تسنیم: درحالیکه در ماه‌های ابتدیی امسال حداکثر قیمت برنج ایرانی ۱۱۰ هزار تومان بود و کشاورزان هم برنج خود را ۸۵ هزار تومان فروختند، این روز‌ها قیمت برنج ایرانی از ۲۰۰هزار تومان نیز عبور کرده که نیازمند ورود دستگاه‌های نظارتی است.
در صورتی که این روز‌ها به بازار مراجعه کنید با قیمت‌های عجیب و غریب برنج مواجه می‌شوید که هرگز با قیمت‌های سال گذشته حتی ماه‌های گذشته تشابهی ندارد، بهترین برنج ایرانی که در ماه‌های ابتدایی سال حدود ۱۰۰ هزار تومان تا ۱۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسید، امروز به محدوده ۲۰۰ هزار تومان رسیده و رکودی عجیب را از خود به جای گذاشته است.
گزارشات میدانی نشانی می‌دهد که یک کیلوگرم برنج طارم معطر مازندران ۱۷۴ هزار تومان، برنج گیلان ۲۰۹ هزار تومان، و نوع دیگری از برنج ایرانی ۱۸۹ هزار تومان قیمت گذاری شده است که این قیمت‌ها در دو سال گذشته بی سابقه بوده است.
البته باید توجه داشت که این اولین بار نیست که بازار برنج در ایران به این شکل در آمده است به طوری که در سال ۱۴۰۰ نیز قیمت برنج به مرز ۲۰۰ هزار تومان رسید که در سال ۱۴۰۱ با تامین و تدارک این محصول قیمت‌ها در سال آینده کاهش قابل توجهی یافت.
تشکیک در آمار ارائه آمار تولید برنج در آن مقطع نیز وجود داشت و دلیل افزایش قیمت یکباره برنج در آن سال نیز کمبود یک باره طرف عرضه مانند سال جاری است.
تولید برنج در ایران توسط وزارت جهاد کشاورزی ۲.۷ میلیون تن در سال اعلام شده است که این مقدار توسط برخی از فعلان حوزه رد می‌شود.
مجری سابق برنج وزارت کشاورزی: آمار وزارتخانه فاقد اعتبار کارشناسی است
ادیبی، مجری سابق برنج وزارت جهاد کشاورزی درباره سطح زیرکشت برنج، گفت: بر اساس آخرین گزارش رسمی منتشره شده توسط وزارت جهاد کشاورزی سطح زیر کشت برنج در سال ۱۴۰۲ حدود ۷۰۰ هزار هکتار در گستره زراعی ۲۰ استان کشور بوده و سطح برداشت با احتساب کشت مجدد و برداشت رتون را نیز در همان سال ۷۹۰ هزار هکتار اعلام کرده است ولی به نظر بنده که بیش از ۳۰ سال در حوزه‌های مختلف برنج فعالیت داشتم و تقریبا با وضعیت کشت و تولید تمامی استان‌ها از نزدیک آشنایی دارم و همچنین بر اساس سوابق موجود در وزارت جهاد کشاورزی سطح زیر کشت برنج در ایران حدود ۶۰۰ هزار هکتار است.
وی اضافه کرد: از این میزان حدود ۶۷ درصد آن اختصاص به دو استان شمالی (گیلان و مازندران) دارد و این میزان با تکیه بر سوابق کشت کشاورزان توسط استان‌ها جمع‌بندی شده است، بحثی که اخیرا در حوزه‌های مختلف آن وزارتخانه در خصوص مساحی‌های صورت گرفته از طریق نقشه بردای هوایی مطرح می‌شود فاقد اعتبار کارشناسی است و در مقیاس کلان چنین طرحی در گستره برنج کاری کشور اجرا نشده است.
ادیبی اظهار داشت: بر اساس گزارش رسمی منتشر شده توسط وزارت جهاد کشاورزی برآورد میزان کل شلتوک تولید شده در سال ۱۴۰۲ با احتساب کشت اول، کشت مجدد و برداشت رتون معادل۳،۴۸۵،۰۰۰ تن با میزان رطوبت زمان انبارداری بوده است بنابراین میزان کل برنج سفید بر اساس وزن شلتوک زمان تبدیل معادل دو میلیون تن قابل برآورد است.
سود افزایش قیمت برنج در جیب کشاورزان نمی‌رود
از نکات مهم در این زمینه آن است که سود این افزایش قیمت در جیب کشاورزان نمی‌رود، زیرا عمده آنها از جمله کشاورزان کوچک و متوسط محصول خود را فصل برداشت فروخته‌اند و اکنون که قیمت برنج به این قیمت‌های فعلی رسیده است مبلغی نصیب آنها نمی‌شود.
مثلا برنج طارم محلی در اوایل برداشت یعنی مرداد ماه تقریبا ۸۵ هزار تومان به فروش می‌رسید، اما در اوایل زمستان و با خارج شدن محصول از دست کشاورز و تقاضای زیاد بازار، با طمع واسطه‌ها قیمت این محصول افزایشی شده و به یک باره برنج در سطح عمده فروشی کمیاب و قیمت‌ها در بازار گران می‌شود.
کمبود و افزایش قیمت برنج در بازار حاصل دلالی بازی و احتکار
در صورتی که آمار‌های وزارت جهاد کشاورزی درباره تولید ۲.۷ میلیون تن برنج در سال درست باشد که در روز‌های اخیر شائبه‌هایی درباره آن مطرح می‌شود باید اشاره داشت که این محصول گرفتار احتکار به قصد گران فروشی در آینده شده است و این محصول در تناژ‌های بالا به دست برخی از افراد سودجو افتاده که اکنون با کمبود و گرانی آن مواجه هستیم؛ بنابراین گزارش با فرض درست بودن آمار تولید برنج در کشور لازم است که وزارت جهاد کشاورزی به سرعت به بازار این محصول ورود کند و درباره تنظیم بازار این محصول اقدامات اجرایی انجام دهد و با سودجویان و محتکران احتمالی برخورد کند.
گفتنی است که ساختار بازرسی در معاونت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در دولت چهاردهم نیز از بین رفته است که این امر نیز خود در وضعیت فعلی بازار بی تاثیر نیست.