جوان آنلاین: سال‌هاست که معضل مهاجرت از روستا به شهر‌ها موجب‌شده تا در حومه شهر‌های بزرگ، شهرک‌هایی اقماری با جمعیتی ضعیف و محروم شکل بگیرد. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات حاشیه‌نشین‌ها این است که در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار دارند. بر همین اساس، لازم بود تا رویکرد‌ها و راهکار‌های مناسبی در جهت رفع این معضلات و آسیب‌ها ارائه شود. برخی از این راهکار‌ها در کتاب‌ها و به صورت نظری آمده است، اما روش‌های عملی و تدوین برنامه‌های عملیاتی و اجراکردن آنها برای کاهش آسیب‌های اجتماعی یک امر مهم و ضروری به نظر می‌رسد؛ موضوع بسیار ارزشمندی که مدت‌هاست در اقدامات گروه‌های جهادی به چشم می‌خورد، بسیجیان و جهادگرانی که پیوسته به تربیت نفس می‌پردازند و دغدغه رفع مشکل هموطنان کم‌برخوردار و نیازمندشان را دارند. جوانان عاشقی که با روحیه جهادی و با خستگی‌ناپذیری در تمام عرصه‌ها وارد شده و برای خدمات‌رسانی‌های‌شان وقت، زمان و مکان نمی‌شناسند. یکی از مناطقی که با آسیب‌ها، مسائل و معضلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند، «شهرری» است؛ منطقه‌ای در قلب تهران با محلات مربوط به خودش که از حداقل‌ترین امکانات در جهت رشد فکری، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بهره برده‌اند. حالا گروه‌های جهادی مختلفی در مناطق محروم و کم‌برخوردار شهرری فعال هستند؛ مثل گروه جهادی یالثارات که به وضعیت خانواده‌های نیازمند سرکشی می‌کند.
مصطفی نظام‌دوست، مسئول گروه جهادی یالثارات که سال‌هاست به همراه دوستانش مشغول خدمات‌رسانی به ساکنان مناطق محروم هستند. آنها مدت‌هاست که در کنار اردو‌های جهادی در شهرک‌های اطراف خودشان هم نیاز‌های شهروندان را مورد توجه قرار داده‌اند.
آقای نظام‌دوست حدود دو سال، فرمانده پایگاه بسیج مسجد شهرک گلستان در شهرری بوده و به واسطه حضور در بسیج کار‌های زیادی در این مسجد انجام داده است.
او می‌گوید: «آنچه مهم است، اینکه بدانیم در قلب مذهبی شهر تهران محله‌هایی وجود دارد که از ابعاد مختلف و در حوزه‌های متفاوت ارزیابی شده و نمره میانگین مناسبی ندارند و اگر بخواهیم فقر را در ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در نظر بگیریم متأسفانه این محله‌ها زیر خط فقر هستند.»
عبادت، بهداشت و ورزش ۳ ضلع یک مثلث
مسئول گروه جهادی یالثارات می‌گوید: «ما براساس رسالت و نیت‌الهی که داشته‌ایم، خدمت‌رسانی را به منظور گره‌گشایی از مشکلات مردم این منطقه از حدود سال ۹۶ آغاز کردیم. هدف ما در ابتدا ساخت مسجد بود؛ مسجد ساخته شد و سپس در سال ۹۷ برای افتتاحیه نماز جماعتی را در این مکان مقدس بر پا کردیم. وجود مسجد و برگزاری نماز در محله و همچنین تبدیل این مکان به عنوان محلی برای رفع مشکلات و گره‌های افراد، گام خوب و مفیدی بود که برداشته شد. با توجه به نیاز منطقه به شبکه درمان و آموزش بهداشت، در سال ۹۸ اقدام به ساخت یک مرکز بهداشتی کردیم که مشکلات زیادی را رفع کرد.»
