به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو_ حنانه شکوری؛ نقشه جامع علمی کشور در سال ۱۳۹۰ با هدف ترسیم راهبردی جامع برای توسعه علمی کشور تصویب شد. افزایش تولید علم، ارتقاء کیفیت آموزشی کشور و تقویت پژوهش‌های بنیادی از مهم‌ترین محور‌های این طرح‌اند. در همین راستا شورای عالی انقلاب فرهنگی مسئولیت روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور را به فرهنگستان علوم سپرده است.
در این خصوص قاسم پورحسن، استادیار فلسفه‌ِ دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌و‌گو خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو درباره‌ِ ضرورت روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور بیان کرد: روزآمدسازی ضرورتی است که باید صورت بگیرد و تلاش‌های انجام شده در این راستا به علم کمک می‌کند. ولی باید توجه داشت که بنیان خود علم نیز اهمیت دارد و باید از نگاه اداری و تجویزی به آن دوری کرد. باید بستری فراهم شود تا نخبگان علمی و دانشگاه‌ها، پژوهش‌ها و تحقیقات اثر خود را نمایان کنند تا علم نیز به صورت اساسی و بنیادی در این نقشه قرار بگیرد.
توجه به علم بدون نگاه اداری به آن
قاسم پورحسن درباره‌ِ ضرورت روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور این گونه توضیح داد: «اگر درک درستی از بنیان علم صورت نگیرد و مبنای پژوهش‌های علمی بر کمیت آنها استوار باشد اثری بدون تاثیرگذاری و بی‌ارزش پدید می‌آید که با نگاه به جوامع مختلف می‌توان دید که چه تاثیر مخربی بر علم خواهد داشت و این به معنای تقلیل دادن علم به مفهوم اداری آن بدون در نظر گرفتن ابعاد درست و مهم خواهد بود.»
پورحسن افزود: در سال‌های اخیر و در جشنواره‌ها و به خصوص در جشنواره‌ِ فارابی این نگاه کمیتی بوجود آمده است و جوایز به آثار فاقد ارزش علمی درست اهدا می‌َشود و این درحالی است که ضرر بزرگی بر علم وارد می‌شود و با ادامه این روند نقشه ِ جامع نیز بر مبنای نادرست پیش خواهد رفت و توجه بنیادی به خود علم به وجود نخواهد آمد و در صورت ادامه این روند نقشه علمی نیز همانند علوم انسانی اسلامی به بیراهه خواهد رفت. داستان علم بی مرز است و مرز‌ها در آن تاثیرگذار نیستند و باید از آن محدودیت زدایی صورت بگیرد.
مبنای این نقشه باید خود علم باشد
پورحسن درباره چگونگی بهره بردن بیشتر از ظرفیت اساتید و نخبگان برای روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور بیان کرد: «مبنای کاملا موجه و معقولی در دنیا وجود دارد که مبنای آن خود علم است و بر مبنای بخشنامه و تجویز استوار نشده است. وزارت علوم و دانشگاه‌های کشور به سمتی حرکت می‌کنند که می‌خواهیم، در حالیکه این خواستن ما، خواستن علم نیست و تفاوت وجود دارد. در تمام دنیا کتاب‌های تاثیرگذار و مرجع و پژوهش‌های مهم فارغ از نام و رسم اساتید موردتوجه قرار می‌گیرند ولی در جشنواره‌ی فارابی، چون اساتید حضور ندارند و افرادی که تصمیم می‌گیرند سهم جدی‌ای در گسترش علم ندارند و نخبگان نیز حضور گسترده‌ای ندارند باید اقداماتی صورت بگیرد تا از ظرفیت اساتید و نخبگان نیز در این نقشه بهره برد.
هم‌چنین حسن‌پور افزود: باید بر اساس ظرفیت واقعی که در دانشگاه‌ها وجود دارد و خود اساتید به پیشبرد اهداف نقشه‌ی جامع علمی کشور پرداخت و وقتی اساتید در ذیل تصمیمات قرار می‌گیرند به این معناست که علم و نخبه تابع قدرت شناخته می‌َشوند و به بنیان علم و اثرگذاری آن اهمیت داده نمی‌َشود.
بهره‌گیری از مشارکت متخصصان برای روزآمدسازی اثرگذار
استادیار فلسفه‌ِ دانشگاه علامه طباطبایی درباره‌ِی پیشنهادات خود درباره‌ِی ارتقا کیفیت سطح و نسخه روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور بیان کرد: «لازمه این امر آن است که مقداری ذهن را گشوده کنیم و در تصمیم‌گیری علمی کشور از اندیشه‌ِ دیگران بهره ببریم و نخبگان علمی و افرادی که به گسترش بنیان‌های علم کمک می‌کنند را مشارکت بدهیم تا درک کنیم که مشارکت چند عقلی بهتر از تصمیمات یک جانبه‌ِ یک عقل است.»
هم‌چنین در لزوم کمک دانشگاهیان و مشارکت آنان به این امر بیان کرد: برای مثال در دوران ریاست معتمدی در دانشگاه علامه طباطبایی اقدام درستی صورت گرفت که آن برنامه‌ِ راهبردی اساتید و دانشگاه بود که در بنیان‌های فکری حاکم بر دانشگاه نیز تغییراتی حاصل شد.
هم‌چنین در ادامه افزود: اگر هم‌چنان نخبگان اداری بر نخبگان علمی برتری داشته باشند، دانشگاه‌ها نیز در نقطه صفر خواهند ماند و تحرک علمی شگرفی پیش نخواهد آمد. هم‌چنین باید این نکته را مهم دانست که به پژوهش‌های اساتید به طور صحیح و نه فقط آثاری که به صورت نمایشی هستند اهمیت داد و توجه به ظرفیت نخبگانی را در راس این امر دانست. هم‌چنین در تدوین نقشه جامع باید دانشگاه‌ها نیز سهم داشته باشند تا این نقشه متکثر از عقل‌های چندگانه باشد و باتوجه به بنیان‌های علم و براساس پایه‌های آن به تهیه و روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور پرداخت.
وی در ادامه بیان کرد: تدوین این نقشه تلاشی مهم در راستای بنیان علم به شمار می‌آید و این تلاش باید از مرحله‌ِ اداری فراتر برود و برنامه‌ای برای عرصه علم داشته باشد تا زمان از دست نرود و به گونه‌ای تجویزی پیش نرود که با هر تجویزی خنثی خواهد بود و تاثیرگذاری نخواهد داشت.