به‌گزارش قدس آنلاین، این رویداد که با هدف نمایش توانمندی‌ها و دستاوردهای بخش خصوصی برگزار شد، نشان داد زیست‌بوم دانش‌بنیان ایران به بلوغ رسیده و اکنون زمان آن است از این ظرفیت عظیم برای تحقق اهداف کلان اقتصادی بهره‌برداری شود.امروز شاهد فعالیت نزدیک به ۱۰هزار شرکت در این حوزه هستیم. این شرکت‌ها که در زمینه‌های مختلف فناوری فعال هستند، در سال گذشته با فروش ۵۳۰ همت، نقش قابل‌توجهی در اقتصاد کشور ایفا کرده‌اند و بیش از ۳۰۰هزار نفر را به کار گرفته‌اند. در حال حاضر، سهم اقتصاد دانش‌بنیان از تولید ناخالص داخلی حدود ۷/۲درصد است و براساس برنامه هفتم توسعه، باید تا پایان این برنامه به ۷درصد برسد. دستیابی به این هدف مستلزم اقدام‌های جدی و مؤثر است که در گفت‌وگو با کارشناسان این حوزه به آن می‌پردازیم.
تکالیف متقابل شرکت‌های دانش‌بنیان و دولت
محمدحسین قمری، مدیرکل دفتر خدمات عمومی وزارت صمت به خبرنگار قدس می‌گوید: یک شرکت دانش‌بنیان اگر بخواهد نقش مؤثری در اقتصاد ایفا کند، نخستین نکته‌ای که باید به آن توجه کند، رفع نیازهای مخاطب است، اینکه چگونه می‌تواند با دانش و فناوری یک نیاز موجود را به شیوه بهینه‌تری پاسخ دهد. این باید مسئله اصلی و اول یک شرکت دانش‌بنیان باشد نه فقط توسعه فناوری و دانش‌های خاصی که شاید فعلاً کاربرد ندارد، چراکه پرداختن به این مهم در حیطه پژوهشکده‌ها و دانشگاه‌هاست. وی با اشاره به اینکه تکلیف دولت به عنوان یک نهاد تنظیم‌گر این است که دسترسی به نیازها و ایجاد تقارن اطلاعاتی را تسهیل کند، می‌گوید: دولت باید ضمن انتشار شبکه مسائل سعی کند، حمایت از کسب‌وکارهای دانش‌بنیان را به سمت شرکت‌هایی ببرد که به مسائل با اولویت بالاتر می‌پردازند و نیازهای واقعی را حل می‌کنند. در این بین اعلام نیازها از سوی دولت بسیار حائز اهمیت است.
رانت اطلاعاتی و پروژه‌ای شرکت‌های خصولتی
این کارآفرین تأکید می‌کند: معمولاً خیلی از شرکت‌ها همان‌طور که رهبر معظم انقلاب در نمایشگاه قبلی تذکر دادند معلوم نیست واقعاً خصوصی هستند یا خصولتی یا ترکیبی، برخی از این شرکت‌ها از خصولتی بودنشان برای رانت اطلاعاتی و پروژه گرفتن استفاده می‌کنند که ظرفیت را برای حضور بقیه کم می‌کند. با این مسئله باید مقابله شود و اگر ظرفیتی در بخش دانش‌بنیان‌ها وجود دارد حتماً دولت‌ها باید آن را واگذار کرده و از رقابت با بخش خصوصی از طریق شرکت‌های لایه دوم و سوم خودش دست بکشند.
وی می‌گوید: نکته بعدی این است که یکی از راهکارهای توفیق اقتصادی، مشارکت مردم اقتصاد در قالب‌های مختلف است و به پای کار آوردن مردم در امور اقتصادی کار شرکت‌های دانش بنیان با فناوری‌های خلاق، فناوری‌های هایتک مثل سکوهای تأمین مالی جمعی است که متأسفانه یکی از مشکلاتی که در چند سال اخیر با آن مواجه بودیم این است که معمولاً چون تأمین مالی این شرکت‌های دانش‌بنیان توسط نهادهای سرمایه‌گذاری خصوصی انجام می‌شود این نهادها هم طبیعتاً دنبال منفعت‌های خودشان هستند و کمتر به سمت توسعه ابزارهایی که مردم را در اقتصاد دخیل کند، رفته‌اند.
بهانه مجموعه‌های اقتصادی برای فرار از قانون
وی که مدیرعامل یک شرکت دانش‌بنیان و کارآفرین برتراست، می‌افزاید: بحث‌های بعدی بحث‌های قانونی و حمایتی است که به‌تازگی هم در قانون جهش دانش‌بنیان مطرح شد ولی مسئله تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان را حل نکرد، چراکه چند مجموعه اقتصادی بزرگ گفتند پرداخت مالیاتی که سه سال دیگر قرار است وصول شود برایمان به صرفه‌تر از این است که به جای آن، امروز براساس قانون جدید، مالیات را به شرکت دانش‌بنیان پرداخت کنیم. بنابراین توجه به این ظرفیت‌های قانونی و گرفتن مشارکت شرکت‌ها در امور قانون‌گذاری و آزادسازی ظرفیت‌های مردمی بحث تأمین مالی را می‌تواند حل کند.
این کارآفرین برتر حوزه دانش‌بنیان می‌گوید: درصد قابل‌توجهی از اقتصاد ما دولتی است و بخش زیادی از هزینه‌هایش را از مالیات بخش خصوصی تأمین می‌کند، با این اوصاف عموم اقتصاد دولتی ما ضررده است و چون خود دولت است که ضرر را با چاپ پول جبران می‌کند و تورم را به جامعه تحمیل می‌کند. حال بخش خصوصی در مواجهه با تورم و مالیات و شبکه مسائلی که گفته شد، چقدر باید سود ایجاد کند که در اقتصاد زنده بماند. بحث معافیت‌های مالیاتی و بیمه‌ای موضوعاتی هستند که باید به آن توجه شود تا دانش‌بنیان‌ها بتوانند به یک نقطه پایداری برسند.
