شناسهٔ خبر: 70951228 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: جام‌جم آنلاین | لینک خبر

رویارویی سینمای عرب با هالیوود

محمد حفظی، تهیه‌کننده پیشگام و سرشناس مصری برنامه‌های فراوانی برای حمایت از صنعت سینمای بومی و تولیدات آن در نظر گرفته است. او که ازجمله هنرمندان متعهد سینمای جهان عرب به حساب می‌آید بر این باور است که بهترین راه مقابله با تسلط بلاک‌باسترهای هالیوودی و دیگر محصولات پرسروصدای خارجی‌زبان، تولید آثاری جذاب با داستان‌هایی سرگرم‌کننده برای مخاطبان مصری است.

صاحب‌خبر -
 
به‌همین‌دلیل، او طی ماه‌های گذشته بر تلاش‌های خود افزوده و دست به تولید چندین عنوان فیلم در ژانرهای مختلف سینمایی زده تا بتواند خوراک مناسبی برای سالن‌های نمایش سراسر کشورش تهیه کند. نکته جالب این‌که این فیلم‌ها از سرمایه‌گذاری تهیه‌کنندگان عرب‌زبان غیرمصری هم کمک گرفته است. حفظی پیش از این گفته بود فیلم‌هایی که تولید می‌کند تنها اختصاص به تماشاگران بومی در مصر ندارد و می‌تواند برای تماشاگران دیگر کشورهای عرب‌زبان در شمال‌آفریقا، خاورمیانه و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس هم باشد. اشتراکات مختلف فرهنگی، مذهبی، اجتماعی و زبانی ازجمله چیزهایی است که تولیدات کشورهای مختلف عربی را به‌صورت فیلم‌هایی فراوطنی درآورده و حال‌و‌هوایی پان‌عربیسم دارند.
 
افزایش حجم تولید بومی
حفظی در تازه‌ترین مصاحبه‌اش با نشریه ورایتی، ازجمله می‌گوید: «از سال‌ها قبل در فکر این بودم که باید حجم تولیدات بومی را در تمام کشورهای عرب‌زبان بالا ببریم. ایده اصلی‌ام این است که فیلم‌های تولیدشده امکان اکران عمومی در تمام کشورهای اطراف را داشته باشند و سهم تولیدات عرب‌زبان در سالن‌های نمایش تا حد زیادی افزایش یابد. این روزها شاهد آن هستیم که در عربستان و امارات متحده عربی تلاش‌ها و فعالیت‌های زیادی در رابطه با تولید و نمایش فیلم صورت می‌گیرد. این اتفاق خوبی است که باید به بقیه کشورهای منطقه هم سرایت کند. استعدادهای بسیار خوبی در سرزمین‌های عربی وجود دارد و داستان‌های بسیار جذابی می‌توان در این سرزمین‌ها پیدا کرد که ارزش تعریف‌کردن دارند. چه کسی بهتر از هنرمندان بومی می‌تواند این داستان‌های بومی را به تصویر بکشد؟ آیا مردم عادی در این کشورها از این نوع تولیدات حمایت نمی‌کنند؟ به باور من، عموم تماشاگران سینما در کشورهای عربی اگر فیلم‌های خوب و جذابی برای‌شان ساخته شود، حتما بیننده آنها خواهند بود.»
 
نگاه به سمت جوانان مستعد
یکی از اقدامات جالب حفظی که مورد توجه منتقدان سینمایی و رسانه‌ها قرار گرفته، دعوت او از نیروهای مستعد و خلاق برای همکاری در تولید آثار تازه سینمایی است. او هم مثل تحلیلگران امور هنری باور دارد که رشد و ترقی سینمای جهان عرب، ارتباط بسیار نزدیکی با حضور جوانان مستعد و خوش‌فکر دارد. به‌همین‌جهت، گردآوری این دسته از جوانان خلاق یکی از اهداف مهم این تهیه‌کننده در کنار تولید آثار سینمایی است. یکی از تولیداتی که با کمک همین نیروهای جوان تولید می‌شود، «موضوع مرگ و زندگی» است که دو بازیگر محبوب این روزهای جهان عرب، سارا طیبه و یعقوب الفرهان نقش‌های اصلی‌اش را بازی خواهند کرد. این کمدی درام سیاه یکی از رسوم خرافی ملت‌های عرب را به تصویر می‌کشد و در نکوهش امر خودکشی است. حیات شخصیت اصلی داستان فیلم، زن جوانی است که بسیار خرافاتی است و به‌واسطه حرف‌های اطرافیانش متقاعد شده که آدمی نفرین‌شده است و برای همین قصد دارد به زندگی‌اش خاتمه دهد. آشنایی حیات با یوسف، یک جراح قلب اوضاع را تغییر می‌دهد. یوسف از بیماری قلبی رنج می‌برد و سخت در تلاش است تا راهی برای ادامه زندگی پیدا کند. تقابل این دو شخصیت که یکی به‌دنبال مرگ و دیگری در تلاش برای زندگی است، خط اصلی داستان فیلم را پیش می‌برد.
 
