در ماه‌های اخیر، همگام با رشد طلا و سپس بازار سهام، نام صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز بیشتر شنیده می‌شود. هرچند این گزینه سرمایه‌گذاری در ایران آنقدر هم جدید و تازه نیست اما هنوز تعداد زیادی از مردم آشنایی زیاد و خوبی با آن ندارند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری یک ابزار خوب برای افراد با انواع روحیات از کاملا ریسک‌گریز تا کاملا ریسک‌پذیر هستند و به دلیل تنوعی که دارند برای هر فردی سرمایه‌گذاری مناسبی ارائه می‌کنند. در ادامه بیشتر با این ابزار مالی که امکان سود بیشتر را در کنار ریسک مناسب فراهم می‌کند، آشنا می‌شوید.
آشنایی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق های سرمایه گذاری یک گزینه مناسب و سودده برای سرمایه‌گذاری آنلاین در بورس است که، پس از دریافت مجوزهای لازم از سوی سازمان‌های ناظر، اقدام به جمع‌آوری مبالغ افراد می‌کنند. این صندوق ها برحسب سرمایه افراد به آنها واحد تخصیص می‌دهند و بر اساس نوعی که دارند عمدتا در یک بازار سرمایه‌گذاری می‌کنند. این صندوق‌ها مزایای زیادی دارند و علاوه بر ایمنی و امنیت، بازدهی عالی، ریسک کمتر، امکان برخورداری از مدیریت حرفه‌ای و تخصصی و موارد دیگری از این قبیل را نیز به سرمایه‌گذارانشان ارائه می‌کنند.
استقبال بیشتر از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ماه‌های اخیر!
اگر نگاهی به گزارش وضعیت بازار سرمایه در آذر 1403 ماه که از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر می‌شود بیندازیم، خواهیم دید که میزان سرمایه‌گذاری در انواع صندوق‌ها رشد زیادی پیدا کرده است. تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در یک سال اخیر 13 درصد رشد داشته و از 388 صندوق به 440 مورد رسیده است. بیشترین تعداد صندوق در میان انواع صندوق‌ها به صندوق‌های درآمد ثابت می‌رسد. این صندوق‌ها 156 مورد از 440 صندوق موجود تا پایان آذر ماه 1403 را به خود اختصاص می‌دادند. از نظر ارزش دارایی نیز مجددا صندوق‌های درآمد ثابت با بیش از 781 هزار میلیارد تومان در صدر انواع صندوق‌ها قرار دارند. به عبارت دیگر حدود 63 درصد از کل ارزش دارایی تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری متعلق به صندوق‌های درآمد ثابت است.
انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری
صندوق‌های سرمایه‌گذاری انواع مختلفی دارند. این صندوق‌ها شامل صندوق‌های سهامی، صندوق‌های مختلط، صندوق‌های کالایی، صندوق‌های درآمد ثابت و برخی دیگر از انواع صندوق‌ها می‌شوند.
صندوق‌های سهامی و ریسک کمتر در بازار سهام
یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سهامی هستند. این صندوق‌ها عمدتا در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند اما بخش کوچکی از دارایی خود را نیز در سایر بازارها قرار می‌دهند. صندوق‌های سهامی با مدیریت حرفه‌ای خود امکان بهره‌مندی از سود خوب و ریسک کمتر را برای افراد ریسک‌پذیری که خواهان سرمایه‌گذاری در بازار سهام هستند، فراهم می‌کند. دلیل این موضوع آن است که در صندوق‌های سهامی، مدیر صندوق خودش اقدام به تحلیل سهام و انتخاب آنها در سبد صندوق می‌کند و هر وقت هم لازم بداند این سهام را با سهام دیگری جایگزین می‌کند.
علاوه بر این، برخی دسته‌های صندوق‌های سهامی سازوکار متفاوتی دارند. صندوق اهرمی از جمله آنها است که با وجود تمرکز روی سهام، به دلیل فراهم کردن امکان استفاده از اهرم مالی، ریسک بالایی دارد و برای افراد بسیار ریسک‌پذیر مناسب است. اهرم مالی در این صندوق‌ها موجب می‌شود با سرمایه‌گذاری در آنها بتوانیم سود مضاعف و عالی کسب کنیم اما همزمان ریسک زیان در آنها نیز بالا است.
