۱۸ دی ماه بود که مدل جدید حراج در بازار فیزیکی بورس کالای ایران با نام «حراج همزمان» برای نخستین بار در روند معاملات سیمان عملیاتی شد که در این مدل سفارش‌های قیمتی بر اساس تحلیل معامله‌گران اعم از میزان عرضه، تقاضا و اطلاعات هفته‌های قبل محصول ثبت خواهد شد.
با وجود اینکه عمر کوتاهی از اجرای این مدل در بورس کالا می‌گذرد، اما در طی روزهای اخیر خبرهایی به گوش رسید که روش معاملاتی جدید، قیمت سیمان تیپ ۱ و ۵ را در بورس کالا به بیش از ۱۰ درصد افزایش داده و حتی به این مورد نیز اشاره شد که قطعی برق یا گازی در کارخانه‌های سیمان نبوده و روش معاملاتی مذکور موجب رشد قیمت‌ها شده است که در همین راستا این موضوع را از بورس کالا و انجمن سیمان پیگیر شده و در راستای شفاف سازی موضوعات مطرح شده با مسوولان مربوطه به گفت‌وگو پرداختیم.
حمیدرضا رحمنی رئیس عملیات و نظارت بازار فیزیکی شرکت بورس کالای ایران، با اشاره به موضوع مطرح شده در رابطه با افزایش قیمت سیمان تیب ۱ و ۵ در بورس کالا به علت سیستم جدید حراج در بورس کالا گفت: اساسا قیمتی که در بورس کالا کشف می‌شود، متاثر از دو فاکتور عرضه و تقاضا است که ماهیت اصلی بازار است. اگر عرضه افزایش پیدا کند به نسبت قیمت تعدیل شده و کاهش پیدا می‌کند و اگر تقاضا افزایش داشته باشد، بی شک اثر آن بر قیمت کالا نیز برجای می‌ماند.
وی ضمن تشریح کمبود برق و گاز و اثر آن بر کاهش تولید و عرضه گفت: صنعت سیمان یکی از صنایع است که ناترازی‌های اخیر انرژی در کشور، گریبان‌گیر آن بوده و در ماه‌های اخیر، هم در حوزه گاز و هم در حوزه برق، صنعت سیمان دچار مشکل بود به طوری که انجمن تولیدکنندگان سیمان، کف عرضه در بورس کالا را در آبان و آذرماه به یک میلیون و ۱۲۴ هزار تن کاهش داده که حدود ۱۸ تا ۲۰ درصد به طور میانگین کاهش کف عرضه (هفتگی) را نشان می‌دهد.
با نزدیکی به پایان سال تقاضا بیشتر می‌شود
این مقام بورس کالا خاطرنشان کرد: از طرفی هر چه به پایان سال نزدیک می‌شویم، تقاضا بیشتر شده و متقاضیان تمایل دارند تا پیش از انتهای سال خرید خود را سریع‌تر انجام دهند؛ چراکه با نزدیک شدن به پایان سال و تعطیلات، مسائل و محدودیت‌هایی در حوزه حمل و نقل ایجاد می‌شود که این مهم باعث شده تا همانطور که در انتهای سال تقاضا برای همه کالاها بیشتر می‌شود، در صنعت سیمان نیز این میزان تقاضا در پایان سال با افزایش روبرو باشد.
رحمنی گفت: در هفته‌های اخیر نیز، تقاضا افزایش داشته است. برای مثال در سیمان تیپ یک و تیپ پنج، تقاضا از ۳۰۲ هزار تن در هفته گذشته به ۳۵۷ هزار تن در هفته جاری رسیده است. که نشان از افزایش نزدیک به ۲۰ درصدی دارد.
وی ادامه داد: عمده دلایل برای افزایش قیمت ریشه در افزایش تقاضا به علت نزدیک شدن به پایان سال دارد و داده‌های تاریخی در بورس کالا نیز نشان دهنده آن است که هر چه به ماه‌های بهمن و اسفند و به عبارتی به پایان سال نزدیک‌تر می‌شویم، تقاضا با افزایش روبرو می‌شود.
کمبود برق و گاز عرضه را کاهش داد
رئیس عملیات و نظارت بورس کالا اظهار کرد: با این حال، در رابطه با کاهش عرضه نیز، موضوع ناترازی در حوزه انرژی مهم‌ترین دلیل است. بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده در ماه‌های اخیر با قطعی گاز و برق و برخی دیگر با کمبود گاز و برق روبرو بودند و در برخی از موارد حتی به علت کمبود انرژی ظرفیت تولیدی برخی از تولیدکنندگان به ۵۰ درصد ظرفیت رسید و حتی برخی از شرکت‌ها نیز برای چند روز با قطعی برق به طور کامل روبرو بودند. به عبارتی مشکلات تامین انرژی در زمستانی که در حال گذراندن آن هستیم، گریبان‌گیر صنعت سیمان نیز بوده است.