روایت‌ها و داستان‌های متفاوت
حفظی این روزها پنج فیلم را در دست تولید دارد که «هجرا» یکی از مهم‌ترین آنهاست. این درام اجتماعی-خانوادگی، داستان روابط نزدیک بین چند نسل از یک خانواده را به نمایش می‌گذارد که زنان نقش محوری در آن دارند. شهاد امین، کارگردان فیلم قبل از این با «مقیاس» نام خود را مطرح کرده است. در دنیای سنت‌گرای کشورهای عرب، این فیلمساز فیلم‌هایش را با محوریت کاراکترهای زن می‌سازد.«برلین»به کارگردانی احمد عبدا...داستان زندگی سه مهاجرعرب درشهر برلین رادنبال می‌کند.این فیلم بالحن سوررئال خود، محصول مشترک مصر و آلمان است. «تابستان۶۷» ابوبکر شاوکی که «یوم‌الدین» او ازجمله بلاک‌باسترهای جهان عرب است، نوجوانی مصری را در رأس ماجراهایش دارد که علاقه‌مند فوتبال و پیانو است و نامه‌نگاری‌هایش با نوجوانی ازیک قاره دیگر، تفاوت‌های فرهنگی بین این دو دنیا را به نمایش می‌گذارد. محمد سیام، فیلمساز موج نوی سینمای مصر با«نگاه پدر من» به بررسی روابط یک پدر و پسر جوانش می‌پردازد. کل داستان در یک شب اتفاق می‌افتد و دو شخصیت مرکزی ماجرا، در طول داستان به شناخت تازه‌ای از خود و محیط پیرامون می‌رسند.
 
توجه خاص به فلسطین
سوزان میرغنی، فیلمساز سودانی‌تبار، با «ملکه پارچه نخی» یک محصول مشترک فلسطینی، فرانسوی، مصری و آلمانی ارائه می‌دهد. داستان فیلم در یک دهکده کشاورزی در سودان رخ می‌دهدکه ساکنانش درکاردرست‌کردن نخ هستند.نفیسه ۱۵ساله شخصیت مرکزی این داستان است که یک زندگی ساده دارد و همراه دوست صمیمی‌اش در یکی از همین مراکز درست‌کردن نخ کار می‌کند. چند مهاجر فلسطینی هم در این دهکده هستند که به‌واسطه حضور آنها، درد و رنج ملت فلسطین هم بخش مهمی از داستان فیلم را تشکیل می‌دهد. حفظی که توجه به سینمای فلسطین و هنرمندان فلسطینی را از وظایف مهم خود می‌داند، در امر تولید «به سرزمینی ناشناس» اثر مهدی فلیفل، فیلمساز سرشناس فلسطینی نقش مهمی داشته است. این درام ضدجنگ این روزها سروصدای زیادی در جهان به‌پا کرده و باعث توجه بیشتر مردم کشورهای اروپایی و آمریکا به آوارگی و بی‌سرزمینی ملت فلسطین و همچنین تجاوز یک‌سال اخیر ارتش اسرائیل به خاک غزه شده است.

نگین سینمای عرب
صنعت سینمای مصر در دنیای عرب یکی از صنعت‌های موفق به حساب می‌آید که نمونه‌ای از این موفقیت را می‌توان در جشنواره سینمایی قاهره دید که به‌عنوان یکی از ۱۲ جشنواره بین‌المللی بزرگ جهان و مهم‌ترین جشنواره فیلم در آفریقا و جهان‌عرب است که هرساله در قاهره برگزار می‌شود. این جشنواره در سال ۱۹۷۶ بنیان گذاشته شد. اما جشنواره سال ۱۹۸۵ که به‌صورت مستقل سازماندهی شد، به‌عنوان نخستین دوره جشنواره شناخته می‌شود. بخش رقابتی بین‌المللی جشنواره نیز ازسال۱۹۹۱ آغاز به ‌کار کرد. زمینه شکل‌گیری سینمای مصر به سال ۱۹۱۷و تأسیس شرکت سینمای مصر در اسکندریه بازمی‌گردد. درسال ۱۹۲۵ طلعت حرب استودیوی مصر را تأسیس کرد که یکی از پروژه‌های مهم شرکت بازیگری و سینمای مصر بود. از آن زمان، روند تولید فیلم‌های سینمایی آغاز شد و تعداد سینماها نیز افزایش یافت؛ به‌طوری‌که تا پایان جنگ جهانی دوم،۱۴۰فیلم تولید شد. پس از جنگ، در مرحله جدید تاریخ سینمای مصر، تولید فیلم‌های سینمایی به‌سرعت افزایش یافت، به‌نحوی که بین سال‌های ۱۹۴۵تا۱۹۵۱، متوسط تولید سالانه به ۵۰ فیلم و تعداد سینماها به ۲۴۴سالن رسید.پس ازشکست مصر درجنگ اسرائیل درسال۱۹۶۷،سینمای مصر شاهد چهره‌های جدیدی در این عرصه بود؛ شادی عبدالسلام با فیلم المومیاء (۱۹۶۹)، علی بدرخان با فیلم الکرنک (۱۹۷۵)، سمیریوسف با فیلم دائره الانتقام (۱۹۷۶) و هشام ابوالنصر با فیلم الاقمر (۱۹۷۷) ازجمله کارگردانان فعال سینمای مصر بودند.