به گزارش ایرنا، در این همایش ۲ روزه که با هدف تقویت گفتمان تمدن اسلامی و تعامل علمی میان مذاهب مختلف و همچنین بررسی نقش مذاهب اسلامی در احیای تمدن نوین اسلامی درحال برگزاری است، به موضوعاتی کلیدی همچون بازآفرینی تمدن اسلامی از منظر قرآن کریم، نقش سنت پیامبر اسلام(ص) در تمدن‌سازی، تحلیل نظام‌های سیاسی معاصر در جهان اسلام و «بررسی نقش زیست عفیفانه و الگوهای رفتاری بانوان در تمدن اسلامی مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
نخستین همایش ملی نقش مذاهب اسلامی در بازآفرینی تمدن اسلامی سال گذشته در استان گلستان برگزار شد و امسال باتوجه به ویژگی منحصربه‌فرد استان هرمزگان در همزیستی پیروان سه مذهب شیعه، شافعی و حنفی، این همایش را میزبانی می‌کند؛ ۷۳ مقاله علمی به دبیرخانه این همایش ارسال شده که ۵۷ درصد از آن‌ها توسط پژوهشگران اهل سنت و ۴۳ درصد توسط پژوهشگران شیعه ارائه شده است.
تمدن اسلامی، پیشتاز و جاودانه است
دبیر شورای برنامه‌ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت کشور در این همایش، تمدن اسلامی را تمدنی یگانه، پیشتاز و جاودانه توصیف کرد و گفت: تمدنی که پیامبر گرامی اسلام پایه‌گذار آن بود، بر اصول و ارزش‌هایی استوار است که وجدان‌های خفته را بیدار کرد و عمیق‌ترین تاثیر را بر وجدان بشری بر جای گذاشت، این تمدن پیشتاز بوده و زمینه‌ساز روح انقلابی و تحول در جامعه بشری است و همچنان جاودانه خواهد ماند.
حجت الاسلام و المسلمین کاظم لطفیان، با اشاره به تاثیرگذاری تمدن‌های مختلف در جهان، اظهار کرد: تمدن اسلامی همواره در صدر تمدن‌های جهانی جای داشته و امروز نیز با محوریت جمهوری اسلامی ایران نقشی بی‌بدیل در تمدن‌سازی ایفا می‌کند؛ درحالی که تمدن‌های دیگر مانند غرب، چین و هند رنگ‌وبویی فلسفی، کنفوسیوسی و عرفانی دارند و تمدن اسلامی، متکی به فرهنگ مذهبی و الهی، گستره‌ای تاثیرگذار و ماندگار ایجاد کرده است.
وی با تاکید بر رسالت سنگین مدارس علوم دینی در بازآفرینی تمدن اسلامی گفت: این مدارس باید سازه تمدنی مستحکمی که پیامبران اولوالعزم بنیان نهادند را بازآفرینی کنند؛ سازه‌ای که شامل نظام اجتماعی، تفکر توحیدی، معادشناسی، رابطه ماده و غیب و تفکر تربیتی الهی است.
حجت الاسلام والمسلمین لطفیان در ادامه، به نقش پیامبران در پایه‌گذاری این تمدن اشاره و اظهار کرد: از حضرت نوح که نخستین سازه اجتماعی را بنیان نهاد تا حضرت ابراهیم که سازه توحیدی را گسترش داد و بنیان خانواده و اجتماع را استحکام بخشید، تا حضرت موسی که رابطه ماده و غیب را مطرح کرد و حضرت عیسی که نظام تربیتی توحیدی را تکمیل نمود، همگی در ایجاد این تمدن الهی سهم داشتند و در نهایت، پیامبر اسلام (ص) این تمدن را با تشکیل حکومت اسلامی به نقطه اوج رساند.
وی با اشاره به نکته کلیدی از فرمایشات رهبرمعظم انقلاب در خصوص بازآفرینی تمدن اسلامی را یادآور شد و افزود: اجتماع حول محور رسول‌الله به نحوی که مراجعه به شخصیت پیامبر اسلام(ص) برای دستیابی به تمدن اسلامی ضروری است.
دبیر شورای برنامه‌ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت کشور، با ذکر این نکته که قدس شریف و فلسطین نباید فراموش شوند، افزود: بدبینی و نفاق در جامعه اسلامی باید ریشه‌کن شود از طرفی جامعه اسلامی نباید دچار خوش‌بینی به استکبار شود.
