همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: خیلی از قدیمی‌ها اعتقاد دارند که آب را ایستاده نباید خورد. چون برای سلامت ضرر دارد. طب سنتی ایرانی هم برای نوشیدن آب، آداب و اصول دقیق و با جزئیات فراوانی دارد و تاکید دارد که به خصوص در ساعت‌های خاصی - مثلا ناشتا و آخر شب - آب را ایستاده نخورید. اما اما از نظر علم پزشکی مدرن، این موضوع به طور قطعی اثبات نشده است.
دکتر ایرج خسرونیا، فوق تخصص گوارش و کبد در این زمینه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: اصلا ضرری در این کار وجود ندارد. خیلی از مردم هر روز ایستاده آب می‌خورند و اگر قرار بود اتفاقی برای سلامت‌شان رخ دهد، همیشه مریض بودند.
دکتر بابک پورقلیچ، پزشک عمومی هم در این رابطه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: در طب مدرن این مساله وجود ندارد ولی در طب سنتی درمورد ضررهای آب خوردن در حالت ایستاده تاکیدات زیادی وجود دارد و دلیل‌شان هم این است که اگر ایستاده آب بخورید، آب با سرعت خیلی زیاد وارد معده می‌شود - به دلیل ارتفاع دهان تا معده - و همین باعث می‌شود که محتویات معده تحت تاثیر آبی که وارد معده می‌شود، قرار گیرد.
دکتر پورقلیچ می‌گوید: وقتی می‌نشینید، ارتفاع بدن کم می‌شود و سرعت ورود و جریان آب هم در بدن کاهش پیدا می‌کند. ولی همان طور که گفتم، چیزی در مورد ضررهای ایستاده آب خوردن در طب رایج وجود ندارد.
فواید نشسته آب خوردن
با آن که این موضوع از نظر علم پزشکی مدرن به طور قطعی اثبات نشده است اما دلایلی وجود دارد که نشان می‌دهد نشسته آب خوردن می‌تواند در بعضی موارد و بعضی مواقع مفیدتر باشد.
وقتی ایستاده آب می‌نوشید، آب با سرعت بیشتری وارد معده می‌شود و خیلی ناگهانی به دیواره معده برخورد می‌کند. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که این کار می‌تواند به مرور زمان به دیواره معده فشار وارد کند و احتمال التهاب یا مشکلات گوارشی را افزایش دهد. همچنین گفته می‌شود که وقتی ایستاده آب می‌خورید، عضلات و اعصاب بدن در حالت کشیدگی قرار دارند و ممکن است جذب آب بهینه انجام نشود. اما هنگام نشستن، بدن در حالت آرام‌تری قرار می‌گیرد و فرایند هضم و جذب بهتر انجام می‌شود.
یکی از مشکلات دیگر ایستاده آب خوردن، این است که ممکن است روی عملکرد کلیه‌ها اثر بگذارد. کلیه‌ها هنگام تصفیه مایعات ورودی، نیاز به عملکرد بهینه دارند. برخی متخصصان می‌گویند که وقتی ایستاده آب می‌نوشید، این فرایند با اختلال مواجه می‌شود و ممکن است سموم به درستی دفع نشوند. این موضوع هنوز از نظر علمی ثابت نشده، اما منطقی به نظر می‌رسد که بدن در حالت نشسته بهتر می‌تواند این فرآیند را مدیریت کند. حتی بعضی از ورزشکاران را می‌بینیم که در حین مسابقه برای نوشیدن آب می‌نشینند و به نظر می‌رسد دلیلش این است که این کار می‌تواند منجر به کاهش فشار به بدن شود و روند جذب آب را بهتر کند.
همچنین، ایستاده آب خوردن ممکن است باعث ایجاد مشکل در سیستم عصبی شود. وقتی نشسته آب می‌خورید، اعصاب و عضلات در حالت آرامش هستند، اما در حالت ایستاده ممکن است تحریک بیش از حدی ایجاد شود که در درازمدت به استرس یا اضطراب بیشتر منجر شود. این تأثیرات ممکن است برای افرادی که دچار مشکلات روانی مثل اضطراب هستند، بیشتر محسوس باشد.
در مورد اینکه چه زمان‌هایی ایستاده آب خوردن برای بدن ضرر دارد، می‌توان گفت که اگر بدن در وضعیت خستگی شدید یا استرس باشد، بهتر است نشسته آب بنوشید تا سیستم گوارشی و عصبی ما بهتر عمل کند. همچنین اگر مشکلات گوارشی مانند رفلاکس معده یا ورم معده دارید، بهتر است همیشه نشسته آب بنوشید. اما اگر در شرایطی هستید که نمی‌توانید بنشینید، مثل موقع ورزش کردن یا زمانی که داریم در خیابان راه می‌رویم یا در اتوبوس و مترو ایستاده‌ایم، نوشیدن آب در حالت ایستاده مشکلی ایجاد نمی‌کند.
