کتاب Session-Based Recommender Systems Using Deep Learning «سیستم‌های توصیه‌گر مبتنی بر نشست با استفاده از یادگیری عمیق» نوشته رضا روانمهر و رضوان محمدرضایی در حوزه هوش مصنوعی و با تمرکز بر سیستم‌های توصیه‌گر در ۳۰۱ صفحه، سال ۲۰۲۴ برای اولین بار در سطح جهانی توسط ناشر معتبر اشپرینگر آلمان به چاپ رسیده است.

رضا روانمهر در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب ایرنا، درباره این کتاب توضیح داد: تاکنون به دلایل مختلف، تعداد کمی از کتاب‌های محققان ایرانی در حوزه هوش مصنوعی توسط انتشارات معتبر بین‌المللی به چاپ رسیده‌اند.

هدف اصلی این کتاب ارائه دیدگاهی دقیق در سیستم‌های توصیه‌گر مبتنی بر نشست با استفاده از مدل‌های یادگیری عمیق است

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد با بیان اینکه این کتاب به استفاده گسترده از شبکه‌های عصبی عمیق و تکنیک‌های متنوع آنها در سیستم‌های توصیه‌گر مبتنی بر نشست می‌پردازد، ادامه داد: سیستم‌های توصیه‌گر مبتنی بر نشست (SBRS:Session-Based Recommender Systems) یکی از مهمترین انواع سیستم‌های توصیه‌گر هستند که تمرکز آنها بر ارائه پیشنهادات به کاربران بر اساس تعاملات و رفتارهای آنها در یک نشست (session) خاص است، نه بر اساس تاریخچه طولانی‌مدت رفتارهای کاربر.

به گفته وی استفاده از تکنیک‌های یادگیری عمیق در بسیاری از کاربردهای SBRS از دیدگاه‌های مختلف در این کتاب ارائه شده است. برای این منظور، مفاهیم و مبانی SBRS به‌طور کامل توضیح داده شده و تکنیک‌های مختلف یادگیری عمیق که بر توسعه SBRS تمرکز دارند، مورد بررسی قرار گرفته‌اند.

او ادامه داد: مخاطبان هدف این کتاب شامل پژوهشگرانی است که به تازگی وارد این حوزه شده‌اند، دانشجویان و دانش آموختگان تحصیلات تکمیلی که در زمینه سیستم‌های توصیه‌گر، وب ‌کاوی، بازیابی اطلاعات یا یادگیری ماشین/عمیق تخصص دارند و توسعه‌دهندگان برنامه‌های کاربردی که روی سیستم‌های توصیه‌گر کار می‌کنند.

انتشار این کتاب هزینه‌ای در بر نداشته است

روانمهر درباره زمانی که برای تالیف این کتاب صرف کرده است، بیان کرد: از زمان شروع مکاتبات برای نگارش کتاب و ارسال و داوری پروپوزال تا تدوین تمام فصول کتاب و داوری و ویرایش نهایی بیش از دو سال زمان لازم بود. برای تالیف این کتاب بیش از ۴۰۰ مقاله بین‌المللی و کتاب علمی که عمدتا مربوط به پنج سال اخیر هستند، مورد استفاده قرار گرفته است.

بر اساس قرارداد منعقد شده، ناشر یا سهمی از فروش کتاب را به صورت درصدی به نویسندگان پرداخت می‌کند یا مبلغی اولیه را به عنوان حق تالیف ارائه می‌دهد

این پژوهشگر درباره احتمال انتشار ترجمه این کتاب در ایران، گفت: با توجه به استقبال بین‌المللی محققان و دانشمندان برجسته این حوزه از کتاب، این احتمال وجود دارد که در آینده نزدیک نسخه‌ای خلاصه‌شده از این اثر در ایران نیز منتشر شود. با توجه به حوزه تخصصی کتاب که هوش مصنوعی و با تمرکز بر سیستم‌های توصیه‌گر است و همچنین با در نظر گرفتن طیف گسترده مخاطبان بین‌المللی، نویسندگان تصمیم گرفتند که اولین ویرایش کتاب به زبان انگلیسی و توسط یکی از معتبرترین ناشران جهانی در خارج از ایران منتشر شود.

او درباره چگونگی آغاز همکاری با یک ناشر خارجی توضیح داد: با توجه به اعتبار علمی نویسندگان در حوزه تخصصی این کتاب، از طرف انتشارات اشپرینگر به‌صورت مستقیم برای ارائه پروپوزال و ایده اولیه کتاب تماس برقرار شد. انتشار این کتاب هزینه‌ای در بر نداشته است. بر اساس قرارداد منعقد شده، ناشر یا سهمی از فروش کتاب را به صورت درصدی به نویسندگان پرداخت می‌کند یا مبلغی اولیه را به عنوان حق تالیف ارائه می‌دهد.

جلد کتاب

کتاب‌های تخصصی بیشتر به‌صورت نسخه الکترونیکی ارائه می‌شوند

روانمهر در مقایسه اعتبار کتابی که در خارج از ایران منتشر شده باشد، نسبت به کتابی که در ایران منتشر شده است، گفت: در حوزه علوم تخصصی مانند هوش مصنوعی که خاستگاه اصلی آن بیشتر خارج از ایران است، انتشار کتاب توسط ناشران معتبر جهانی از ارزش و اعتبار بیشتری برخوردار است.

این پژوهشگر با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر، کتاب‌های تخصصی فنی-مهندسی، به‌ویژه در رشته مهندسی کامپیوتر، بیشتر به‌صورت نسخه الکترونیکی توسط ناشران معتبر بین‌المللی ارائه می‌شوند، افزود: این کتاب بیشتر به‌صورت نسخه الکترونیکی در قالب فایل PDF و با پرداخت هزینه از طریق سایت ناشر در دسترس است. البته نسخه چاپی این کتاب نیز برای خرید عمومی و همچنین ارائه به دانشگاه‌ها و موسسات علمی عرضه شده است.