جوان آنلاین: رئیس‌جمهور امریکا با اعلام تعرفه ۲۵درصدی بر کانادا و مکزیک که در صورت به تعویق نیفتادن آن، از امروز اجرایی خواهد شد، مرحله اول جنگ تعرفه‌ای خود را کلید زد؛ رویارویی‌ای که می‌تواند اقتصاد جهانی را به طور جدی تحت تأثیر قرار دهد. دونالد ترامپ بریکس را هم تهدید کرده اگر «دلار را کنار بگذارد با ۱۰۰ درصد تعرفه مواجه خواهد شد.»
به گزارش «جوان»، دونالد ترامپ روز پنج‌شنبه اعلام کرد که تهدید خود را برای ضربه زدن به واردات از کانادا و مکزیک با ۲۵ درصد تعرفه مرزی از اول فوریه (امروز شنبه) عملیاتی خواهد کرد. رئیس‌جمهور امریکا که با احتساب امروز فقط ۱۲ روز از تحلیفش گذشته، در گفت‌و‌گو با خبرنگاران در دفتر بیضی شکل گفت که هدف از اعمال تعرفه بر کانادا و مکزیک، رسیدگی به شمار زیاد مهاجران غیرقانونی که به داخل امریکا می‌آیند و همچنین رسیدگی به کسری تجاری امریکا با همسایگانش است. بازار‌های مالی کانادا، مکزیک و چین به تهدیدات تعرفه‌ای رئیس‌جمهور جدید امریکا واکنش نشان دادند و نرخ برابری ارز‌های محلی در این کشور‌ها سقوط کرد. در حالی که اعمال تعرفه بر مکزیک و کانادا، اگر از امروز اجرایی شود، گام اولیه از جنگ تعرفه‌ای است که بسیاری از قبل وعده آن را داده بودند، ترامپ این را هم گفته که در حال برنامه‌ریزی برای اعمال تعرفه‌های جدید بر چین است. او اوایل همین ماه گفته بود که میزان تعرفه بر چین ۱۰ درصد خواهد بود و این میزان در بلندمدت می‌تواند به ۶۰ درصد برسد.
بلوف با عمل؟!
البته، اینکه ترامپ عملاً امروز تعرفه اعلانی را بر کانادا و مکزیک اعمال کند، مشخص نیست، به خصوص که رویترز گزارش کرده که ممکن است او اعمال تعرفه را به تأخیر بیندازد تا زمینه‌ای برای مذاکره در مورد اقداماتی که این دو کشور می‌توانند انجام دهند، فراهم شود. حتی اگر همین امروز نیز اعمال تعرفه‌های ترامپ شروع شود، به نوشته رویترز، دو تا سه هفته بعد از اعلام عمومی مورد نیاز است تا گمرک و حفاظت مرزی ایالات متحده بتواند آن را اعمال کند. با وجود همه ترتیبات قابل پیش‌بینی در این باره، درباره اینکه او در نهایت آنها را اعمال می‌کند، شک و تردید کمی وجود دارد. سی‌ان‌ان گزارش کرده که اگر تعرفه‌ها «شنبه هم اعمال نشود، یا اینکه اگر تعرفه‌های محدودی در روز شنبه اعمال شود، ممکن است اواخر امسال تعرفه‌های شدیدتری اعمال شود» روندی که تحمیل شده می‌تواند حدود ۶/۱ تریلیون دلار از تجارت سالانه را مختل کند.
خدا، عشق، دین و تعرفه!
در امریکا یک باور عمومی در میان اقتصاددانان وجود دارد که اعمال تعرفه به صورت مقطعی می‌تواند ابزار مؤثری برای رشد اقتصادی باشد. اعمال تعرفه به صورت مقطعی و محدود، می‌تواند رشد اقتصاد امریکا از طریق ایجاد انگیزه برای خرید کالا‌های ساخت ایالات متحده را تحریک کند، ولی در مورد سیاستی که ترامپ آن را اعلام کرده، مسئله متفاوت است. ترامپ مدت‌هاست که تعرفه‌ها را به‌عنوان یک سیاست اقتصادی مؤثر و پایدار ستایش کرده و دوشنبه قبل، «تعرفه» را در کنار کلمه‌های زیبایی مثل «خدا»، «عشق» و «دین»، چهارمین کلمه زیبا نامید. ترامپ از اعمال تعرفه برای رسیدن به سه هدف استفاده می‌کند و قول داده که عامل آنها باعث افزایش درآمد، ایجاد تعادل در تجارت و آوردن کشور‌های رقیب به میز مذاکره شود. با این حال، در داخل امریکا این نگرانی وجود دارد که اعمال تعرفه به عنوان یک سیاست اقتصادی پایدار، باعث کاهش تجارت جهانی شود، چیزی که برای خود امریکا نیز اثراتی زیانبار خواهد داشت. درمورد اعلام تعرفه بر مکزیک و کانادا، در حالی که بر اساس داده‌های اداره سرشماری امریکا، نفت خام بالاترین واردات ایالات متحده از کانادا و در میان پنج واردات برتر از مکزیک است، این نگرانی وجود دارد که حتی در کوتاه مدت، اعمال تعرفه در همین مدت کوتاه نیز، منجر به افزایش قیمت بنزین شود.
