به گزارش روابط عمومی وزارت علوم، علی باقر طاهری‌نیا در این خصوص گفت: آمار واقعی، صحیح و معتبر، پشتوانه برنامه‌ریزی درست است و موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی به عنوان مرجع آمار رسمی آموزش عالی از سال ۱۳۴۷ متولی مستقیم تولید و انتشار این آمار است.
معاون وزیر علوم و رئیس مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی در گفت‌و گو با خبرگزاری ایرنا ضمن ارائه نمودارهایی از جزئیات جمعیت دانشجویی، گفت: باید توجه داشته باشیم که جمعیت دانشجویی کشور تابعی از جمعیت کل کشور است. در کنار عواملی از جمله وضعیت اقتصادی و معیشتی خانواده‌ها و انگیزه‌های شخصی و جاذبه‌های دانشگاهی، جمعیت دانشجویی کشور تابعی از جمعیت کل کشور بویژه جمعیت شن تحصیل است.
آمار دانشجویان؛ ۳.۵ میلیون نفر
وی توضیح داد: در بررسی جمعیت دانشجویی کشور در ۱۰ سال تحصیلی اخیر (یعنی از ۱۳۹۴-۱۳۹۳ تا ۱۴۰۳-۱۴۰۲) شاهد کاهش جمعیت دانشجویی بودیم. مطابق این آمار جمعیت دانشجویی نسبت به کل جمعیت در سال‌های ۱۳۹۴-۱۳۹۳ حدودا ۶ درصد بوده است.
رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی با اشاره به آخرین آمار افزود:جمعیت دانشجویی کشور نسبت به کل جمعیت در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ افزایش مختصری داشته است و در سال تحصیلی بعد (۱۴۰۲-۱۴۰۱) رشد ۳ درصدی جمعیت دانشجویی و در سال پس از آن (۱۴۰۳-۱۴۰۴) نیز شاهد افزایش ۶ درصدی جمعیت دانشجویی بودیم به عبارتی می‌توان گفت در سه سال تحصیلی اخیر جمعیت دانشجویی رشد یافته است و از مرز سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر عبور کرده است.
وی در بخش دیگری از توضیحات خود با اشاره به نمودار زیر، تاکید کرد: طبق نمودار و آمار موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی، سهم جمعیت دانشجویی کشور از کل جمعیت کشور در ده سال اخیر حاکی از آنست که در حالی که در سال تحصیلی ۱۳۹۳-۱۳۹۴ بیش از ۶ درصد حمعیت کشور دانشجو بوده اند این روند در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ به ۶/۳ کاهش پیدا کرده است و نهایتا در سال تحصیلی جاری این سهم به ۹/۳ رسیده است.
نسبت جمعیت دانشجویی به کل جمعیت ۳.۹ درصد
طاهری نیا در خصوص نسبت جمعیت دانشجویی به جمعیت کل کشور، اظهارداشت: در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ سهم جمعیت دانشجویی به جمعیت کل ۳.۹ درصد است و این رقم برای کشور همسایه ترکیه که تعداد جمعیت برابری با کشور ما دارد ۹.۵ درصد است.
وی با تاکید براینکه جمعیت دانشجویی ایران نسبت به جمعیت کل کشور رقم بالایی نیست، گفت: در بازه زمانی ۲۰۲۳-۲۰۲۲ سال تحصیلی میلادی جمعیت دانشجویی در کشورهای مختلف چین، آلمان، فرانسه، آمریکا و ترکیه نسبت به ایران بالا است. برای نمونه جمعیت دانشجویی کشور آمریکا نسبت به کل جمعیت ۵.۲ درصد، کانادا ۴.۵۴ درصد، کره جنوبی ۴.۶۳ درصد، عربستان سعودی ۴.۲۵ درصد، آلمان ۴.۰۳ درصد، چین ۳.۹۶ درصد، مسکو ۳.۹۶ درصد و در ایران ۳.۷۳ درصد بود. این آمار که نشان دهنده نسبت جمعیت دانشجویی به جمعیت کشورهاست می‌تواند گزاره مطلق و انگاره " تعداد دانشجویان کشور زیاد است" را -فارغ از مسئله مهم کیفیت نظام آموزشی با تردید مواجه کند.
