به گزارش ایرنا؛ از سال ۱۳۹۸ همزمان با فجر انقلاب که افتخاری بزرگ برای صنعت مبلمان منبت بدست آمد و این هنرصنعت در فهرست شهرهای جهانی صنایع دستی قرار گرفت، بهار صنعت مبلمان منبت ملایر هم به بار نشست و مسیر تازه‌ای را در عرصه ملی و جهانی پیش‌روی خود هموار کرد.
صنعت مبلمان منبت ملایر با تمام فراز و نشیب‌هایی که در طول رشد و بالندگی خود پشت سر گذاشت و موفق شد در بازاریابی و تبلیغات نقش مهمی را در مقایسه با سایر صنایع دستی کشور ایفا کند و هم اکنون که بیش از ۶۵ درصد تولید مبلمان منبت ایران را به خود اختصاص داده، اما در صادرات لنگ می‌زند.
طی سال‌های گذشته اما به همت اتاق بازرگانی ملایر و فعالان این هنرصنعت؛ برای تشکیل کنسرسیوم صادراتی با هدف کاهش ریسک‌پذیری، بهره‌وری بیشتر و تصاحب بازارهای خارجی و برگزاری سمینار آموزشی معرفی و تدوین شرکت مدیریت صادرات، اقداماتی انجام شد تا این صنعت را در توسعه صادرات کمک کند، آرزویی که همچنان به مُحاق رفته و در تکاپو برای یافتن بازاری در آنسوی مرزهاست.
از آنجا که صادرات مبل و منبت به‌عنوان یکی از صنایع مهم و زودبازده به شمار می‌رود، اما با موانعی همچون تعرفه‌های گمرکی بالا، کمبود مواداولیه با کیفیت، تاثیر مالیات بر ارزش افزوده، مشکلات لجستیکی و حمل و نقل وحضور قوی کشورهای دیگر در بازارهای رقابتی دست و پنجه نرم می‌کند و این امر موجب شده توان رقابتی تولیدکنندگان این هنرصنعت در بازارهای جهانی کاهش یابد، این در حالیست که کشورهایی همچون چین و ترکیه با استفاده از فناوری پیشرفته و قیمت‌های رقابتی و تولیدات قابل پسند مشتریان، سهم بزرگی از بازار جهانی مبلمان را در اختیار دارند.
صادرات مبلمان از نبود برنامه منسجم رنج می‌برد
از سوی دیگر عدم دسترسی به مواد اولیه با کیفیت و قیمت مناسب، یکی از چالش‌های اصلی صنعت مبلمان منبت ملایر و البته ایران است، این مشکل نه‌تنها بر کیفیت محصولات تأثیر می‌گذارد، بلکه هزینه‌های تولید را نیز افزایش می‌دهد، عدم استفاده از ابزارهای مناسب بازاریابی و اطلاع‌رسانی در بازارهای جهانی، موجب شده تولیدات این صنعت به درستی شناخته نشود، به طوری‌که این موضوع به‌ویژه در بازارهای جدید و نوظهور مشهود است.
نائب رئیس انجمن تولید و صادرکنندگان مبل و منبت استان همدان معتقد است: در بازارهای بین‌المللی نبود یک برنامه منسجم باعث ایجاد مشکلات در حوزه صادرات این محصول می‌شود و در حال حاضر کشوری همچون ترکیه رقابت بسیار تنگاتنگی با هنر مبل و منبت ایران دارد.
«مهدی محمودی» افزود: ترکیه به ۱۶۲ کشور صادرات مبلمان دارد و این کشور با مشوق‌های صادراتی حمایت خود را از بخش تولید و تولیدکنندگان دارد و همین امر موجب پیشرفت بیشتر آنها در بازارهای رقابتی شده است.
در عین حال می‌توان توسعه بازارهای جدید، برندسازی و استانداردسازی، کاهش هزینه‌های تولید، حمایت‌های تولیدی و تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی را از جمله راهکارهای بهبود صادرات صنعت مبلمان منبت ملایر عنوان کرد، البته در بررسی‌های انجام شده شناسایی و ورود به بازارهای جدیدی همچون کشورهای آفریقایی و آسیای میانه که تقاضای بالایی برای مبلمان ایرانی دارند، می‌تواند به رشد صادرات مبلمان منبت ملایر کمک کند.