رحمنی افزود: علاوه بر این صنعت سیمان به منطقه جغرافیایی نیز وابسته است. گاها اگر در قسمتی از کشور قیمت نوعی از سیمان افزایش پیدا می‌کند به معنای آن نیست که قیمت سیمان در آن منطقه در قیاس با مناطق دیگر گران‌تر است، بلکه به این خاطر است که هزینه حمل تاثیر بسیاری در قیمت سیمان دارد و امکان جایگزین برای خریداران در آن منطقه وجود ندارد. برای مثال برای خریدار در شمال غرب کشور امکان خرید سیمان از مناطق دیگر مانند مرکز کشور وجود ندارد چراکه هزینه قیمت بالا است و برای خریدار صرفه اقتصادی ندارد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بنابراین ممکن است قیمت سیمان طی یک هفته در یک منطقه افزایش پیدا کند و طی هفته دیگر با کاهش روبرو باشد. با این حال، بیشتر میانگین کلی قیمت سیمان در منطقه لحاظ می‌شود و قیمت سیمان صرفا متکی به مولفه اصلی بازار و اقتصاد یعنی عرضه و تقاضا است و روش حراج اثری در کشف نرخ آن ندارد.
توقفی در عرضه سیمان نداشتیم
همچنین در این رابطه، علی اکبر الوندیان دبیر انجمن سیمان گفت: در تابستان سال جاری و در اواسط خرداد ماه محدودیت برق صنایع سیمان آغاز شد که تا ۷۰ درصد از کوره‌ها متوقف شدند اما در اواسط شهریور ماه شرایط روبه بهبود رفت و تولید و عرضه به مدار قبل بازگشت. با این حال در اواسط مهر ماه محدودیت گاز شروع شد و متعاقب آن محدودیت برق نیز آغاز شد و در خیلی از مناطق مرکزی، شرق و شمال کشور بخشی از کوره‌ها متوقف شدند به طوری که بسیاری از کارخانه‌ها قادر نبودند کف عرضه خود را رعایت کنند؛ به عنوان مثال طی چند هفته و تا حل شدن مسئله گاز، کف عرضه سیمان تهران به ۵۰ درصد رسید.
وی افزود: در حال حاضر نیز، برخی از مناطق شرق کشور و در مرکز منطقه آبیک نیز با محدودیت برق و گاز روبرو است و هیچ کدام از کارخانجات در حال حاضر برق و گاز ۱۰۰ درصد ندارند. با این حال در بسیاری از مناطق تولیدی و از آنجایی که ذخیره تولید وجود داشت، عرضه متوقف نشد.
دبیر انجمن سیمان با اشاره به مسائل مطرح شده در رابطه با سیستم جدید حراج در بورس کالا گفت: نکته‌ای که به سیستم حراج مربوط می‌شود، این است که سیستم جدید «حراج هم زمان»، از نظر زمانی ساماندهی مطلوبی ایجاد کرده است. علی رغم آن، سیستم جدید حراج تنها در بخش سیمان آمیخته و سیمان سفید اجرا شده که تنها نزدیک به ۱۰ درصد از بازار را شامل می‌شود.
الوندیان خاطرنشان کرد: در حال حاضر سیمان تیپ یک و تیپ پنج تنها حدود ۱۵ درصد از بازار را شامل می‌شود و سیمان تیپ دو بیش از ۷۰ درصد از بازار را به خود اختصاص می‌دهد و سیستم جدید حراج تنها در بخش سیمان تیپ یک و تیپ پنج اجرایی شده است.
وی تصریح کرد: این سامانه به صورت آزمایشی به اجرا درآمده و طبق بررسی‌ها با هدف ساماندهی بیشتر، کاهش زمان و کاهش دخالت در بازار راه‌اندازی شده و ارتباطی با افزایش قیمت ندارد؛ چراکه قیمت را عرضه و تقاضا مشخص می‌کند و بر اساس صحبت‌هایی که با کارگزاران صورت گرفته به نظر می‌رسد زمان حراج را به شکل مطلوب‌تری مدیریت می‌کند و یک ابزار جدید برای ساماندهی در برگزاری حراج است که ما نیز باید آن را به فال نیک بگیریم.