وی می‌افزاید: «همانطور که می‌دانید، ورزش برای درمان بیماری‌های روح و جسم انسان مؤثر است، به همین خاطر یک باشگاه ورزشی و مکانی برای تفریح و ورزش ساکنان این محل احداث کردیم.»
نظام‌دوست در مورد نحوه تأمین مالی کار‌ها هم تصریح می‌کند: «بودجه ساخت و تشکیل این مراکز به صورتی نبود که این کار را بتوان با کمک یک ارگان یا نهاد پیش برد. در اجرای موفق این طرح‌ها، سپاه، بسیج و به خصوص مردم خیر و کمک‌رسان نقش مهمی داشته‌اند. این‌گونه کار‌ها و اقدامات از عهده یک مرکز یا نهاد خاص به تنهایی بر نمی‌آید، لازم است با همکاری و مساعدت یکدیگر وارد میدان شوند. هر چند در اجرای بازسازی‌ها و طرح‌ها، مشارکت مردم خیر نقش بسیار مهمی داشت.»
ایجاد کارگروه در ابعاد مختلف
مسئول گروه جهادی یالثارات می‌گوید: «در این پایگاه بسیج، طرح‌های مختلفی وجود دارد که هر یک از آنها می‌توانند به اتفاقات بزرگی ختم شوند. در مورد این طرح‌ها و اجرای آنها جلسه‌های زیادی گذاشته شده است. از جمله مهم‌ترین طرح‌های پایگاه بسیج می‌توانیم به ایجاد کارگروه در ابعاد مختلف اشاره کنیم. در جلسات مسجد تصمیم بر این شد که ۱۲ کارگروه ایجاد شود؛ حالا این کارگروه‌ها در مناطق محروم مستقر شده‌اند که هر کارگروه فعالیت و اقدامات خاصی به طور ویژه در دستور کار دارد.»
وی در مورد روی کارآمدن این کارگروه‌ها و انجام اقدامات و فعالیت‌ها توضیح می‌دهد: «از سوی نهاد بسیج، سپاه و تمام دوستانی که در قرارگاه‌های مختلفی حضور دارند، برنامه‌ریزی‌هایی انجام و به نتیجه رسیده است. این قرارگاه‌ها شامل قرارگاه شهید غلامی، قرارگاه تحول اجتماعی و محله اسلامی شهرک گلستان، محله ارغوان و محله مفتح می‌شود که هم‌اکنون با تمام قوا مشغول خدمات‌رسانی هستند.»
به گفته این جهادگر، این ۱۲ کارگروه متشکل از تمام نهاد‌های خدمت‌رسان شامل بسیج، سپاه و نیرو‌های مردمی هستند.
نظام‌دوست ادامه می‌دهد: «عناوین مختلفی در حوزه‌های بهداشت، خیریه، ورزش، اعتیاد، امنیت و جوانان وجود دارد و این کارگروه‌ها به صورت زیربنایی به رفع مشکلات می‌پردازند.»
تربیت نیروی جهادگر بومی
یکی از مباحث مطرح‌شده در منطقه شهرری، خدمت‌رسانی در زمینه نیاز‌های جاری در محیط زندگی است. به گفته مسئول گروه جهادی یالثارات در این منطقه خانواده‌هایی هستند که با سه پسماند مختلف مواجه هستند؛ پسماند‌های آب، زباله و انسانی.
نظام‌دوست می‌گوید: «افراد زیادی از نقاط مختلف به حاشیه شهر‌ها سرازیر شده‌اند که عامل تولد مشکلات زیادی هستند. در این منطقه با افراد کارتن‌خواب مواجه هستیم. ما تلاش کردیم زباله‌گرد‌ها و کسانی که در گوشه و کنار کوچه و خیابان می‌خوابند و به آنها «پسماند انسانی» می‌گویند را به چرخه زندگی بازگردانیم.»
