طبق آمارها افزون بر ۶هزار هکتار از مساحت کرمان زیر بار حاشیهنشینی رفته که بالاترین مساحت در کل کشور است. در این میان پدیده زمینخواری نیز مزید بر علت شده و بسیاری از افراد کمدرآمد برای ساخت مسکن در دام این افراد گرفتار میشوند و در نهایت به جمع صدها هزار حاشیهنشین شهر کرمان میپیوندند.
از طرفی مهاجرت به این شهر به ویژه اتباع غیرمجاز به حاشیه این شهر نیز در سالهای گذشته رشد چشمگیری داشته است. اگرچه خرداد سال جاری فاز دوم عملیات اجرایی و ساماندهی حاشیه شهر کرمان در منطقه چهارده معصوم(ع) که از مناطق مشهور حاشیهای این شهر محسوب میشود و حدود ۹۳ هکتار مساحت داشته و بیش از ۱۰ هزار نفر را در خود جای داده است آغاز شد اما آنچنان که باید نتیجه اثربخشی نداشت و رشد حاشیهنشینی در این شهر سبب شد تا آبان سال جاری وزیر کشور در سفر به کرمان یکی از موضوعات اصلی این استان را افزایش سکونتگاههای غیررسمی یا حاشیهنشینی عنوان کند.
اسکندر مؤمنی با بیان اینکه ساماندهی این موضوع در استان در دستور کار جدی قرار دارد، میگوید: همچنین از ابتدای تشکیل دولت چهاردهم اهتمام جدی برای ساماندهی اتباع خارجی صورت گرفت که بخشی از این ساماندهی در داخل و بخشی مربوط به منطقه مرزی است.
یک شبه قابل حل نیست
نماینده ولی فقیه در استان کرمان نیز معتقد است مشکلات این مناطق با تصمیم یکشبه قابل حل نیست.
حجتالاسلام والمسلمین حسن علیدادی سلیمانی ادامه میدهد: امیدواریم طرح ساماندهی حاشیه شهر کرمان تجربه مطلوب و بالایی برای رفع مشکلات حاشیهها باشد و استاندار کرمان بتواند این طرح را به صورت کشوری ارائه دهد.
استاندار کرمان نیز در جلسه شورای مسکن این استان با اشاره به اینکه طرح نهضت ملی مسکن یک کار جمعی است و همه دستگاهها باید این طرح را متعلق به خود بدانند، عنوان میکند: در بحث مسکن باید به صورت ویژه در شهر کرمان به موضوع ساماندهی حاشیهنشینی توجه کرد و در مناطق مستعد ساخت مسکن انجام شود.
محمدعلی طالبی میافزاید: باید به صورت جدی به این موضوع پرداخته و اصلاحات لازم را انجام دهیم که از تجربههای موجود در این حوزه استفاده خواهیم کرد. روشهای مدیریتی حاشیهنشینی باید مورد بررسی قرار گیرد و سازوکارهای قابل اجرا در استان دنبال شود.
طرح به صورت فرابخشی
شورای ششم کرمان نیز بر این باور است برخی مسائل حاشیه شهر کرمان مثل حاشیهنشینی باید فرابخشی تعریف شود و مدیریت استان نیز در تخصیص بودجه و سایر حمایتها کمک کند.
رئیس کمیسیون حقوقی، نظارت و ارزیابی شورای شهر کرمان یکی از مسائل اساسی این شهر به ویژه حاشیه شهر را منطقه چهارده معصوم(ع) دانسته که با وجود برگزاری جلسات در سالهای گذشته اما به سرانجام نرسیده است.
امینیزاده ادامه میدهد: علاوه بر اینکه این مسئله، معضل حاشیهنشینی را در کرمان دامن زده، محدوده جدی از این منطقه، املاک تصرف شده شهرداری هستند و ضرر جدی به مردم وارد میکند؛ در کنار آن بخشی از پلاک تصرف شده توسط راهآهن نیاز به تعیین تکلیف دارد و مقرر شده جای دیگر تهاتر شود.وی تصریح میکند: با وجود پیگیری سالیان اخیر و دو استاندار قبلی هنوز این مسائل تعیین تکلیف نشده و امید شورای شهر و مدیریت شهری این است که در راستای تأمین منافع مردم کرمان در دوره مدیریت استاندار جدید تعیین تکلیف شود.
نتیجه سوءمدیریت و ترک فعل
نماینده عالی قوه قضائیه در استان کرمان نیز بر این باور است که حاشیهنشینی مشکلات متعدد فرهنگی، اقتصادی، معیشتی و اجتماعی ایجاد میکند که منشأ آسیبهای اجتماعی بوده و در حقیقت حاشیهنشینی نتیجه سوءمدیریتها و ترک فعلهاست.
حجتالاسلام ابراهیم حمیدی ضمن بیان این مطلب که قصه پرغصه حاشیهنشینی و آسیبهای اجتماعی سالهاست مطرح میشود، اما در حقیقت در دولتها هیچ اتفاقی برای مهار حاشیهنشینی نمیافتد، تأکید میکند: حاشیهنشینی منشأ بروز بسیاری از مشکلات و آسیبهای اجتماعی است.
وی با بیان اینکه حاشیهنشینی عموماً در اراضی دولتی شکل میگیرد و نخستین ترک فعل مدیران زمانی رخ میدهد که نظارت کامل بر اراضی تحت نظارت خود را ندارند و زمینه حاشیهنشینی ایجاد میشود، تصریح میکند: حاشیهنشینی مانند استخوانی است که در گلو گیر کرده که نه میتوان آن را بیرون آورد و نه میتوان آن را قورت داد و از این رو موضوع پیشگیری از حاشیهنشینی و ساماندهی وضعیت موجود ضروری است.
حجتالاسلام حمیدی میافزاید: دستگاههای اجرایی، انتظامی و قضایی به تنهایی نمیتوانند برای ساماندهی حاشیهنشینی اقدام کنند و در این زمینه تمامی نهادها باید ید واحده باشند. از این رو باید قرارگاهی برای ساماندهی حاشیهنشینی شکل بگیرد تا وظیفه فرماندهی را بر عهده گرفته و در این قرارگاه پیگیری شود و هر یک از دستگاهها وظایف و مسئولیتهای خود را به صورت کامل اجرایی کنند.