۱۸ دی ماه بود که مدل جدید حراج در بازار فیزیکی بورس کالای ایران با نام «حراج همزمان» برای نخستین بار در روند معاملات سیمان عملیاتی شد که در این مدل سفارش‌های قیمتی بر اساس تحلیل معامله‌گران اعم از میزان عرضه، تقاضا و اطلاعات هفته‌های قبل محصول ثبت خواهد شد.
با وجود اینکه عمر کوتاهی از اجرای این مدل در بورس کالا می‌گذرد، اما در طی روزهای اخیر خبرهایی به گوش رسید که روش معاملاتی جدید، قیمت سیمان تیپ ۱ و ۵ را در بورس کالا به بیش از ۱۰ درصد افزایش داده و حتی به این مورد نیز اشاره شد که قطعی برق یا گازی در کارخانه‌های سیمان نبوده و روش معاملاتی مذکور موجب رشد قیمت‌ها شده است که در همین راستا این موضوع را از بورس کالا و انجمن سیمان پیگیر شده و در راستای شفاف سازی موضوعات مطرح شده با مسوولان مربوطه به گفت‌وگو پرداختیم.
حمیدرضا رحمنی رئیس عملیات و نظارت بازار فیزیکی شرکت بورس کالای ایران، با اشاره به موضوع مطرح شده در رابطه با افزایش قیمت سیمان تیب ۱ و ۵ در بورس کالا به علت سیستم جدید حراج در بورس کالا گفت: اساسا قیمتی که در بورس کالا کشف می‌شود، متاثر از دو فاکتور عرضه و تقاضا است که ماهیت اصلی بازار است. اگر عرضه افزایش پیدا کند به نسبت قیمت تعدیل شده و کاهش پیدا می‌کند و اگر تقاضا افزایش داشته باشد، بی شک اثر آن بر قیمت کالا نیز برجای می‌ماند.
وی ضمن تشریح کمبود برق و گاز و اثر آن بر کاهش تولید و عرضه گفت: صنعت سیمان یکی از صنایع است که ناترازی‌های اخیر انرژی در کشور، گریبان‌گیر آن بوده و در ماه‌های اخیر، هم در حوزه گاز و هم در حوزه برق، صنعت سیمان دچار مشکل بود به طوری که انجمن تولیدکنندگان سیمان، کف عرضه در بورس کالا را در آبان و آذرماه به یک میلیون و ۱۲۴ هزار تن کاهش داده که حدود ۱۸ تا ۲۰ درصد به طور میانگین کاهش کف عرضه (هفتگی) را نشان می‌دهد.
با نزدیکی به پایان سال تقاضا بیشتر می‌شود
این مقام بورس کالا خاطرنشان کرد: از طرفی هر چه به پایان سال نزدیک می‌شویم، تقاضا بیشتر شده و متقاضیان تمایل دارند تا پیش از انتهای سال خرید خود را سریع‌تر انجام دهند؛ چراکه با نزدیک شدن به پایان سال و تعطیلات، مسائل و محدودیت‌هایی در حوزه حمل و نقل ایجاد می‌شود که این مهم باعث شده تا همانطور که در انتهای سال تقاضا برای همه کالاها بیشتر می‌شود، در صنعت سیمان نیز این میزان تقاضا در پایان سال با افزایش روبرو باشد.
رحمنی گفت: در هفته‌های اخیر نیز، تقاضا افزایش داشته است. برای مثال در سیمان تیپ یک و تیپ پنج، تقاضا از ۳۰۲ هزار تن در هفته گذشته به ۳۵۷ هزار تن در هفته جاری رسیده است. که نشان از افزایش نزدیک به ۲۰ درصدی دارد.
وی ادامه داد: عمده دلایل برای افزایش قیمت ریشه در افزایش تقاضا به علت نزدیک شدن به پایان سال دارد و داده‌های تاریخی در بورس کالا نیز نشان دهنده آن است که هر چه به ماه‌های بهمن و اسفند و به عبارتی به پایان سال نزدیک‌تر می‌شویم، تقاضا با افزایش روبرو می‌شود.
کمبود برق و گاز عرضه را کاهش داد
رئیس عملیات و نظارت بورس کالا اظهار کرد: با این حال، در رابطه با کاهش عرضه نیز، موضوع ناترازی در حوزه انرژی مهم‌ترین دلیل است. بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده در ماه‌های اخیر با قطعی گاز و برق و برخی دیگر با کمبود گاز و برق روبرو بودند و در برخی از موارد حتی به علت کمبود انرژی ظرفیت تولیدی برخی از تولیدکنندگان به ۵۰ درصد ظرفیت رسید و حتی برخی از شرکت‌ها نیز برای چند روز با قطعی برق به طور کامل روبرو بودند. به عبارتی مشکلات تامین انرژی در زمستانی که در حال گذراندن آن هستیم، گریبان‌گیر صنعت سیمان نیز بوده است.