صندوق‌های سهامی بخشی نیز وجود دارند که عمدتا در یک گروه یا صنعت مشخص سرمایه‌گذاری می‌کنند و ریسک و بازدهی بالاتری نسبت به صندوق‌های سهامی عادی دارند. این صندوق‌ها وقتی یک صنعت خاص رشد می‌کند، بازدهی چشمگیری دارند و برای سرمایه‌گذاری مناسب هستند.
صندوق‌های شاخصی هم یک دسته دیگر از صندوق‌های سهامی به شمار می‌روند که هدفشان تغییر مطابق با یک شاخص معین است. این صندوق‌ها می‌توانند شاخص کل یا هم‌وزن یا شاخص دیگری را ملاک خود قرار دهند و مطابق با تغییرات آن به سرمایه‌گذاران خود بازدهی ارائه دهند.
صندوق‌های کالایی و انواع آنها
احتمالا در هفته‌های اخیر نام صندوق طلا را زیاد شنیدهاید. صندوق‌های طلا دسته‌ای از صندوق‌های کالایی هستند که دارایی آنها بیشتر در گواهی سکه و اوراق شمش طلا سرمایه‌گذاری شده است. این دسته از صندوق‌ها بازدهی مشابه طلا دارند و به دلیل این که طلای پشتوانه آنها در انبارهای بورس کالا نگهداری می‌شود، ایمن و مطمئن هستند. علاوه بر بازدهی خوب، این صندوق‌ها ریسک نگهداری، جعل و سرقت را هم ندارند و به همین دلیل برای سرمایه‌گذاری خصوصا در بلندمدت گزینه خوبی به حساب می‌آیند. علاوه بر این، حباب اسمی صندوق‌های طلا در هر لحظه معامله مشخص است و به همین دلیل می‌توان در مورد ورود یا خروج از این صندوق‌ها تصمیم‌گیری کرد. علاوه بر صندوق‌های طلا، صندوق‌های زعفران نیز جزو صندوق‌های کالایی به شمار می‌آیند. این صندوق‌ها بیشتر روی گواهی‌های زعفران بورس کالا یا برخی دیگر از انواع کالاهای کشاورزی سرمایه‌گذاری می‌کنند.
صندوق‌های درآمد ثابت گزینه‌ای بهتر از بانک
یک دسته دیگر از صندوق‌های سرمایه‌گذاری که به ویژه برای افراد ریسک‌گریز مناسب هستند، صندوق‌های درآمد ثابتند. این صندوق‌ها بیشتر داراییشان را در اوراق خزانه‌داری، اوراق مشارکت، سپرده بانکی و موارد مشابه سرمایه‌گذاری می‌کنند. بخش کوچکی از دارایی آنها نیز در سایر گزینه‌های دارایی قرار می‌گیرد. صندوق‌های درآمد ثابت به دلایل زیادی جایگزین خوبی برای بانک هستند.
به عنوان مثال برای مقایسه این که صندوق درآمد ثابت یا بانک کدام یک گزینه بهتری برای سرمایه‌گذاری هستند، می‌توان به بازدهی آنها اشاره کرد. صندوق‌های درآمد ثابت معتبر به ازای یک سال سرمایه‌گذاری حدود 33 تا 33.5 درصد سود می‌دهند، این در حالی است که بانک‌ها به ازای سپرده یک ساله 20.5 درصد سود پرداخت می‌کنند. این میزان بسیار کمتر از نرخ پرداختی صندوق‌های درآمد ثابت است. علاوه بر این، برخی صندوق‌های درآمد ثابت پرداخت ماهانه نیز دارند که هرچند سود آنها به 28.9 درصد کاهش پیدا می‌کند اما همچنان بسیار بهتر از بانک‌ها هستند.
صندوق‌های مختلط؛ گزینه‌ای برای میانه‌روها
صندوق مختلط دارایی خود را به طور متناسبی بین اوراق درآمد ثابت و سهام تقسیم می‌کند. در این صندوق‌ها بسته به صلاحدید مدیر صندوق و شرایط بازار، 40 تا 60 درصد به سهام و مابقی به اوراق درآمد ثابت تخصیص پیدا می‌کند. صندوق‌های مختلط از نظر ریسک و بازدهی چیزی میان صندوق‌های سهامی و صندوق‌های درآمد ثابت هستند و برای افرادی با روحیه ریسک‌پذیری معتدل مناسبند. در این مطلب به مهمترین انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری اشاره کردیم اما باید توجه کرد که دامنه تنوع این صندوق‌ها به همین موارد محدود نمی‌شود.