نویسنده: پرستو بهرامی راد، روزنامه نگار
دیپلماسی ایرانی: کار دونالد ترامپ در کاخ سفید آغاز شد و این شروع با سروصدای زیاد رسانه‌ای همراه بود. پرونده ایران یکی از پرچالش‌ترین و پرسر‌وصداترین پرونده‌ها برای دولت رئیس‌جمهوری جدید ایالات متحده خواهد بود که از صحبت‌های او به نظر می‌رسد روی میز سیاست خارجی او قرار دارد.
در طول دوران انتخابات ریاست جمهوری 2024 آمریکا، ترامپ حمایت خود را از مذاکره با ایران برای یافتن راه‌حل مشکلات موجود بین دو کشور اعلام کرده است. همچنین سعی داشت نشان دهد که سیاست او در قبال ایران در دوره دوم بسیار متفاوت از دوره اول ریاست جمهوری او خواهد بود. ترامپ سیاست تغییر رژیم را رد کرده و تأکید کرده که می‌خواهد ایران موفق باشد، اما در عین حال با دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای مخالف است.
این سخنان به‌خوبی نشان می‌دهد که ترامپ، که سیاست‌مداری عجول محسوب می‌شود، سعی خواهد داشت در هفته‌های اول شروع کار خود در کاخ سفید ایران را محک بزند و شرایط را به سمت مذاکره ببرد. بر همین اساس، در بدو ورود از سر سازش وارد می‌شود و در ادامه، بسته به شرایط مذاکرات، رویکرد خود را تعیین می‌کند.
از سوی دیگر، دولت چهاردهم ایران نیز از روز نخست بر مذاکره تأکید داشته است. حتی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران، اعلام کرده که تهران آماده گفت‌وگوی سازنده است و آمادگی خود را برای تعامل با غرب در مورد انرژی هسته‌ای و بهبود روابط با ایالات متحده ابراز کرده است. همچنین عباس عراقچی، وزیر أمور خارجه ایران، آمادگی برای مذاکره‌ای عزتمندانه و شرافتمندانه برای رفع تحریم‌ها و متقابلاً رفع نگرانی‌های طرف‌های مقابل در مورد ماهیت برنامه هسته‌ای ایران را اعلام کرده است.
در ماه‌های اخیر نیز صحبت از میانجی‌های جدیدی از جمله عراق و ژاپن برای مذاکره ایران و آمریکا مطرح شده است.
بازیگر شیطان و مذاکره رو در رو
نیویورک تایمز برای دومین بار در چند هفته اخیر خبر از تماس میان ایلان ماسک و امیر سعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان ملل متحد داده است. با این حال، وزارت أمور خارجه ایران هر دو تماس را تکذیب می‌کند.
چندی بعد، ماسک در توییتی اعلام کرد که ایفای «نقش کوچک» در آزادی خبرنگار ایتالیایی داشته، اما هیچ تماسی با ایران نداشته است. این نقش کوچک نیز توسط ایران و ایتالیا تکذیب شد.
تمام این شرایط نشان می‌دهد که ماسک سعی دارد نقش پررنگی در روند سیاست خارجی ترامپ در خصوص ایران و همچنین خاورمیانه ایفا کند. شاید ماسک بتواند گزینه مناسبی برای ورود به مذاکرات با ایران باشد.
در حقیقت، ترامپ در چهار سال گذشته نشان داده که روند سیاسی پیچیده و حتی نامعقولی را دنبال می‌کند. بر همین اساس، ادامه روند مذاکره غیرمستقیم احتمالاً نمی‌تواند ترامپ را برای حل مسائل با ایران مجاب کند.
زمان آن رسیده است که با آمریکا جدا از اروپا وارد مذاکرات مستقیم و پشت درهای بسته شد و مسائل را به سمت حل و فصل برد.
توافقی پله به پله
پر کردن شکاف‌ها و اختلافات بین واشینگتن و تهران دشوار خواهد بود. با این حال، باید میز مذاکره را از جایی آغاز کرد. اگر ترامپ طبق گفته‌هایش به دنبال توافق با ایران باشد، اولین گام باید یک توافق هسته‌ای جدید باشد که به‌روزشده برجام است. حتی رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تأکید کرده که تفاهم هسته‌ای میان ایران و دولت جدید آمریکا امری ضروری است. بدون شک، گام اول که احتمالاً شامل تعلیق یا رفع برخی تحریم‌ها و کنترل بر تأسیسات هسته‌ای ایران خواهد بود، می‌تواند شروع خوبی در نظر گرفته شود.
پس از اجرای توافق هسته‌ای جدید، دو کشور می‌توانند مذاکرات را ادامه دهند و گام به گام مسائل را مورد بررسی قرار دهند.
همان‌طور که پیش از این اشاره شد، ترامپ سیاست‌مدار باحوصله‌ای نیست و در چند هفته آینده، پرونده منازعه و راهکارهای حل آن روی میز ترامپ قرار می‌گیرد. رویکرد ایران نیز در تصمیم‌گیری او نقش مهمی خواهد داشت.