نظام‌دوست ادامه می‌دهد: «برخی از جهادگران به کادرسازی مشغول هستند، اما در این روند هم مشکلاتی وجود دارد. مثلاً برای یک نفر چند سال زمان می‌گذاریم، احیا شود و به زندگی معمولی بازگردد، اما به یک‌باره می‌بینیم از این منطقه خارج می‌شود و دیگر او را نمی‌بینیم.»
این جهادگر فعال در مورد چشم‌اندازهایش برای تربیت نیرو‌های کارگروه می‌گوید: «چشم‌انداز من به دلیل تربیت نیرو‌های خیر و خداپسندانه بسیار مثبت و ماورایی است. وقتی افراد از هر قشر، زن، مرد، بچه، پیر و جوان می‌توانند با این همه هجمه در وسعت زیاد خدمت‌رسانی کند، خیلی زیبا و قابل تقدیر است.»
این جهادگر تصریح می‌کند: «در شهرک گلستان مشکلات اجتماعی زیاد است. ما در این منطقه فقر مالی داریم، اما فقر خانوادگی و فقر فرهنگی بیشتر است. در این منطقه، کانون اصلاح خانواده به شدت شلوغ و در حد انفجار است. ما اینجا تیم‌های همیار خانواده داریم، ولی امکانات‌مان خیلی کم است.
از نظر مالی در مضیقه هستیم و نمی‌توانیم به درستی به مشکلات خانواده‌ها رسیدگی و مسائل را عمقی حل کنیم. به همین خاطر تیمی را به عنوان همیار خانواده ایجاد کردیم که هر همیار بتواند با خانم آن خانواده ارتباط برقرار کند، چراکه زن پایه و اساس زندگی است. ما به بانوان خانواده آموزش می‌دهیم که چطور از فرزندان‌شان نگهداری کنند و نحوه ارتباطات و زندگی درست را به بچه‌های‌شان انتقال بدهند.»
جهادگری در دوران کرونا
کرونا که دوران بسیار سختی را برای کشور، اقتصادی و اجتماع ایجاد کرده بود، روز‌های به میدان آمدن مردان و زنانی بود که سال‌ها جهادشان به چشم نیامده بود.
در آن زمان افرادی که در کارگروه‌های جهادی و پایگاه‌ها حضور داشتند به طور شبانه‌روزی مشغول کار و فعالیت بودند. از ضدعفونی معابر با موادشوینده گرفته تا تولید ماسک، شیت و حتی غسل میت و کفن و دفن افرادی که به خاطر کرونا جان خود را از دست
داده بودند.
اقدامات جهادگران علاوه بر اینکه تأثیر زیادی روی پاکسازی محیط از ویروس منحوس کرونا داشت، سطح اضطراب و استرس شهروندان را هم تا حد زیادی پایین آورد و این کار تشنج‌ها را از جامعه دور می‌کرد.
مسئول گروه جهادی یالثارات گریزی به آن روز‌ها می‌زند و در مورد کارگروه بهداشت این گروه جهادی می‌گوید: «در آن زمان جهادگران کارگروه بهداشت به‌طور شبانه‌روزی در خدمت مردم بودند. آنها برای رسیدگی به بیماران کرونایی به منزل این افراد می‌رفتند و کار‌های مداوا و درمان را انجام می‌دادند. این اتفاقات در شرایطی رقم می‌خورد که خویشاوندان‌شان ممکن بود رفت‌و‌آمد و ارتباط‌شان را با آنها قطع کنند.»
وی ادامه می‌دهد: «ترس از بیماری کرونا در خیلی از افراد وجود داشت، اما کسانی که در خیریه حضور داشتند سر بالین بیمار می‌رفتند و با جرئت و جسارت زیادی کار‌های درمان این افراد را انجام می‌دادند. در میان خانواده‌هایی که بیمار کرونایی داشتند، افرادی وجود داشت که ممکن بود ماه‌ها بیکار شده و منبع درآمدی نداشتند. بنابراین در کنار خدمات درمانی، کمک‌های مالی هم انجام می‌شد.»