نگاه
برنده و بازنده آتشبس غزه
صاحبخبر - مهدی بختیاری: آتشبس در غزه از ساعت 8:30 صبح روز یکشنبه 30 دی به وقت محلی آغاز شد و ارتش اسرائیل بتدریج در حال عقبنشینی از برخی مناطق مسکونی غزه است. قرار بر این است در مرحله اول، بخشی از نظامیان اسرائیل در برخی نقاط در عمق 1100 متری غزه، مثل گذرگاه ایرز و بیتلاهیا در شمال غزه، همچنین در ۲ محور نتساریم در مرکز و فیلادلفی در جنوب باقی بمانند و پرواز جنگندههای اسرائیلی در آسمان غزه هم به مدت 12 ساعت متوقف شود. آوارگان فلسطینی میتوانند به رفح (جز محور فیلادلفی) برگردند و البته آوارگانی هم که از شمال به جنوب آمده بودند، فعلا حق برگشت به خانه را ندارند. همچنین به صورت میانگین 600 کامیون کمکهای بشردوستانه از گذرگاه رفح وارد غزه میشود. درباره اسرا نیز توافق در 3 مرحله 42 روزه انجام خواهد شد که مرحله اول، توقف موقت عملیاتهای نظامی ۲ طرف، خروج نیروهای اسرائیل از مناطق پرجمعیت غزه و بازگشایی گذرگاه رفح برای رساندن کمکها و خروج بیماران و مجروحان است. در این مرحله 33 اسیر اسرائیلی (چه زنده و چه مرده) طبق یک زمانبندی چند روزه آزاد میشوند. تعداد اسرای فلسطینی که قرار است در مرحله اول آزاد شوند، هنوز به شکل دقیق مشخص نیست و اعداد متفاوتی گفته میشود: از 1737 تا 1977 نفر. مرحله دوم مربوط به بازگشت آرامش کامل و پایدار، مبادله تعداد بیشتری از اسرا و بازداشتشدگان و خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه است (تا این مرحله 60 اسیر اسرائیلی هنوز در دست حماس هستند و بتدریج با توافقات بعدی آزاد خواهند شد). در نهایت مرحله سوم، شامل آغاز اجرای طرحی برای بازسازی غزه طی یک دوره 3 تا 5 ساله، تبادل اجساد اسرای ۲ طرف، باز کردن همه گذرگاهها و آزادی تردد فلسطینیها در غزه است. همانطور که در جزئیات توافق دیده شد، هیچ جا حرفی از نابودی حماس و تغییر ساختار امنیتی در غزه نیست. در هر جنگ و درگیری، برای پیدا کردن طرف بازنده و برنده، باید اهداف آنها را بررسی کرد و دید چقدر توانستهاند اهداف خود را محقق کنند. اسرائیل حمله زمینی به غزه را 27 اکتبر 2023 با 3 هدف آغاز کرد و این اهداف را صراحتا هم اعلام کرد: 1- نابودی کامل حماس 2- تعییر ساختار حاکمیتی غزه 3- آزادی همه اسرا بدون مذاکره بعدها اهداف دیگری هم اضافه شد، مثلا: 1- شمال غزه باید خالی از سکنه و تبدیل به منطقه حائل بین غزه و سرزمینهای اشغالی شود. 2- اسرائیل تاکید کرد بعد از جنگ هم از محور نتساریم که غزه را به ۲ بخش شمالی و جنوبی تقسیم میکند، خارج نخواهد شد. 3- نظامیان صهیونیست برای همیشه در محور فیلادلفی در جنوب غزه (رفح) میمانند، چون آنجا تنفسگاه مقاومت فلسطین است. ۳ هدف اول که مشخصا محقق نشد و در نهایت اسرائیل مجبور شد با حماسی مذاکره کند (و به آن امتیاز بدهد) که خواهان نابودیاش بود. ۳ هدف بعدی هم در فرآیند اجرای توافق باطل خواهد شد. در طرف مقابل، مقاومت اسلامی 7 اکتبر بزرگترین ضربات امنیتی و نظامی تاریخ جعلی رژیم صهیونیستی را به آن وارد کرد و اسرائیل درگیر بزرگترین بحران سیاسی و امنیتی شد. در توافق پیش رو نیز بسیاری از اسرای فلسطینی که آزادیشان یکی از اهداف حماس بود، آزاد میشوند. موضوع فلسطین که به دلیل خیانت اعراب (توافقات سازش) میرفت در تاریخ بایگانی شود، دوباره به صدر مطالبات جهان اسلام (و حتی فراتر از آن) برگشت و هزینه سازش لااقل برای کشورهای عرب بالا رفت. از طرف دیگر، گروههای فلسطینی و در راس آنها حماس، از ابتدا در هر مذاکراتی برای آتشبس و تبادل اسرا، به دنبال چند هدف بودند؛ از جمله توقف کامل جنگ، عقبنشینی کامل نیروهای اشغالگر صهیونیست از نوار غزه، باز کردن گذرگاهها جهت ورود کمکها به غزه، تضمین عدم بازگشت رژیم صهیونیستی به جنگ، بازسازی نوار غزه و رسیدن به یک توافق روشن و بدون ابهام برای تبادل اسرا. البته با از دست دادن رهبران و فرماندهان بزرگ، خسارات زیادی به جبهه مقاومت وارد شد که هر چند در تاریخ بیسابقه نیست ولی تجمع این همه خسارت در یک بازه زمانی محدود بیسابقه بود. قتلعام ۵۰ هزار انسان مظلوم که عمدتا زن و کودک بودند، از هر چیز دیگر دردناکتر است اما هیچ منطقی کشتار مردم بیدفاع را نشانه پیروزی محسوب نمیکند. در نهایت، با اجرای توافق، بازی در اسرائیل تازه بعد از آتشبس شروع میشود. اسرای اسرائیلی آزاد میشوند اما خود اسرائیل همچنان گروگان حماس خواهد بود. هر چند باید این نکته مهم را نیز مدنظر داشت که رژیم هیچ ارزش و احترامی برای توافقات بینالمللی قائل نیست و دولت نتانیاهو نیز اکنون زیر فشارهای زیادی قرار دارد و هیچ بعید نیست بعد از اجرای توافق یا حتی در حین آن، زیر میز بزند و همه آنچه را بر سر آن توافق شده است، ملغی کند.∎