وی در پایان با اشاره به بخش‌های مختلف همایش اظهار داشت: همایش امسال در چهار کارگروه تخصصی کارگروه قرآنی برای استخراج آموزه‌های تمدنی از مفاهیم قرآنی، کارگروه سنت (حدیث) جهت بررسی نقش پیامبر اسلام (ص) در پایه‌گذاری تمدن اسلامی، کارگروه سیاسی و اجتماعی جهت تحلیل نظام حکمرانی اسلامی و کارگروه بانوان برای ررسی موضوعاتی چون عفاف، حجاب و نقش زنان در تمدن اسلامی برگزار شده است.
انقلاب اسلامی، پرچم‌دار تمدن نوین اسلامی است
نماینده ولی فقیه در هرمزگان و امام جمعه بندرعباس نیز این همایش را گامی ارزشمند در راستای تبیین مسائل جهان اسلام و اهداف انقلاب اسلامی دانست و تاکید کرد: استمرار این‌گونه رویدادها می‌تواند نیز زمینه‌ساز تحقق تمدن نوین اسلامی شود که انقلاب اسلامی پرچم دار تمدن نوین اسلامی است.
حجت الاسلام و المسلمین محمد عبادی‌زاده، تمدن‌سازی را لازمه دارا بودن سه رکن اساسی دانست و تصریح کرد: نرم‌افزار تمدن یکی از ابعاد است؛ این بخش شامل اخلاق، سبک زندگی، تولید علم و فرهنگ دینی و عمومی بوده که وظیفه اصلی توسعه این نرم‌افزار بر عهده علمای دین و دانشگاهیان است.
به گفته وی، این تفکر باید در تمام لایه‌های جامعه اسلامی نهادینه شود، به‌گونه‌ای که از دانشمند برجسته تا یک رفتگر ساده، خود را بخشی از این حرکت تمدنی بدانند.
متفکر فرانسوی؛ غول تمدن اسلامی درحال بیدار شدن است/وقوع انقلاب اسلامی در ایران یکی از نشانه‌های بیداری تمدن اسلامی است که سیاست‌مداران غربی باید مراقب پیامدهای آن باشند.حجت الاسلام عبادی زاده همچنین انقلاب اسلامی را نقطه عطفی در تاریخ معاصر جهان اسلام توصیف کرد و تاکید کرد: ما دارای ۲ عقبه تمدنی قبل از اسلام و پس از ظهور اسلام هستیم؛ انقلاب اسلامی ایران نیز با تکیه بر این پیشینه غنی، ظرفیت ایجاد تمدنی نوین و فراتر از تمدن‌های پیشین را دارد.
وی با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب در خصوص تمدن نوین اسلامی افزود: تاکید ایشان بر واژه «نوین» نشان می‌دهد که ما باید قابلیت‌ها و افق‌های جدیدی را برای جامعه اسلامی و بشری ایجاد کنیم، هدف این تمدن چیزی جز حرکت به سمت حکومت جهانی منجی عالم بشریت نیست.
امام جمعه بندرعباس به کتاب «ژان آندره نیک، متفکر فرانسوی» اشاره کرد و گفت: این اندیشمند در کتاب خود که به بررسی تاریخ تمدن اسلامی پرداخته، به صراحت اعلام کرده است که «غول تمدن اسلامی در حال بیدار شدن است».
وی وقوع انقلاب اسلامی در ایران را یکی از نشانه‌های این بیداری معرفی کرده و هشدار داده است که سیاست‌مداران غربی باید مراقب پیامدهای این بیداری باشند.
نماینده ولی‌فقیه در هرمزگان در ادامه به اهمیت ظرفیت‌های دریایی کشور اشاره کرد و گفت: ایران حدود ۳۵ درصد از مرزهای جغرافیایی خود را به آب‌های ساحلی اختصاص داده است، این یک ظرفیت بی‌نظیر برای ساخت تمدن نوین اسلامی است؛ ما نمی‌توانیم بدون بهره‌برداری از این ظرفیت عظیم(دریا)، تمدن‌سازی کنیم.