بیشتر بخوانید؛
-
چرا گاهی دچار یبوست می‌شویم؟
-
۸ دلیل برای بی‌خوابی شبانه خانم‌ها
-
با این توصیه‌ها نفخ خوراکی ها را کم کنید
-
خواب در این زمان توصیه نمی‌شود، حتی کوتاه
-
دو سوم مبتلایان این بیماری، از ابتلای خود خبر ندارند
دلایل طب سنتی
دلایلی هم که طب سنتی ایرانی برای ضررهای ایستاده آب خوردن دارد، جالب است و شاید برای هر کدام از ما بارها پیش آمده باشد. خیلی‌ها از ما این تجربه را داریم که وقتی صبح ناشتا (قبل از خوردن صبحانه) یک لیوان آب را در حالت ایستاده سر می‌کشیم، ناگهان دردی در معده‌مان می‌پیچد و حس می‌کنیم یک جسم سنگین با فشار زیاد به کف معده‌مان اصابت کرد. طب ایرانی می‌گوید: دلیل این اتفاق این است که در ابتدای روز، معده در حالت آماده‌سازی برای پذیرش غذا است و نوشیدن آب در حالت ایستاده می‌تواند باعث ایجاد سردی معده و ضعف هضم شود.
در این گزارش، ۴ ضرر مهم ایستاده آب خوردن از نگاه طب ایرانی را با شما در میان می‌گذاریم؛
سردی بدن و اختلال در عملکرد اندام‌ها: بر اساس اصول طب سنتی، آب طبع سرد و تر دارد و نوشیدن آن در حالت ایستاده می‌تواند بدن را بهطور ناگهانی سرد کند که این سردی برای سلامت بدن مضر است. به خصوص برای معده و کبد.
ضعف دستگاه گوارش: در حالت ایستاده، عضلات و اندام‌های داخلی در وضعیتی قرار دارند که فشار بیشتری به معده وارد می‌شود. نوشیدن آب در این حالت ممکن است باعث سردی معده و اختلال در فرآیند هضم شود. چون معده برای عملکرد بهتر نیاز به آرامش دارد که این آرامش در حالت نشسته فراهم می‌شود.
برهم‌خوردن تعادل بدن: آب نوشیدن در حالت ایستاده باعث می‌شود که آب به سرعت وارد معده و سپس روده‌ها شود. این سرعت می‌تواند تعادل رطوبت و حرارت بدن را مختل کند و موجب ضعف در اندام‌های داخلی شود.
نفخ و سوءهاضمه: نوشیدن آب در حالت ایستاده باعث می‌شود که آب بدون اینکه به درستی جذب شود، ناگهان وارد معده می‌شود و ممکن است باعث تجمع گاز و نفخ شود که این موضوع هضم غذا را مختل می‌کند.
ایستاده آب خوردن در این دو زمان ممنوع
در طب سنتی ایرانی بر "منع نوشیدن آب در حالت ایستاده" در چند زمان بیشتر تاکید شده است؛ صبح ناشتا و شب قبل از خواب. دلیل این توصیه در هر زمان متفاوت است؛ نوشیدن آب در صبح و ناشتا باعث تضعیف معده می‌شود.
اختلال در تعادل حرارت بدن، یکی دیگر از دلایل طب سنتی برای منع نوشیدن آب در حالت ایستاده در صبح ناشتا است. چراکه صبح، حرارت بدن در حال افزایش است و نوشیدن آب در حالت ایستاده می‌تواند باعث اختلال در این تعادل شود و به گوارش آسیب برساند.
نوشیدن آب در حالت ایستاده موقع شب قبل از خواب هم موجب تجمع رطوبت در بدن می‌شود. شب، بدن در حالت استراحت و ترمیم قرار دارد و نوشیدن آب در حالت ایستاده باعث می‌شود که آب به سرعت وارد معده و روده شده و منجر به تجمع رطوبت اضافی و اختلال در عملکرد اندام‌ها مانند کلیه‌ها و کبد شود. همچنین در طب سنتی گفته می‌شود که نوشیدن آب در حالت ایستاده قبل از خواب ممکن است باعث نفخ، سوءهاضمه و حتی بی‌خوابی شود.
بنابراین هم صبح ناشتا و هم شب قبل از خواب، بهتر است آب را در حالت نشسته و به آرامی بنوشید تا از بروز مشکلات گوارشی و به هم خوردن تعادل رطوبت بدن جلوگیری شود. این توصیه‌ها فقط درباره آب سرد نیست. حتی اگر آب سرد نباشد، توصیه طب سنتی توصیه می‌شود که ایستاده ننوشید. به خصوص در آن دو تایم که گفته شد.