باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا بالاور - مدیرکل دفتر ریاست و روابط بین‌الملل سازمان بهزیستی در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگارانجوان، درباره اهمیت تئاتر در توانمندسازی افراد دارای معلولیت و تلفیق آنان با جامعه، توضیحاتی ارائه داد. وی با اشاره به برگزاری جشنواره‌های تئاتر معلولان، خواستار نگاهی حق‌محور و نه ترحم‌آمیز به آثار این هنرمندان شد.
اسدی، مدیرکل دفتر ریاست و روابط بین‌الملل سازمان بهزیستی کشور، با سال‌ها فعالیت در حوزه توان‌بخشی، به بررسی نقش تئاتر در توانمندسازی افراد دارای معلولیت پرداخته است. وی در این گفت‌وگو، نگاهی انتقادی به برخی چالش‌ها و دستاوردهای این حوزه داشت.
تئاتر، مسیری برای ورود به جریان عادی زندگی
اسدی با اشاره به اهمیت تلفیق اجتماعی افراد دارای معلولیت در تمامی عرصه‌ها گفت: «آرمان ما این است که افراد دارای معلولیت به سطحی از توانمندی برسند که در جریان عادی زندگی، از جمله رقابت‌های هنری، ورزشی، فرهنگی و علمی، شانه‌به‌شانه دیگران مشارکت کنند. همان‌طور که در ورزش پارالمپیک نیز به‌سمت تلفیق افراد دارای معلولیت و ورزشکاران عادی حرکت می‌کنیم، باید در دیگر حوزه‌ها نیز این هدف دنبال شود.»
وی افزود: «برای مثال، در ورزش‌هایی مانند تیراندازی، افراد دارای معلولیت می‌توانند با همان زاویه، فاصله و معیارهای مشابه با دیگران رقابت کنند. این رویکرد در توان‌بخشی بین‌المللی پذیرفته شده و هدف اصلی ما نیز این است که این افراد، به جریان عادی زندگی وارد شوند.»
مسیر طولانی از آرزو تا تحقق حضور در جشنواره تئاتر فجر
اسدی با اشاره به سابقه تلاش‌های سازمان بهزیستی در حوزه تئاتر معلولان گفت: «از اوایل دهه ۸۰، زمانی که آموزش تئاتر به افراد دارای معلولیت را آغاز کردیم، آرزوی ما این بود که روزی این هنرمندان در جشنواره تئاتر فجر در کنار دیگر گروه‌ها به رقابت بپردازند. این آرزو، طی یکی دو سال اخیر محقق شد و امسال بخش "فجر پلاس" نیز به این برنامه اضافه شده است.»
وی ادامه داد: «این روند، نشان‌دهنده حرکت به‌سمت آرمان‌های ماست. ما می‌خواهیم افراد دارای معلولیت در عرصه‌های اصلی حضور داشته باشند، نه اینکه در بخش‌های جنبی با هم‌گروه‌های خود رقابت کنند. این موضوع نه تنها در تئاتر، بلکه در جشنواره‌های فیلم‌سازی نیز مورد توجه قرار گرفته است.»
نگاهی بدون ترحم، رویکردی حق‌محور
مدیرکل دفتر ریاست و روابط بین‌الملل سازمان بهزیستی تصریح کرد: «ما به‌هیچ‌وجه خواستار نگاه ترحم‌آمیز به افراد دارای معلولیت نیستیم. این نگاه، موجب تضعیف توانمندی آنان می‌شود. آثار این هنرمندان باید بر اساس معیارهای تخصصی و حرفه‌ای سنجیده شود، همان‌طور که آثار دیگر گروه‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.»
وی افزود: «به‌عنوان مثال، اگر داوران جشنواره تئاتر فجر اثری را شایسته حضور در بخش رقابتی ندانند، باید با همان دلایل حرفه‌ای که برای رد دیگر آثار ارائه می‌شود، این تصمیم را توجیه کنند. ما خواهان نگاهی هستیم که حق این افراد را به رسمیت بشناسد و آنان را شایسته حضور در رقابت‌های اصلی بداند.»
اقدامات انجام‌شده در حوزه تئاتر معلولان
اسدی با اشاره به تلاش‌های سازمان بهزیستی در حمایت از هنرمندان دارای معلولیت گفت: «در سال‌های اخیر، بیش از ۹۵ گروه نمایشی در شش جشنواره منطقه‌ای شرکت کرده‌اند و ۱۸ گروه برگزیده به جشنواره‌های ملی راه یافته‌اند. این دستاوردها، حاصل دو دهه تلاش مستمر در عرصه هنر و تئاتر افراد دارای معلولیت است.»
وی خاطرنشان کرد: «از جمله اقدامات مهم، برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر معلولان است که طبق دستور ریاست سازمان، سال آینده نیز برگزار خواهد شد. این جشنواره، فرصتی برای نمایش توانمندی‌های هنری افراد دارای معلولیت در سطح بین‌المللی فراهم می‌کند.»
هنر، ابزاری برای معنای زندگی و استقلال
اسدی با بیان اینکه هنر، یکی از ابزارهای مهم برای اجتماعی شدن افراد دارای معلولیت است، اظهار داشت: «استقلال این افراد زمانی معنا پیدا می‌کند که بتوانند در اجتماع حضور پیدا کنند. هنر، علاوه بر کمک به اجتماعی شدن، به زندگی این افراد معنا می‌بخشد و آنان را از حاشیه‌نشینی دور می‌کند.»
وی افزود: «متأسفانه، محیط‌های نامناسب شهری و امکانات محدود، اغلب موجب می‌شود افراد دارای معلولیت کمتر در جامعه دیده شوند. با این حال، ما امیدواریم با فراهم کردن فضاهای مناسب و حمایت از این افراد، مسیر رشد و شکوفایی آنان را هموار کنیم.»
مدیرکل دفتر ریاست و روابط بین‌الملل سازمان بهزیستی در پایان تأکید کرد: «هر سال شاهد رشد و پذیرش بیشتری از توانمندی‌های هنری افراد دارای معلولیت در جامعه هستیم. این روند، نتیجه همکاری هنرمندان، دستگاه‌های مرتبط و حمایت‌های سازمان بهزیستی است. امیدواریم با تغییر نگرش‌ها و حرکت به‌سمت رویکردی حق‌محور، شاهد حضور پررنگ‌تر این هنرمندان در تمامی عرصه‌ها باشیم.»