به گزارش خبرگزاری ایمنا، سیستم‌های هوشمند حمل‌ونقل یکی از دستاوردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در حمل‌ونقل است و در تمام امور و زمینه‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی کشور تأثیر بسزایی دارد.
از آنجایی که حمل بار اضافه می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری از جمله تخریب روسازی راه‌ها، ابنیه فنی آن و کاهش قابلیت کنترل و هدایت وسیله نقلیه به‌همراه داشته باشد، از این‌رو با نصب این سیستم در نزدیکی پلیس راه‌ها، می‌توان اطلاعات بسیار مفید و کاربردی از ترافیک جاده به‌دست آورد.
توزین بار متحرک به فرایند اندازه‌گیری وزن وسایل نقلیه در حال حرکت اشاره دارد؛ این تکنیک به‌ویژه در کلان‌شهرها که ترافیک سنگین و تنوع وسیع وسایل نقلیه وجود دارد، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. با توجه به افزایش جمعیت و نیاز به حمل‌ونقل کارآمد، توزین بار متحرک می‌تواند به مدیریت بهتر ترافیک، کاهش آسیب‌های زیرساختی و حفظ ایمنی جاده‌ها کمک کند.
در سال‌های اخیر، به‌کارگیری سیستم‌های توزین در حال حرکت در کشور ما مورد توجه قرار گرفته است و سالانه مبلغ قابل توجهی از سوی دستگاه‌های متولی امر حمل‌ونقل جاده‌ای، در راستای راه‌اندازی سیستم‌های فوق هزینه شده است، این سیستم کمک فراوانی به بشر در حوزه‌های مختلف کرده است، اما با توجه به هزینه بسیار بالای آن، فقط امکان نصب در یک نقطه و در محل ویژه‌ای دارد.
با توجه به رشد تکنولوژی در صنعت، به‌منظور کاهش تلفات، جلوگیری از هدررفت مواد، افزایش سرعت و بالا بردن کیفیت محصولات تولیدی بر اساس فرمولاسیون دقیق، سیستم‌های توزین دیجیتال جایگزین سیستم‌های توزین مکانیکی و دیگر سیستم‌های اندازه‌گیری حجمی و زمانی شده‌اند، اما کلان‌شهر اصفهان از این فراتر رفته است و با اجرای پروژه‌های هوشمندسازی، کنترل بار خودروهای سنگین و استفاده از سیستم‌های نظارتی تلاش می‌کند از آسیب‌های ناشی از بار اضافی خودروها جلوگیری کند و زیرساخت‌ها را بهبود بخشد.
توزین بار برای جلوگیری از تحمیل بار مضاعف به شبکه معابر
سعید ساکت، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: افزایش روزافزون نرخ تقاضای سفرهای درون‌شهری و به‌تبع آن افزایش وسایل نقلیه و تعداد شماره‌گذاری‌های روزانه موجب شده است تا شاهد افزایش زمان سفر و ترافیک تقاطع‌ها باشیم.
وی می‌افزاید: ظرفیت بیشتر معابر شهری و تقاطع‌ها بر اساس تردد خودروهای سواری و ناوگان حمل‌ونقل عمومی تعریف شده است، اما با وجود تمام تمهیدها، قانون‌گذاری‌ها و نظارت‌ها شاهد جریان مختلط، یعنی انواع وسایل نقلیه همچون کامیون‌ها با تناژهای مختلف، مینی‌بوس‌ها، تریلی‌ها و حتی الگوهای مختلف حمل‌ونقل هستیم که برای معابر درون‌شهری تعریف نشده است.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان با بیان اینکه این موضوع باید به یک جریان همگن تبدیل شود یا الگوی سفر برای تردد خودروهای سنگین باید مورد توجه قرار گیرد، می‌گوید: در شهرداری اصفهان با محوریت سازمان مدیریت حمل‌ونقل بار شهرداری اصفهان، موضوع مورد توجه قرار گرفته که بخشی از این دغدغه در طراحی الگوهای هوشمند است.
