به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، دانیال ولوی مقدم؛ مسئله آلودگی منابع آبی در پایین‌دست مرکز دفن زباله یاسوج به یکی از چالش‌های محیط زیستی و بهداشتی تبدیل شده است. این معضل نه تنها سلامت مردم منطقه را به خطر انداخته، بلکه تأثیرات عمیقی بر کشاورزی و اکوسیستم طبیعی منطقه نیز برجای گذاشته است.
محل دفن زباله؛ تهدیدی برای آب‌های زیرزمینی
مرکز دفن زباله شهر یاسوج در موقعیتی جغرافیایی واقع شده که بالادست منابع مهم آب زیرزمینی و سد شاه قاسم قرار دارد. این منابع آبی به‌عنوان تأمین‌کننده آب شرب مردم شهر و آب کشاورزی روستاهای اطراف اهمیت حیاتی دارند. با این حال، نشت زباله‌ها و شیرابه‌های ناشی از آن به آب‌های زیرزمینی، زنگ خطر جدی برای آلودگی این منابع به صدا درآورده است.
رحمت‌الله جهانشاهی، معاون نظارت و پایش محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد، با اشاره به حساسیت موضوع گفت: محل دفن زباله‌های مرکز استان در بالادست برخی از منابع زیرزمینی آب شرب و کشاورزی از جمله سد شاه قاسم واقع شده که می‌طلبد برای جلوگیری از آلودگی این آب‌ها، متولیان امر در زمینه دفن بهداشتی زباله‌ها دقت بیشتری به خرج دهند.
جهانشاهی افزود: هر فصل کارگروه مدیریت پسماند برگزار می‌شود، اما مصوبات این کارگروه‌ها تاکنون عملیاتی نشده است. برای مثال، در آبان‌ماه مصوب شد که شهرداری یاسوج در یک بازه یک‌ماهه وضعیت کارخانه بازیافت را تعیین تکلیف کند، اما همچنان هیچ اقدامی صورت نگرفته است.
مصوبات اجرا نشده؛ ضعف در مدیریت بحران
طبق ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، مسئولیت جانمایی و معرفی مکان‌های دفن زباله بر عهده شهرداری است. این نهاد موظف است با انجام مطالعات علمی و دقیق، محلی مناسب و به دور از مناطق حساس محیط زیستی را برای دفن زباله‌ها مشخص کند. با این حال، شواهد نشان می‌دهد که تاکنون در این زمینه کم‌کاری شده است.
علی مرادی، کارشناس محیط زیست در گفتگو با خبرنگار دانشجو مطرح کرد: جانمایی مرکز دفن زباله یاسوج از ابتدا اشتباه بوده است. مطالعات علمی کافی انجام نشده و تأثیرات بلندمدت این مکان بر منابع آبی مورد بررسی قرار نگرفته است.
شیرابه‌ها؛ دشمن پنهان منابع آبی/ صدای مردم؛ نگرانی‌های عمومی از وضعیت زباله
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات مراکز دفن زباله، تولید شیرابه است. شیرابه‌ها مایعات آلوده‌ای هستند که از زباله‌های تر خارج می‌شوند و حاوی مواد شیمیایی و آلودگی‌های خطرناک هستند. اگر این شیرابه‌ها به درستی مدیریت نشوند، به راحتی به منابع آب زیرزمینی نفوذ می‌کنند و آلودگی گسترده‌ای ایجاد می‌کنند.
به گفته کارشناسان، شیرابه‌های مرکز دفن زباله یاسوج به دلیل عدم استفاده از لایه‌های محافظ و سیستم‌های جمع‌آوری، به‌طور مستقیم وارد خاک و منابع آبی می‌شوند. این مسئله نه تنها تهدیدی برای سلامت انسان‌ها، بلکه برای حیات وحش و اکوسیستم طبیعی منطقه نیز محسوب می‌شود.
مردم محلی از وضعیت مرکز دفن زباله و پیامدهای آن بر زندگی خود بسیار نگران هستند. ساکنان روستاهای اطراف هر روز با بوی نامطبوع زباله‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند و از احتمال آلودگی آب شرب خود وحشت دارند.
یکی از ساکنان روستای پایین‌دست مرکز دفن زباله گفت: ما هر روز بوی بد زباله‌ها را تحمل می‌کنیم. نمی‌دانیم این آلودگی‌ها تا چه حد به آب شرب ما نفوذ کرده، اما نگران هستیم که روزی به بیماری‌های جدی دچار شویم.
واکنش دانشگاهیان؛ حرکت به سمت آگاهی‌بخشی
یکی از دانشجویان رشته محیط زیست در این باره مطرح کرد: ما نمی‌توانیم نسبت به این موضوع بی‌تفاوت باشیم. مدیریت پسماند در یاسوج نیازمند یک بازنگری جدی است و اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، شاهد فاجعه‌ای زیست‌محیطی خواهیم بود.
وی افزود: وظیفه ما این است که آگاهی عمومی را در این زمینه افزایش دهیم و مردم را از پیامدهای دفن غیربهداشتی زباله‌ها مطلع کنیم.
آلودگی منابع آبی تأثیرات عمیقی بر اکوسیستم منطقه دارد. ورود آلاینده‌ها به آب‌های زیرزمینی می‌تواند باعث کاهش کیفیت آب و تهدید گونه‌های آبزی شود. علاوه بر این، آلودگی خاک و تخریب زیستگاه‌های طبیعی نیز از پیامدهای این بحران است.
حسن نیک‌فرجام، استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو تصریح کرد: آلودگی منابع آبی نه تنها سلامت انسان‌ها را تهدید می‌کند، بلکه چرخه طبیعی اکوسیستم را مختل می‌کند. برای مثال، کاهش کیفیت آب می‌تواند باعث نابودی گونه‌های خاصی از گیاهان و جانوران شود که وابسته به این منابع هستند.
راهکارهای پیشنهادی برای مدیریت بحران
برای حل این معضل، راهکارهای مختلفی از جمله راه‌اندازی کارخانه بازیافت، ایجاد لایه‌های محافظ، تصفیه شیرابه‌ها، آموزش عمومی و نظارت و ارزیابی وجود دارد که می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.
مسئله دفن زباله در یاسوج و آلودگی منابع آبی پایین‌دست، بحرانی جدی است که نیازمند اقدام فوری و هماهنگی بین نهادهای مختلف است. اگرچه تاکنون تلاش‌هایی برای حل این مشکل انجام شده، اما عملیاتی نشدن مصوبات و ضعف در مدیریت، مانع از دستیابی به نتیجه مطلوب شده است. با توجه به پیامدهای زیست‌محیطی و بهداشتی این بحران، لازم است مسئولان با جدیت بیشتری به این مسئله بپردازند و از راهکارهای علمی و عملی برای مدیریت صحیح پسماندها استفاده کنند.