از سوی دیگر ایجاد برندهای معتبر و رعایت استانداردهای بین‌المللی می‌تواند اعتماد مشتریان خارجی را جلب کند، کاهش تعرفه‌های صادراتی، ارائه تسهیلات مالی به تولیدکنندگان و حمایت از حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی می‌تواند به رشد صادرات کمک کند و ایجاد کنسرسیوم‌های صادراتی نیز به کاهش ریسک‌پذیری و افزایش بهره‌وری در صادرات کمک می‌کند و با همکاری تولیدکنندگان، بازاریابی و توزیع محصولات را بهبود می‌بخشند.
استانداردی برای تولید مبلمان خانگی صادراتی نداریم
عضو هیات علمی دانشگاه ملی ملایر در این باره تاکید کرد: امروز متقاضیان مبلمان منبت در هر کجای دنیا به دنبال محصولات استاندارد هستند، این در حالیست که فعالان این صنعت یکسری موانع در مسیر صادرات دارند و در قالب برگزاری نخستین نشست خوشه مبل و منبت، نیازها و موانع صادرات را از بدنه مبلمان منبت ملایر احصا کردیم.
«محمد بشیرگنبد» برگزاری نخستین نشست تخصصی خوشه مبل و منبت با حضور اعضای هیات علمی دانشگاه تهران را گامی مهم در راستای بررسی مشکلات صادرات، برندسازی و استانداردسازی این هنرصنعت و ارائه راهکاری عملی عنوان و بیان کرد: در این نشست یک پنل تخصصی ارائه و مقرر شد کارگروهی با هدف شناسایی نیازهای مصرف کنندگان و بازار در داخل و خارج از کشور تشکیل شود.
مدیر گروه صنایع مبلمان دانشگاه ملایر: تاکنون برای مبلمان اداری استانداردسازی صورت گرفته، اما برای مبلمان خانگی هنوز استانداردی که سلیقه مصرف کننده خارجی را در نظر بگیرد، وجود ندارد و این کارگروه به دنبال نیازسنجی و احصاء ذائقه کشورهای مختلف به ویژه حاشیه خلیج فارس است.
مدیر گروه صنایع مبلمان دانشگاه ملایر ادامه داد: تاکنون برای مبلمان اداری استانداردسازی صورت گرفته، اما برای مبلمان خانگی هنوز استانداردی که سلیقه مصرف کننده خارجی را در نظر بگیرد، وجود ندارد و این کارگروه به دنبال نیازسنجی و احصاء ذائقه کشورهای مختلف به ویژه حاشیه خلیج فارس است.
بشیرگنبد گفت: بسیاری از اساتید کارهای علمی، پژوهشی و اجرایی در این صنعت انجام داده‌اند و دیدگاه‌های متفاوتی برای توسعه آن دارند که تلاش داریم با برقراری ارتباط بین اساتید، صنعتگران و انجمن مبلمان منبت ملایر، راهکار اساسی برای صادرات این تولیدات ارائه شود.
این نکته حائز اهمیت است که صنعت مبلمان منبت ملایر جایگاه ویژه در بازارهای منطقه دارد، ایران به‌ویژه در بازارهای خاورمیانه، آسیای میانه و قفقاز جایگاه مناسبی دارد، نزدیکی جغرافیایی و روابط تجاری خوب با این کشورها، فرصت‌های مناسبی برای صادرات ایجاد کرده است، همچنین کیفیت و هنر منبت‌کاری جهان شهر ملایر به‌عنوان یک مزیت رقابتی، در بازارهای جهانی مورد توجه قرار گرفته است و این هنر می‌تواند به‌عنوان یک برند جهانی وارد بازارهای رقابتی شود.
صنعت مبلمان و منبت‌کاری در ایران بیش از هشت درصد اشتغال کشور را به خود اختصاص داده و نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند و پیرو آن توسعه صادرات می‌تواند به رشد اقتصادی و ارزآوری بیشتر کمک کند، این در حالیست‌که بیش از ۱۰ هزار هنرمند به طور مستقیم و بیش از ۳۰ هزار نفر به صورت غیرمستقیم در حوزه مبل و منبت جهان شهر ملایر فعالیت دارند و مبل و منبت حدود ۱۳ درصد از اشتغال این شهرستان را به خود اختصاص داده است.