رحمنی افزود: علاوه بر این صنعت سیمان به منطقه جغرافیایی نیز وابسته است. گاها اگر در قسمتی از کشور قیمت نوعی از سیمان افزایش پیدا می‌کند به معنای آن نیست که قیمت سیمان در آن منطقه در قیاس با مناطق دیگر گران‌تر است، بلکه به این خاطر است که هزینه حمل تاثیر بسیاری در قیمت سیمان دارد و امکان جایگزین برای خریداران در آن منطقه وجود ندارد. برای مثال برای خریدار در شمال غرب کشور امکان خرید سیمان از مناطق دیگر مانند مرکز کشور وجود ندارد چراکه هزینه قیمت بالا است و برای خریدار صرفه اقتصادی ندارد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بنابراین ممکن است قیمت سیمان طی یک هفته در یک منطقه افزایش پیدا کند و طی هفته دیگر با کاهش روبرو باشد. با این حال، بیشتر میانگین کلی قیمت سیمان در منطقه لحاظ می‌شود و قیمت سیمان صرفا متکی به مولفه اصلی بازار و اقتصاد یعنی عرضه و تقاضا است و روش حراج اثری در کشف نرخ آن ندارد.
توقفی در عرضه سیمان نداشتیم
همچنین در این رابطه، علی اکبر الوندیان دبیر انجمن سیمان گفت: در تابستان سال جاری و در اواسط خرداد ماه محدودیت برق صنایع سیمان آغاز شد که تا ۷۰ درصد از کوره‌ها متوقف شدند اما در اواسط شهریور ماه شرایط روبه بهبود رفت و تولید و عرضه به مدار قبل بازگشت. با این حال در اواسط مهر ماه محدودیت گاز شروع شد و متعاقب آن محدودیت برق نیز آغاز شد و در خیلی از مناطق مرکزی، شرق و شمال کشور بخشی از کوره‌ها متوقف شدند به طوری که بسیاری از کارخانه‌ها قادر نبودند کف عرضه خود را رعایت کنند؛ به عنوان مثال طی چند هفته و تا حل شدن مسئله گاز، کف عرضه سیمان تهران به ۵۰ درصد رسید.
وی افزود: در حال حاضر نیز، برخی از مناطق شرق کشور و در مرکز منطقه آبیک نیز با محدودیت برق و گاز روبرو است و هیچ کدام از کارخانجات در حال حاضر برق و گاز ۱۰۰ درصد ندارند. با این حال در بسیاری از مناطق تولیدی و از آنجایی که ذخیره تولید وجود داشت، عرضه متوقف نشد.
دبیر انجمن سیمان با اشاره به مسائل مطرح شده در رابطه با سیستم جدید حراج در بورس کالا گفت: نکته‌ای که به سیستم حراج مربوط می‌شود، این است که سیستم جدید «حراج هم زمان»، از نظر زمانی ساماندهی مطلوبی ایجاد کرده است. علی رغم آن، سیستم جدید حراج تنها در بخش سیمان آمیخته و سیمان سفید اجرا شده که تنها نزدیک به ۱۰ درصد از بازار را شامل می‌شود.
الوندیان خاطرنشان کرد: در حال حاضر سیمان تیپ یک و تیپ پنج تنها حدود ۱۵ درصد از بازار را شامل می‌شود و سیمان تیپ دو بیش از ۷۰ درصد از بازار را به خود اختصاص می‌دهد و سیستم جدید حراج تنها در بخش سیمان تیپ یک و تیپ پنج اجرایی شده است.
وی تصریح کرد: این سامانه به صورت آزمایشی به اجرا درآمده و طبق بررسی‌ها با هدف ساماندهی بیشتر، کاهش زمان و کاهش دخالت در بازار راه‌اندازی شده و ارتباطی با افزایش قیمت ندارد؛ چراکه قیمت را عرضه و تقاضا مشخص می‌کند و بر اساس صحبت‌هایی که با کارگزاران صورت گرفته به نظر می‌رسد زمان حراج را به شکل مطلوب‌تری مدیریت می‌کند و یک ابزار جدید برای ساماندهی در برگزاری حراج است که ما نیز باید آن را به فال نیک بگیریم.