به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ کتاب دفتر اول مجموعه نمایشنامه‌های «متادراما» با مقدمه‌ای از فرهاد ناظرزاده کرمانی برای علاقه‌مندان به این کتاب نوشته شده است.
در مقدمه کتاب می‌خوانیم: «این کتاب به مجموعه‌ای ارزشمند نمایشنامه‌های «متادرام» یا «فرانمایشگان» اختصاص دارد که به نوعی، خودِ نمایش را موضوع اصلی روایت خود قرار می‌دهند. مفهوم «متادرام» به‌سادگی قابل توضیح است: نمایشی درباره نمایش دیگر که در آن نمایش نخست، نمایش دوم را به‌عنوان واقعیت می‌پذیرد و خود را در مقابل آن بازتعریف می‌کند. این نوع از نمایشنامه‌ها نه‌تنها چگونگی شکل‌گیری دنیای نمایش را در برابر دنیای واقعی بررسی می‌کنند، بلکه مخاطبان را به‌طور مستقیم در مسیرهای پیچیده و چندلایه‌ای از داستان‌سرایی وارد می‌سازند».
به گفته‌ی استاد ناظرزاده کرمانی، فرانمایشگان یا متادرام به مخاطبان یادآوری می‌کند که به ماهیت نمایشی اثر توجه ویژه‌ای داشته باشند و به عمق آن بنگرند. این هشدار نوعی دعوت برای مشارکت فعالانه‌ی تماشاگران است، زیرا مخاطب در این نوع نمایش‌ها صرفاً نظاره‌گر نیست، بلکه نقشی کلیدی همچون داور یا حتی قاضی را ایفا می‌کند که باید میان دنیای نمایش‌ها تمایز قائل شود یا پیچیدگی‌های داستان را حل‌وفصل کند.
ان مجموعه شامل ۹ نمایشنامه‌ی متادرام است که هر یک توسط نویسنده‌ای متفاوت خلق شده‌اند. این نمایشنامه‌ها عبارت‌اند از:
«آچمز» نوشته حسین اسماعیلی
«بومرنگ» اثر زهرا جوادی
«پنهانی» نوشته مهسا بیغش
«کلاه ولادیمیر؛ فانوس استراگون» از سعید قاسمی
«گیم‌اُور» نوشته جواد تولمی
«مجلس شبیه تنهایی» اثر فرهاد ارشاد
«نقطه سرِ خط» نوشته امید وکیلی‌نژاد
«نیمه‌ی تاریک وجود» اثر مسلم آئینی
«همیشه خیلی زود دیر میشه» از محسن عظیمی
این مجموعه تلاشی جدی است برای ایجاد آثار نمایشی کوتاه و در عین حال دغدغه‌مند که قابلیت اجرایی بالایی دارند. هر نمایشنامه به‌گونه‌ای طراحی شده است که با حداقل هزینه و تعداد پرسوناژ محدود، بتواند در سالن‌های مختلف اجرا شود و امکان مشارکت پویا را برای تماشاگران فراهم کند.
یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی این مجموعه، تنوع موضوعات و زاویه‌های دید متفاوت نویسندگان آن است. هرکدام از نمایشنامه‌ها به‌شکلی خاص به بازتعریف مرزهای میان دنیای واقعی و نمایشی پرداخته‌اند. این مجموعه، علاوه بر جذابیت داستانی، به‌شدت بر جنبه‌های دراماتیک و بصری تأکید دارد و همین امر، آن را به منبعی قابل‌اعتماد برای هنرمندان تئاتر و دانشجویان این رشته تبدیل کرده است.
این کتاب تازه‌ترین اثر از گروه نویسندگان «دراما» است. این گروه پیشتر نیز مجموعه‌های قابل‌توجهی در حوزه‌ی نمایشنامه‌نویسی و داستان‌نویسی ارائه داده که شامل:
مجموعه‌ی ۵ جلدی «نمایشنامه‌های نو» (انتشارات نودا)
مجموعه‌ی ۶ جلدی «نمایشنامه‌های دراما» (انتشارات ناظرزاده کرمانی)
مجموعه‌ی ۴ جلدی «داستان‌های کوتاه و آلترناتیو مینی‌داستانیسم»
مجموعه‌ی ۲ جلدی «نمایشنامه‌های مونودراما» (انتشارات نظام‌الملک)
این پیشینه غنی نشان‌دهنده تعهد این گروه به تولید محتوای اصیل، خلاقانه و کاربردی برای جامعه‌ی هنری است.
یکی از ویژگی‌های جذاب این مجموعه، امکان اجرای آسان نمایشنامه‌ها است. هر نمایشنامه با شخصیت‌ها و دکورهایی محدود طراحی شده و در عین حال، به لحاظ دراماتیک و مفهومی از عمق بالایی برخوردار است. این ویژگی، امکان اجرای این آثار را برای گروه‌های نمایشی کوچک و حتی دانشجویان فراهم می‌کند.
همچنین از دیگر نکات قابل توجه، تنوع موضوعی نمایشنامه‌ها است. این آثار، از مسائل فلسفی و روان‌شناختی گرفته تا مفاهیم روزمره انسانی را در قالبی جذاب و دراماتیک بررسی می‌کنند.
کتاب همچنین بستری را برای مشارکت مخاطب در فرآیند روایت فراهم می‌آورد؛ به‌گونه‌ای که تماشاگران نه‌تنها بیننده، بلکه به داوران و تحلیل‌گرانی پویا در دل داستان تبدیل می‌شوند. این تعامل، مفهومی تازه از تئاتر را به نمایش می‌گذارد و خوانندگان را با شیوه‌های جدیدی از اندیشیدن و تفسیر مواجه می‌سازد.
مجموعه نمایشنامه‌های «متادراما» فرصتی طلایی برای آشنایی با مفهوم متادرام و درک لایه‌های عمیق‌تر روایت در تئاتر معاصر فراهم می‌آورد. این کتاب، نه‌تنها برای علاقه‌مندان به تئاتر و نمایشنامه‌نویسی، بلکه برای کسانی که به دنبال تجربه‌های تازه و نوآورانه در دنیای هنر هستند، اثری الهام‌بخش و بی‌نظیر خواهد بود.
کتاب دفتر اول مجموعه نمایشنامه‌های «متادراما» با آثار و نگارشی از خلیل اسماعیلی، سعید قاسمی، فرهاد ارشاد، جواد تولمی، مسلم آئینی، محسن عظیمی، زهرا جوادی، مهسا بیغش و امید وکیلی نژاد در نوبت اول ۱۴۰۳ با ۱۹۹ صفحه در ۷۰۰ نسخه به قیمت ۲۲۰ هزار تومان به همت انتشارات نظام الملک منتشر شده است.
∎