال افزایش موجب شده تا ایالات متحده با سرعت بیشتری به ارزیابی دوباره توازن قدرت فناوری در سطح جهانی بپردازد.
منبع: فایننشال تایمز