گرانی مواداولیه، عامل کاهش حاشیه سود تولیدکنندگان است
نماینده اتاق اصناف ایران در استان همدان با بیان اینکه ملایر از دیرباز به واسطه قدمت و پیشینه فعالان هنری در تاریخ منبت‌کاری ایران ثبت شده و اکنون هنر این خطه در انتظار تصاحب بازارهای جهانی است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر ظرفیت صادرات برای تولیدکنندگان این صنعت ناچیز است و برای تحقق این هدف، لازم است ظرفیت‌های صادراتی برای واحدهای تولیدی مبلمان ایجاد شود.
«میثم زندیه» افزود: تولید مبلمان و هنر منبت‌کاری جایگاه ویژه‌ای به این صنعت در ملایر داده که تاثیر ویژه‌ای بر اقتصاد و صنعت گردشگری این شهرستان ایفا کرده، در حالی‌که تولید مبلمان منبت نیاز به حمایت و برای دیده شدن نیاز به بازارهای جهانی و توسعه صادرات دارد و باتوجه به گستره جمعیتی اصناف، ظرفیت صادرات تولیدات صنفی تنها چهار الی پنج درصد است.
وی با بیان اینکه افزایش قیمت مواداولیه تولید مبلمان منبت موجب رکود بازار شده، ادامه داد: با افزایش قیمت مواد اولیه، حاشیه سود فروشندگان به شدت کاهش یافته است و سود اصلی را تامین کنندگان و وارد کنندگان مواد اولیه می‌برند و با کمترین سود کالای خود را می‌فروشند و هیچ‌گونه نظارتی در سطح کلان بر قیمت مواد اولیه صورت نمی‌گیرد.
«اسماعیل امینی» یکی از منبت‌کاران و استادکاران ماهر ملایری، صادرات را اصلی‌ترین چالش پیش‌روی فعالان این هنرصنعت دانست و گفت: این موضوع بارها در جلسات مختلف مطرح شده، اما هیچ نتیجه‌ای نداشته و حدود ۹۸ درصد تولید مبلمان منبت ملایر در بازارهای داخلی به فروش می‌رسد و تنها ۲ درصد آن صادر می‌شود.
وی تأمین مواد اولیه همچون چوب و فوم را از دیگر مشکلات اثرگذار بر صادرات عنوان و اظهار کرد: ما چوب راش را از دیگر کشورها تهیه می‌کنیم که قیمت آن با دلار بالا می‌رود و حمایت‌ها آنگونه که باید باشد، نیست؛ حدود ۲ سال پیش با سایر همکاران خود آثارمان را به کشور غنا صادر کردیم، این موضوع همزمان با دوران کرونا بود و هیچ حمایتی از ما نشد.
رایزنان اقتصادی ما اطلاع دقیقی از مبلمان ندارند
عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی همدان در گفت و گو با ایرنا تاکید کرد: اکثر واحدهای تولیدی مبلمان منبت در ملایر کوچک هستند و قادر نیستند به تنهایی به بازارهای خارجی ورود کنند.
«ناصر قنبری» اعمال تحریم‌ها و برگشت ارز را از موانع و چالش‌های پیش‌روی صادرات صنعت مبلمان برشمرد و افزود: ما در شُرف تشکیل کنسرسیوم صادراتی هستیم و این طریق شرکت شهرک‌های صنعتی در حال اجرا است، اما مشخص نیست چه زمانی به سرانجام برسد.
وی بازاریابی را از دیگر موانع صادرات مبلمان منبت عنوان و بیان کرد: واحدهای تولیدی ما به تنهایی قادر نیستند برای بازاریابی به کشورهای دیگر بروند، در حالی‌که کشورهایی همچون چین، ترکیه و مصر در تولید و صادرات محصولات مبلمان خانگی و اداری بسیار قوی هستند و بازارهای منطقه را هم اشغال کرده‌اند.
