نخستین صندوق قرضالحسنه تهران و ایران در مسجد لرزاده میدان خراسان تهران راهاندازی شد؛ صندوقی که منشأ خیر و برکت بود و زمینهساز تشکیل صدها صندوق قرضالحسنه در کشور شد.
خواندنیهای بیشتر را اینجا دنبال کنید
مرحوم علاءالدین میرمحمد صادقی، بنیانگذار صندوق های قرض الحسنه در ایران و همچنین موسس سازمان اقتصاد اسلامی ایران است. دکتر حسین میرمحمد صادقی، استاد تمام دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی و رئیس دانشگاه علمی و کاربردی اتاق بازرگانی ایران درباره راه اندازی نخستین صندوق قرضالحسنه در تهران و ایران میگوید: «وقتی نماز جماعت در مسجد بازار برگزار میشد بین دو نماز نیازمندان برای دریافت کمک سراغ بازاریان میآمدند. همین موضوع باعث شد تا پیشنهاد تأسیس صندوق قرض الحسنه مورد توجه قرار گیرد. مرحوم آیت الله میرزا علی فلسفی که پیشنماز مسجد لرزاده بود با پیشنهاد تأسیس صندوق موافقت کرد. اتاقکی در مسجد لرزاده برای صندوق در نظر گرفته شد و اعلام کرد اگر کسی پولی دارد به عنوان سپرده نزد صندوق بگذارد و هر وقت نیاز داشت مراجعه کند و پول خود را پس بگیرد. از این سپردهها به نیازمندان وام داده می شد. اولین صندوق بازار این گونه تأسیس شد، اما نیاز بود قدم های دیگری برداشته شود تا کار توسعه پیدا کند.»
میرمحمد صادقی در ادامی میگوید: «در یک نوبت تمامی اندوخته صندوق به عنوان وام پرداخت شد و موجودی صندوق به گونه ای بود که اگر سپردهگذاری قصد گرفتن پولش را داشت اندوخته ای وجود نداشت. روزی مرحوم عطایی و مرحوم سید تقی خاموشی به همراه چند نفر به حجره ما در سرای حاج حسن آمدند و نگرانی خود را از اندوخته صندوق بیان کردند. پیشنهاد شد عده ای از بازاریان به عنوان پشتوانه صندوق به آن پول قرض دهند. جمع هشت نفره ای شکل گرفت که مرحومان عالی نسب، حاج میرزا عبدالله توسلی، حسین سیاهپوشان، حاج حسین کاشانی، ابوالفضل کرد احمدی، محمد علی نوید و نیز حاج احمد کاشانی و مرحوم میرصادقی در آن حضور داشتند. اولین صندوق قرضالحسنه در میدان خراسان و خیابان لرزاده شکل گرفت، اما بعد از مدتی قرار شد در بازار تهران نیز صندوقی تأسیس شود. در سرای رحیمیه فردی به نام محمد فرسایی بود که اتفاقاً فعالیت مذهبی و انقلابی چندانی نداشت اما انسان خوشنیتی بود. ایشان اعلام کرد حاضر است محلی برای ایجاد صندوق بازار در اختیار مرحوم میرصادقی بگذارد. همان محل یعنی دفتر مرحوم حاج محمد فرسایی به محل دائمی صندوق اندوخته جاوید تبدیل شد.
همان زمان هم سرقفلی های بازار خیلی گران بود اما ایشان به طور بلاعوض آن مکان را در اختیار صندوق قرار داد. عملیات تأسیس اولین صندوق قرض الحسنه بازار انجام شد و اسامی مؤسسان برای ثبت قانونی به ساواک رفت. ساواک روی نام علاء الدین میرمحمدصادقی و خادم حسینی حساسیت نشان داد و اعلام کرد این دو نفر نباید در میان مؤسسان باشند. بنابراین نام هر دو نفر از فهرست رسمی حذف شد اما هر دو به عنوان پایه گذاران صندوق به فعالیت خود ادامه دادند. صندوق اندوخته جاوید توسعه پیدا کرد و به عنوان یکی از مشهورترین صندوق های تهران لقب گرفت. پس از این صندوق صندوق پسانداز جاوید نیز در نقطه ای دیگر از بازار تأسیس شد و صندوقهای دیگری نیز به راه افتادند. گروه های مختلف بازاری هر کدام صندوقی را راه اندازی کردند به طوری که تعداد صندوق ها از شمارش خارج شد و به کل شهر تعمیم یافت.
شعبه های این صندوق ها در محل هایی خارج از بازار هم تأسیس شد. مسجد مسلم بن عقیل توسط ایشان و برادرشان و افرادی دیگری مانند مرحومان ماشا الله مهرابیان و احمد ارجمندی که از دوستان مرحوم میرصادقی بودند، ساخته شد. در کنار همین مسجد هم صندوق پسانداز مسلمین تأسیس شد که همچنان در خیابان پیروزی تهران فعال است.»