وی با اشاره به اینکه رهبر معظم انقلاب نیز بارها بر لزوم بهره‌برداری از ظرفیت‌های دریا در حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی تاکید کرده‌اند، افزود: دریا در بخش سخت‌افزار تمدنی، از جمله اقتصاد دریاپایه و در بخش نرم‌افزار، مانند فرهنگ مردم ساحل‌نشین، نقشی کلیدی ایفا می‌کند؛ ما باید فرهنگ ساحل‌نشینان را به‌عنوان بخشی از هویت تمدنی خود به رسمیت بشناسیم و آن را توسعه دهیم.
وی افزود: پرچم تمدن نوین اسلامی در دست ملت ایران و انقلاب اسلامی است و این پرچم‌داری، مسئولیت بزرگی بر دوش همه ما قرار می‌دهد.
ایجاد تمدن نوین اسلامی با اتحاد شیعه و سنی امکان‌پذیر است
عضو شورای پژوهش مرکز خراسان رضوی و امام جمعه اهل سنت نصرآباد تربت جام نیز در این همایش ضمن تبریک بعث حضرت رسول اکرم(ص) و تبیین مولفه‌های تمدن‌ساز در سیره پیامبر اکرم (ص)، بر ضرورت تحقق توحید، تاسیس حکومت اسلامی، ترویج اخلاق، ارزش‌گذاری به تفکر و عقلانیت، مبارزه با تحجر و خرافه‌گرایی و ترویج برابری و برادری تاکید کرد و گفت: ایجاد تمدن نوین اسلامی با اتحاد شیعه و سنی امکان‌پذیر است.
مولوی احمد صارمی اظهار کرد: دین نقش عمده و تاثیرگذاری در پیدایش تمدن‌ها دارد و تمدن‌ها بر پایه ادیان بنا شده‌اند, تمدن اسلامی با بعثت پیامبر(ص) و هجرت ایشان از مکه به مدینه شکل گرفت و مسلمانان با اتکا بر آموزه‌های قرآن و سفارش‌های پیامبر (ص) تا قرن پنجم هجری به اوج رسیدند اما حملات صلیبیان، مغولان و سقوط اندلس، تمدن اسلامی را دچار انحطاط کرد.
مولوی صارمی با بیان اینکه متفکران اسلامی برای مقابله با تمدن غرب و بازگشت به اسلام راستین، بحث تمدن را مطرح کرده‌اند، به تبیین مولفه‌های تمدن‌ساز در سیره پیامبر اکرم (ص) پرداخت و گفت: ما باید پیامبر (ص) را الگوی خود قرار دهیم.
وی نخستین مولفه را دعوت به یکتاپرستی دانست و افزود: ما باید به توحید دعوت کنیم و در مقابل استکبار ایستادگی کنیم؛ دومین مولفه، تاسیس حکومت اسلامی است پیامبر اکرم (ص) پس از هجرت به مدینه، نخستین کاری که انجام دادند، تاسیس حکومت اسلامی بود که تشکیل حکومت پیامبر (ص) توانست از قافله پراکنده عرب، یک ملت واحد بسازد.
امام جمعه اهل سنت نصرآباد تربت جام، ترویج مکارم اخلاق در جامعه را از دیگر مولفه‌های تمدن اسلامی برشمرد وگفت: اخلاق پیامبر (ص) باعث شد انقلابی در قلوب ایجاد شود و انسان‌ها در کنار قرآن جمع شوند.
مولوی صارمی، اهمیت دادن به کار و تلاش برای برآوردن نیازهای یک تمدن اسلامی را از دیگر مولفه‌های تمدن‌ساز در سیره پیامبر (ص) عنوان کرد و گفت: ما باید به کار و تلاش اهمیت بدهیم و همه باید در این میدان آماده باشند همچنین، ترویج علم و اهمیت دادن جامعه به شکوفایی از مولفه‌های دیگر تمدن اسلامی است پیامبر اکرم(ص) مسلمانان را به کسب علم و دانش تشویق می‌کردند.
رهبرمعظم انقلاب ایجاد تمدن نوین اسلامی را از اهداف نظام اسلامی و انقلاب اسلامی دانسته که این کار جز با اتحاد شیعه و سنی امکان‌پذیر نیست.وی با اشاره به ارزش نهادن به تفکر و عقلانیت، گفت: عقل، موهبت الهی است که انسان را به سوی حق هدایت می‌کند قرآن، عقل را نیرویی می‌داند که انسان در امور دینی باید از آن بهره‌مند شود پیامبر (ص) با وجود برخورداری از بالاترین سطح عقلانیت، هرگز به سرکوب اندیشه دیگران نپرداختند و همواره با اصحاب مشورت می‌کردند.