کشور‌ها پاسخ خواهند داد
در حالی که اعمال تعرفه بر کانادا و مکزیک، در صورت کلید خوردن، فقط گام اول از جنگ تعرفه‌ای است که ترامپ شروع می‌کند، اثرات اعمال آنها در مقیاس بزرگ‌تر، زیانبار‌تر خواهد بود. ترامپ هفته گذشته در یک سخنرانی از طریق ویدئوکنفرانس در نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد در داووس در ۲۳ ژانویه، پیش‌بینی کرد که تعرفه‌ها صد‌ها میلیارد دلار - شاید تریلیون‌ها دلار - به خزانه‌داری ایالات متحده وارد کند. او همچنین روز پنج‌شنبه بار دیگر به کشور‌های عضو بریکس نسبت به جایگزینی دلار امریکا هشدار داد و تهدید کرد اگر بریکس دلار را کنار بگذارد با ۱۰۰ درصد تعرفه مواجه خواهد شد، لفاظی‌ای که البته روس‌ها با احتیاط به آن پاسخ داده‌اند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین روز جمعه سخنان ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه را یادآور شد که پیش از این گفته است، هیچ حرفی از ایجاد ارز مشترک در بریکس نبوده و نیست و بریکس در حال بررسی ایجاد بستر‌های سرمایه‌گذاری مشترک جدید است که اجازه سرمایه‌گذاری مشترک در کشور‌های ثالث را می‌دهد.
این در حالی است که اقتصاددانان هشدار می‌دهند این اعمال تعرفه در مقیاس جهانی، یک بازی باخت باخت برای همه طرف‌ها است. استیفن گرین هاوس در گاردین نوشته که اعمال تعرفه هم برای جهان و هم برای امریکایی‌ها اثر منفی دارد. او می‌گوید که تعرفه‌های وضع شده باعث افزایش تورم، کاهش رشد اقتصادی و در نتیجه پرداخت هزینه توسط مصرف‌کنندگان امریکایی می‌شود و به کارگران امریکایی آسیب می‌رساند. جوزف استیگلیتز، استاد اقتصاد دانشگاه کلمبیا و برنده جایزه نوبل در علوم اقتصادی، می‌گوید: «تقریباً همه اقتصاددانان این طور فکر می‌کنند که تأثیر تعرفه‌ها برای امریکا و جهان بسیار بد خواهد بود. آنها تقریباً مطمئناً تورم‌زا خواهند بود.» به نوشته گاردین، اعمال تعرفه‌ها، تنش‌ها و ترس از تلافی و جنگ تجاری را باعث خواهد شد و کشور‌های دیگر را مجبور می‌کند که آنها نیز پاسخ بدهند. استیگلیتز می‌گوید: «نمی‌توان تصور کرد که دیگر کشور‌ها تلافی نکنند، حتی اگر برخی دولت‌ها نخواهند دست به انتقام‌گیری بزنند، شهروندان‌شان از شما می‌خواهند که اجازه ندهید که (کشور) را ضرب و شتم کنند.»
هرچند کانادا و مکزیک، هر دو تا کنون در برخورد با تهدید تعرفه‌ای ترامپ محتاطانه عمل کرده‌اند، ولی جاناتان ویلکینسون، وزیر انرژی و منابع ملی کانادا این را روشن کرده که کشورش پاسخ خواهد داد و گفته که واکنش کانادا بر محصولاتی متمرکز خواهد بود که بیشتر از کانادایی‌ها، به امریکایی‌ها آسیب می‌زند. کلودیا شینبام، رئیس‌جمهور مکزیک هم گفته که مکزیک نیز تلافی خواهد کرد واین را هم گفته که تعرفه‌های ترامپ به ۴۰۰ هزار شغل در امریکا آسیب می‌زند و قیمت‌ها را برای مصرف‌کنندگان امریکایی افزایش می‌دهد.