معاون وزیر تصریح کرد: باید توجه داشته باشیم که مطلق جمعیت دانشجویی ما در مقایسه با کشورهای منطقه و دیگر کشورها عدد بالایی نیست.
۴۴۰ دانشگاه در کل کشور
رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی در پاسخ به این سوال که تعداد دانشگاه‌های ما نسبت به دیگر کشورها چه وضعیتی دارد، گفت: طبق آمار بین‌المللی و با استناد به تعریف استاندارد تعداد دانشگاه، هم اکنون ۴۴۰ دانشگاه در کشور وجود دارد. اتفاقا این تعداد شامل موسسات غیردولتی، غیرانتفاعی هم می‌شود زیرا دارای استقلال مالی هستند و تابع دانشگاه مرکزی نیستند و به عنوان موسسه آموزش عالی و در فهرست دانشگاه‌ها قرار می گیرند.
وی اظهارداشت: براساس داده‌های یونسکو رتبه ایران در تعداد دانشگاه‌ها ۱۱ است و کشور هند با پنج هزار و ۳۴۹ دانشگاه در رتبه نخست، اندونزی، آمریکا، چین، برزیل، مکزیک، روسیه، ژاپن، فرانسه و آلمان در رتبه‌های بعد قرار دارند.
طاهری نیا ادامه داد: همانطور که اشاره شد تعداد دانشگاه‌های ایران تقریبا (با ۲۱ اختلاف) برابر با کشور آلمان است و در مقایسه با ترکیه، مالزی و عربستان بیشتر است.
وی توضیح داد: اگر بخواهیم تعداد دانشگاه‌های ایران با کشور همسایه ترکیه را با هم مقایسه کنیم، طبق آمار ترکیه، ۲۰۷ دانشگاه دارد یعنی ۲۳۳ دانشگاه کمتر ولی نسبت جمعیت دانشجویی آنها نیز برابر با ۹ درصد کل کشور است که این رقم هم نسبت به عدد ۳.۹ درصدی ما بیشتر است اما باید توجه داشته باشیم که دانشگاه‌های ترکیه اگر چه از لحاظ تعداد نسبت به ایران کمتر است اما به لحاظ وسعت بزرگ‌تر است و دانشگاه‌های ایران به لحاظ ساختاری ابعاد کوچکتر و جمعیت دانشجویی کمتری دارند و در مقایسه تعداد دانشجو و دانشگاه باید به این نکته هم توجه کرد.
وضعیت اشتغال دانشجویان
طاهری نیا در ادامه گفت‌وگو به وضعیت اشتغال دانش آموختگان دانشگاه‌ها اشاره کرد و گفت: اگر بازه زمانی ۱۰ سال تحصیلی اخیر را برای بررسی وضعیت اشتغال دانشجویان مدنظر قراردهیم بالاترین نرخ اشتغال مربوط به سال تحصیلی ۱۳۹۴-۱۳۹۳ است. در این سال جمعیت دانشجویی برابر چهار میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بود و نرخ اشتغال آنها برابر ۶۰ درصد بود یعنی با وجود جمعیت دانشجویی بالا نرخ اشتغال کاهشی نبود بلکه افزایش داشت.
معاون وزیر در ادامه گفت: نمودار اشتغال دانشجویان در بازه زمانی ۱۰ سال تحصیلی گذشته فراز و فرودهای بسیاری داشته است این در حالی است که جمعیت دانشجویی شیب آرام نزولی دارد. بررسی این روند و دقت در دو رنگ نمودار فوق حاکی از این است که اشتغال دانش آموختگان علاوه بر اینکه تابع مهارت دانش آموختگان می‌شود تابعی از تقاضای بازار و رونق کسب و کار است و در بررسی‌ها باید در کنار مهارت محوری به تقاضای بازار کار هم توجه ویژه‌ای داشته باشیم.