امام جمعه اهل سنت نصرآباد تربت جام با اشاره به اینکه رهبرمعظم انقلاب، ایجاد تمدن نوین اسلامی را از اهداف نظام اسلامی و انقلاب اسلامی دانسته‌اند، گفت: این کار جز با اتحاد شیعه و سنی امکان‌پذیر نیست.
وی تاکید کرد: وحدت اسلامی، یک رویا و خیال نیست، بلکه یک باور و اعتقاد راسخ است که ریشه در آموزه‌ها و نصوص قرآنی و روایی دارد.
وی با بیان اینکه وحدت اسلامی، آرزوی دیرین امت اسلام است، ابراز امیدواری کرد که مسلمانان با عمل به قرآن و بازگشت به سیره پیامبر (ص)، به شکوفایی تمدن اسلامی برسند.
تمدن نوین اسلامی، تاثیرپذیری فکری ملت‌ها از اسلام است
عالم برجسته اهل سنت هرمزگان و امام جمعه اهل سنت قشم تمدن نوین اسلامی را به معنای تاثیرپذیری فکری ملت‌ها از اسلام و یک امر سرنوشت ساز برای امت اسلامی دانست و اظهار کرد: مقصود از تمدن نوین اسلامی ایجاد و تاسیس یک تمدن نیست، بلکه احیای یک تمدن اصیل است.
شیخ عبدالرحیم خطیبی افزود: چشم‌انداز این تمدن در قرآن کریم بیان شده و این امت، پیرو دین جهانی است که برای غالب شدن بر همه ادیان به تمدن و فرهنگ غالب نیاز دارد.
شیخ خطیبی در خصوص نقش مذاهب اسلامی در بازآفرینی این تمدن، گفت: اگر مقصود از مذاهب اسلامی وسعت نظری باشد که در آن وجود دارد و رشد و بالندگی که در آن قابل مشاهده است، این مذاهب می‌توانند با آزادی فکر و اندیشه و توسعه در فهم و برداشت، ظرفیت بی‌بدیلی را در اختیار امت قرار دهند اما اگر مذاهب اسلامی به جای مظهر تقرب و وحدت، مظهر تفرق و تشدد باشند و هر کدام موجودیت خود را در نفی و تخریب دیگران بدانند، این مسئله نه تنها کمکی به تمدن اسلامی نمی‌کند، بلکه مانع بزرگی در مسیر آن خواهد بود.
امام جمعه اهل سنت قشم با اشاره به وضعیت نگران کننده تفرقه در میان امت اسلام، اظهار کرد: ما باید به وحدت و همبستگی بازگردیم و نقش تقریب مذاهب اسلامی در ایجاد این وحدت و انسجام بسیار مهم است؛ مذاهب اسلامی باید مظهر یکپارچگی این امت باشند و برای رسیدن به این هدف، مولفه هایی مانند تحکیم امت واحده، اخلاق و زدودن جهالت باید مورد توجه قرار گیرد.
مذاهب اسلامی مظهر یکپارچگی امت اسلامم باشند و برای رسیدن به این هدف، مولفه‌هایی مانند تحکیم امت واحده، اخلاق و زدودن جهالت باید مورد توجه قرار گیرد.وی با اشاره به اینکه تمدن اسلامی بر پایه وحدت و همبستگی بنا می‌شود، افزود: پیامبر اکرمپ(ص) پس از ورود به مدینه، قبل از تاسیس نخستین مهد تمدن اسلامی، به ایجاد عنصر الفت و عقد اخوت بین مهاجرین و انصار پرداختند.
این عالم برجسته اهل سنت هرمزگان با بیان اینکه اخلاق باعث تحکیم همبستگی امت می‌شود، تاکید کرد: هدف بعثت پیامبر اکرم(ص) تکمیل مکارم اخلاق بوده و بزرگترین جاذبه اسلام، اخلاق آن است.
وی در ادامه سخنان خود به بحث زدودن جنبه‌های جاهلیت از چهره اسلام و امت پرداخت و گفت: در زمان مکه مظاهر جاهلیت پر رنگ بود، اما اسم آن در قرآن برده نشده است فقط در سوره‌های مدنی، مظاهر جاهلیت برای ما تصویر شده است و آن توهمات، تعصبات و تبرج جاهلیت است.