بازگشت مالیات به بستر توسعه
وی می‌گوید: در خیلی از کشورها درآمد اقتصاد دانش‌بنیانشان از درآمد نفتی کشور ما بیشتر است و بدون منابع نفتی با اقتصاد دانش بنیان اداره می‌شود. ما چرا نداریم! پیشنهادی که اینجا دارم این است که باید همان نگاهی که به اقتصاد نفتی داریم را به اکوسیستم فناوری از نظر ظرفیتی و سرمایه‌ای داشته باشیم . دولت بگوید این سرمایه را دارم و باید از آن استفاده کنم و همچنان که برای دور زدن تحریم‌ها و صادرات یک‌سری هزینه و بیمه و ریسک را برای شرکت ملی نفت انجام می‌دهد، برای صادرات خدمات فناوری هم این مسئولیت را قبول کند تا درآمد ارزی پیدا کند. ولی به جای آن می‌گوید خود آن شرکت انجام بدهد. مگر خود شرکت چقدر توان دارد که تحریم ها را دور بزند و مبادلات ارزی را انجام دهد. دربرخی کشورها عرف است که مالیات بخش خصوصی خرج توسعه زیر ساخت بخش خصوصی می‌شود. ما در ابعاد اقتصاد دانش‌بنیان پیشنهاد می‌دهیم دولت و حاکمیت به اقتصاد دانش‌بنیان به عنوان سرمایه جایگزین نفت و منابع طبیعی نگاه کند و درآمدی که از این محل حاصل می‌شود را خرج توسعه لجستیک، پهنای باند، اینترنت ماهواره ای، درگاه پرداخت و سایر زیرساخت‌های جدید بانکی بکنند که جزو الزامات این اقتصاد است.
حمایت از شرکت‌های فعال در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر
علی پاشایی بیدار، کارشناس حوزه علم و فناوری نیز در گفت‌وگو با قدس یکی از نمودهای اصلی حوزه مربوط به تحقق اقتصاد مردمی را اقتصاد دانش بنیان می‌داند. به گفته وی در این حوزه هیچ شرکت دولتی وجود ندارد و همه شرکت‌ها خصوصی هستند.
وی می‌افزاید: در سال جهش تولید و رویدادی که روز سه‌شنبه اتفاق افتاد، تمرکز اصلی روی بحث توسعه نمودهای اقتصاد دانش‌بنیان بود. در این نمایشگاه در تولیدات بار اولی صنعت نفت و گاز و پتروشیمی که منجر به خودکفایی کشور در آن حوزه شده و همچنین صنایع اولویت‌دار که ما مزیت نسبی در آن داریم شاهد تولیدات متنوعی بودیم.
وی تفاوت مهم نمایشگاه امسال با ادوار گذشته را حمایت از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌داند و می‌گوید که تمرکز ویژه‌ای به این بخش شده است. وی می‌افزاید: دولت می‌خواهد بخش خصوصی به صورت دقیق و وزارت نیرو می‌خواهد برای رفع ناترازی‌ها روی انرژی‌های تجدیدپذیر تمرکز کند و همه بانک‌ها، اداره‌های دولتی، خانه‌های تازه ساخته شده را مکلف به نصب پنل‌های خورشیدی کند که ضمن درآمدزایی می‌تواند به صادرات انرژی در این حوزه نیز منجر شود. به همین دلیل مهم‌ترین رویکرد این است که فناوری و تجهیزات مربوط به پنل‌های خورشیدی را بتوانیم در داخل کشور با بازدهی بالایی تولید یا مهندسی معکوس کنیم. این مهم‌ترین چالشی است که ما سال آینده داریم و باید بخشی با واردات و بخشی را توسط شرکت‌های فعال در حوزه انرژی تجدیدپذیر تولید و داخلی‌سازی کنیم. در این راستا وام‌هایی برای ایجاد نیروگاه‌های تجدیدپذیر اهدا شده و ماده ۱۶ قانون جهش تولیدبنیان هم در همین حوزه به تخصیص منابع می‌پردازد، علاوه بر ان منابع بانکی هم با مشارکت وزارت نیرو به این حوزه اختصاص یافته است.
خاموشی‌ها سوژه اولویت‌دار دانش بنیان ها
پاشایی با اشاره به بحث خاموشی‌ها در سال۱۴۰۴ به عنوان سوژه اولویت‌دار می‌گوید: یک سال آینده منتهی به تابستان لازم است ما در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر پیشرفت کنیم، باید روی فناوری، افزایش بازدهی پنل‌های خورشیدی و به صورت کلی پتانسیل افزایش ظرفیت تولید برق در بخش انرژی تجدیدپذیر شرکت‌های دانش‌بنیان حضور و بروز بسیار جدی‌تری داشته باشند.
وی تأکید می‌کند: از همه مهم‌تر این است که در بحث داخلی‌سازی فناوری، تمرکز جدی روی بحث مربوط به اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه بگذاریم که به صنایع می‌گوید هزینه کردتان در حوزه تحقیق و توسعه را کامل ما پوشش می‌دهیم . در این مسیر سازمان امور مالیاتی هم همراه است. پرداخت‌هایی در دو سال گذشته برای اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه به صنایع بزرگ کشور صورت گرفت تا حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در سازوکارهای توسعه فناوری این شرکت‌ها جدی‌تر دنبال شود.