قنبری: رابزنان اقتصادی که در سفارتخانه‌های خارج از کشور داریم، هیچکدام در ارتباط با مبلمان اطلاعات دقیقی ندارند و با اعلام اینکه ما از رشته مبلمان آمده‌ایم و درباره صادرات قصد ورود داریم، کسی در طرف مقابل ما برای صحبت نیست و بدین دلیل تلاش ما برای صادرات همواره بی‌نتیجه می‌ماند.
عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی استان همدان ورود و رقابت به بازارهای خارجی برای واحدهای تولیدی ما سخت و مشکل است، ادامه داد: همراه با چند نفر از فعالان صنعت مبلمان چند سفر خارجی داشتیم و هفته گذشته در سفر رئیس جمهور به تاجیکستان، ما نیز به این کشور رفتیم و با رایزنان اقتصادی مذاکره داشتیم.
قنبری خاطرنشان کرد: رابزنان اقتصادی که در سفارتخانه‌های خارج از کشور داریم، هیچکدام در ارتباط با مبلمان اطلاعات دقیقی ندارند و با اعلام اینکه ما از رشته مبلمان آمده‌ایم و درباره صادرات قصد ورود داریم، کسی در طرف مقابل ما برای صحبت نیست و بدین دلیل تلاش ما برای صادرات همواره بی‌نتیجه می‌ماند.
کنسرسیوم صادراتی؛ ضرورت صادرت مبلمان
وی با بیان اینکه رایزن اقتصادی در هیچ کشوری در رابطه با مبلمان منبت نداریم، افزود: به کشورهای زیادی همچون ازبکستان، ارمنستان، روسیه، تاجیکستان و قزاقستان برای صادرات رفتیم، اما رایزن‌های اقتصادی هیچ اطلاعات و برنامه‌ای برای این هنرصنعت ندارند و ما دست خالی برمی‌گردیم.
رئیس انجمن تولید و صادرکنندگان مبلمان منبت استان همدان با تاکید بر اینکه کنسرسیوم صادراتی از طریق این انجمن در حال پیگیری است و اجراکننده آن شرکت شهرک‌های صنعتی است، گفت: ابتدا باید کنسرسیوم صادراتی تشکیل و سپس سازمان توسعه تجارت حداقل یک رایزن اقتصادی در هر کشوری داشته باشد تا با بازاریابی جزیی و ورود ما برای مذاکره، برای صادرات مبلمان برنامه‌ریزی کنند.
براساس گزارش معاون صنایع دستی اداره میراث فرهنگی استان همدان و طبق آمارهای گمرک، در ۹ ماهه امسال ۳۰ میلیون و ۱۸۰ هزار دلار کالاهای صنایع دستی از این استان صادر شد که عمده صادرات صنایع دستی همدان به کشورهای خارجی در رشته‌هایی مانند سفال و سرامیک، مُرواربافی، چرم، شیشه و رودوزی سنتی بود و صنعت مبلمان منبت هیچ نقشی در صادرات نداشت.
نتیجه‌گیری:
صادرات مبل و منبت با وجود چالش‌های متعدد، ظرفیت بالایی برای رشد دارد و با استفاده از راهکارهای مناسب همانند توسعه بازارهای جدید، برندسازی، کاهش هزینه‌های تولید و حمایت‌های دولتی، می‌توان این صنعت را به یکی از صنایع پیشرو در منطقه و جهان تبدیل کرد، همچنین، تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی و بهبود زیرساخت‌های لجستیکی می‌تواند به رفع موانع موجود کمک کند.
شهر جهانی مبلمان منبت در کنار بیش از ۳۰۰ اثر تاریخی و دیدنی این شهرستان و سایر ظرفیت‌ها و جاذبه‌های منحصر به فرد استان همدان، بستری مهیا برای توسعه و پیشرفت و کسب بازارهای ملی و جهانی در صادرات غیرنفتی است تا از این رهگذر، هنرمندان این مرز و بوم امرار معاش کرده و خلاقانه برای رونق تولید، ایجاد اشتغال و جذب گردشگران داخلی و خارجی گام بردارند و اجازه ندهند قدمت و دیرینگی هنر شهر جهانی آنها از عیار بیفتد.