به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو _ علی کیمیایی، تهران پایتخت پرجمعیت ایران، دارای تاریخچه‌ای غنی و مجموعه‌ای از ساختمان‌های قدیمی است که هر یک از آنها داستانی منحصر‌به‌فرد از گذشته‌های دور را روایت می‌کنند. بسیاری از این ساختمان‌ها به دلایل مختلفی از جمله نیاز به تعمیرات و بازسازی، مشکلات اقتصادی و یا تغییرات اجتماعی در دل شهر رها شده‌اند و برخی از آنها به دلیل فرسودگی در معرض تخریب قرار دارند. این ساختمان‌ها شامل خانه‌های قدیمی، کاروانسرا‌ها و سایر بنا‌های تاریخی هستند که به مرور زمان و به دلیل عدم نگهداری مناسب فرسوده شده‌اند و به مکان‌هایی ناامن تبدیل شده‌اند.
یکی از دلایل اصلی رها شدن این ساختمان‌ها، مشکلات اقتصادی است. مالکان یا ورثه این بنا‌ها ممکن است توان مالی برای بازسازی و نگهداری آنها را نداشته باشند و به همین دلیل مجبور به رها کردن آنها می‌شوند. همچنین تغییرات اجتماعی و فرهنگی نقش مهمی در رها شدن ساختمان‌های قدیمی دارند. بسیاری از ساکنان قدیمی تهران به مناطق جدیدتر نقل مکان کرده‌اند و این مناطق قدیمی به حال خود رها شده‌اند. برخی از ساختمان‌های قدیمی نیز به دلیل پیچیدگی‌های قانونی و مشکلات حقوقی مرتبط با مالکیت و بازسازی رها شده‌اند. در برخی موارد، برنامه‌های نوسازی شهری و تخریب ساختمان‌های قدیمی برای ایجاد ساختمان‌های جدیدتر و مدرن‌تر نیز باعث رها شدن این بنا‌ها شده است.
چرا رها کردن این ساختمان‌ها خطرناک است؟
ساختمان‌های قدیمی و رها شده تاثیرات متعددی بر محیط شهری دارند. این ساختمان‌ها به دلیل عدم نظارت و نگهداری مناسب به مکان‌های ناامنی تبدیل می‌شوند و می‌توانند پناهگاه افراد بی‌خانمان یا مکانی برای ارتکاب جرایم باشند. همچنین این ساختمان‌ها به مرور زمان به محل تجمع زباله و آلودگی‌های مختلف تبدیل می‌شوند که سلامت عمومی را به خطر می‌اندازد. همچنین این ساختمان‌های رها شده می‌توانند منظر شهری را تخریب کنند و تصویری نازیبا از شهر ارائه دهند که بر جذب توریست و رونق اقتصادی شهر تاثیر منفی می‌گذارد. بسیاری از این ساختمان‌ها دارای ارزش تاریخی و فرهنگی بالایی هستند و رها شدن آنها به معنای از دست دادن بخشی از میراث فرهنگی و تاریخی شهر است.
ساختمان‌های قدیمی، به‌ویژه آنهایی که به خوبی نگهداری نشده‌اند، می‌توانند خطرات جدی‌ای را به همراه داشته باشند. به مرور زمان، مصالح ساختمانی تحت تأثیر عوامل محیطی قرار می‌گیرند و ساختار آنها ضعیف می‌شود. با گذشت زمان، بتن و فولاد که از مهم‌ترین مصالح ساختمانی هستند، فرسوده شده و مقاومت اولیه خود را از دست می‌دهند. این فرسایش می‌تواند خطر ریزش ساختمان را به همراه داشته باشد.
عوامل محیطی نظیر زلزله، سیل و نشست زمین می‌توانند به ساختمان‌ها آسیب جدی وارد کنند. این پدیده‌ها ممکن است باعث شکستن یا ترک خوردن پایه‌ها و دیوار‌های ساختمان شوند که این موضوع خود به تنهایی می‌تواند منجر به ریزش کل ساختمان شود. علاوه بر این، نگهداری نامناسب و عدم انجام تعمیرات دوره‌ای می‌تواند منجر به تضعیف ساختمان شود و خطر ریزش را افزایش دهد.
آلودگی هوا و تاثیرات زیست‌محیطی نیز یکی دیگر از عوامل مخرب برای مصالح ساختمانی است. مواد شیمیایی موجود در هوا می‌توانند به مرور زمان به بتن و فولاد ساختمان آسیب برسانند. برای جلوگیری از این خطرات، انجام بازرسی‌های دوره‌ای و تعمیرات منظم بسیار ضروری است. نگهداری مناسب می‌تواند عمر ساختمان را افزایش داده و از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری کند.
چه کسی پاسخگو است؟
سوال بسیار مهمی که به ذهن می‌رسد این است؛ چه کسی مسئول رسیدگی به این ساختمان‌های فرتوت و رها شده است؟ اگر این موضوع برای مالکان یا ورثه این ساختمان‌ها اهمیت ندارد چرا نهاد‌های مربوطه و دستگاه قضا ورود نمی‌کنند؟
اقدام شهرداری تهران برای پیشگیری درحد یک اسپری!
به نظر می‌رسد که مالکان و مسئولین از این موضوع غافل شده‌اند که این ساختمان‌ها بدون نظارت و مراقبت، نه تنها فرسوده می‌شوند، بلکه می‌توانند خطرات جدی و متعددی به دنبال داشته باشند. این نگرش نادرست است که تا زمانی که ساختمان‌ها خودشان خراب نشوند، نیازی به نگهداری، تعمیرات و یا تخریب ندارند.
ارائه برنامه‌های بازسازی و احیا با همکاری بخش خصوصی و دولتی می‌تواند به بازگرداندن حیات و یا تخریب این ساختمان‌ها کمک و خطرات احتمالی این سازه‌های قدیمی را از مردم دور کند. همچنین ارائه تسهیلات مالی و اعتباری به مالکان این بنا‌ها برای بازسازی و نگهداری آنها می‌تواند انگیزه‌ای برای جلوگیری از رها شدن این ساختمان‌ها باشد. تدوین و اجرای قوانین و مقررات حمایتی برای تسهیل بازسازی و احیا و جلوگیری از رها شدن ساختمان‌های قدیمی می‌تواند موثر باشد. ترویج فرهنگ نگهداری و حفاظت از میراث فرهنگی و تاریخی نیز می‌تواند نقش مهمی در حفظ ساختمان‌های قدیمی و جلوگیری از رها شدن آنها داشته باشد.