شیخ خطیبی، توهمات، تعصبات و تبرج جاهلیت را از جمله موانع اساسی پیشرفت جامعه اسلامی دانست و بیان کرد: باید این توهمات را اصلاح کرد و به علم و دانش روی آورد و تعصبات را با عقلانیت درمان نمود و در مقابل تبرج جاهلیت، حیا و اصالت های فرهنگی را احیا کرد.
وی با بیان اینکه حکم جاهلیت در مقابل حاکمیت الله قرار دارد، گفت: دین ستیزان می‌خواهند حاکمیت جاهلیت را جایگزین حاکمیت خدا کنند.
شیخ خطیبی در پایان با تاکید بر اینکه تمدن اسلامی هرگز بر پایه جهل و خرافات بنا نخواهد شد، ابراز امیدواری کرد که خداوند توفیق عمل به این آموزه‌ها را به همگان عنایت کند.
تمدن بر پایه قرآن و سنت بنا شده است
پژوهشگر و استاد حوزه و دانشگاه نیز با اشاره به بحث‌های مطرح شده در خصوص امکان احیای تمدن اسلامی، گفت: تمدن اسلامی در سه چهار قرن اول، کم‌نظیر بوده است، این تمدن بر پایه قرآن و سنت بنا شده بود و مسلمانان آیات الهی را می‌خواندند و عمل به آن را در رفتار پیامبر (ص) مشاهده می‌کردند.
حجت الاسلام و المسلمین عبدالهادی مسعودی با تاکید بر نقش محوری اخلاق در تمدن اسلامی گفت: ما نیازمند یک نرم افزار تمدنی، یک سخت‌افزار تمدنی و مهم تر از آن یک ریزپردازی کامل هستیم، ریزپردازی به این معناست که عناصر تمدنی خودمان را به شکلی ریز و کامل، براساس عناصر شکل‌دهنده آن در بیاوریم و ناظر بودن آیات و سنت را در آن استخراج کنیم.
این پژوهشگر حوزه و دانشگاه با انتقاد از رویکرد نظریه‌پردازی محض، گفت: تمدن غرب از جزئیات شروع کرد و بعد جزئیات را دسته‌بندی و براساس آن نظریه‌های کلان ارائه داد؛ ما نیز برای احیای تمدن اسلامی نیازمند این هستیم که عناصر شکل‌دهنده تمدن را بشناسیم و متناسب با دستورات دینی خودمان قرار بدهیم.
وی افزود: ما باید دعوت خداوند و رسول اکرم(ص) را به سوی چیزی که حیات بخش همه ماست، اجابت کنیم؛ تمدن یعنی حیات و زیست جمعی و هیچ جامعه مرده‌ای نمی‌تواند تمدن داشته باشد، این دعوت، همان عمل به قرآن و سنت پیامبر (ص) است که حیات واقعی را برای ما به ارمغان می آورد.
استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد: همانطور که باران بر خاک مرده حیات می‌بخشد، قرآن نیز به جامعه مرده حیات می‌دهد؛ ما باید با نرمی و با اصول همگانی شروع کنیم و با جاری شدن آب رودها و شکوفا شدن گیاهان و آشکار شدن زینت زمین، به تمدن واقعی برسیم.
وی با بیان اینکه مرگ و زندگی دارای درجات مختلفی است، اظهار کرد: بسیاری از ما زندگی نباتی و حیوانی داریم و به زندگی روح نپرداخته ایم؛ قرآن زندگی انسانی را نیز به ما هدیه می‌دهد و راه آن عمل صالح و ایمان است.
گفتنی است؛ موسسه مذاهب اسلامی در ایران که از سال ۱۳۷۰ تاسیس شده است، تاکنون کارهای علمی پژوهشی متعدد و همایش‌های مختلفی برگزار کرده است اما در رویکرد جدید از سال گذشته همایش‌های جدیدی با عنوان نقش مذاهب اسلامی در بازآفرینی تمدن اسلامی برنامه‌ریزی کرده که نخستین همایش پارسال در استان گلستان با حضور علمای شیعه و سنی سراسر کشور برگزار شد و امسال به میزبانی استان هرمزگان در حال برگزاری است.