ساکت با بیان اینکه در حال حاضر طرحی با عنوان محدوده زمانی و مکانی تردد ناوگان بار در شهر اصفهان در حال اجرا است، خاطرنشان می‌کند: این طرح برای خودروها با بار بالای ۱۰ تن آغاز شد، سپس به خودروهای دارای تناژ پایین نیز تسری پیدا می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: برای ناوگان باری که ظرفیت بالای ۱۰ تن دارد، در حوزه حمل خاک و نخاله‌های ساختمانی یا میکسرهای بتن مجوز صادر و مشخص می‌شود که در چه ساعتی از شبانه‌روز، در کدام معابر و با کدام سطح دسترسی، خدمات خود را ارائه دهند و اگر خلاف مجوز اتفاق بیفتد، مشمول جریمه می‌شوند.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان تصریح می‌کند: با انجام بررسی‌ها و فراخوان مشاور و شرکت‌های دانش‌بنیان، طرح محدودیت زمانی و مکانی هوشمند خودروهای ناوگان حمل‌ونقل بار درون‌شهری را نیز در شهر اصفهان اجرا خواهیم کرد که یک الگوی پیشرفته با هدف نظارت دقیق‌تر بر تردد خودروهای سنگین و سطح تحمیل ترافیک و بار بر معابر شهری است؛ این اقدام در تعامل نزدیک با پلیس راهور استان اصفهان انجام می‌شود.
وی تاکید می‌کند: رعایت نکردن اصول بارگیری و استفاده از تناژ غیرمتعارف موجب تحمیل چالش به شبکه معابر و پل‌ها می‌شود و شبکه معابر عادی را تحت شعاع قرار می‌دهد، همچنین خرابی آسفالت و میلیاردها تومان خسارت واردشده به شهر، موجب افزایش سوخت بیشتر و آلایندگی برای شهر می‌شود.
ساکت با بیان اینکه خرابی‌ها موجب چالش‌هایی از جمله خرابی زودهنگام معابر و درزهای انبساط و بروز ناهمواری‌ها در پل‌ها و معابر شهری می‌شود، بنابراین باید توجه ویژه‌ای به آن شود، می‌افزاید: طرحی که در حال حاضر اجرا می‌شود، در امتداد طرح‌های قبلی است؛ در واقع سلسله اقداماتی است که طی ۳۳ روز رویدادهای «قصه آدم و هوا» به‌صورت ویژه مورد توجه بوده است و طرح ضربتی و عملیاتی توزین بار خودروهای سنگین با همکاری پلیس راهور انجام می‌شود.
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان با بیان اینکه بخشی از این طرح در محدوده پل تمدن ابتدای خیابان شهید خزایی اجرایی و عملیاتی شد، می‌گوید: این طرح ادامه دارد و نظارت به‌صورت ویژه مورد توجه قرار می‌گیرد، همچنین کنترل بار وسایل نقلیه سنگین انجام می‌شود تا از قسمت عمده حوادث و تحمیل بار مضاعف به شبکه معابر جلوگیری شود.
وی با بیان اینکه رانندگانی که مجوز نداشته باشند با تذکر پلیس روبه‌رو می‌شوند و اقدامات برای ثبت مجوز انجام می‌شود و اعمال قانون نیز اتفاق می‌افتد، ادامه می‌دهد: بنا بر ماده ۱۸ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، تاکید می‌شود که تردد تمام یا بعضی از وسایل موتوری در ساعات غیرمجاز و محدوده‌های درون‌شهری که پلیس، محیط زیست یا شهرداری، منطقه ممنوع اعلام کرده‌اند، باید مطابق ضوابط شورای حمل‌ونقل و ترافیک جاری‌سازی شود؛ بر اساس این ضوابط، مطالبه شهروندان و چالش‌هایی که توسط سازمان بار مورد شناسایی قرار گرفته است، بررسی می‌شود.
ساکت با بیان اینکه سازمان مدیریت حمل‌ونقل بار شهرداری اصفهان چند الگوی عملیاتی برای نظارت در نظر گرفته است، می‌گوید: از جمله این موارد اجرای طرح‌های ضربتی، نظارت هوشمند از طریق دوربین‌های نظارت تصویری و صدور مجوزهایی است که تعریف ساعت تردد و تحویل بار مشخص می‌شود.
وی با بیان اینکه اصفهان تنها کلان‌شهری است که این سطح از پیشرفت را در توزین بار و ارزیابی سطوح عملکردی خودروهای سنگین دارد و این فرایند توسط سازمان مدیریت حمل‌ونقل بار شهرداری اصفهان پیش می‌رود، می‌افزاید: در تعامل با مجموعه‌های مختلف و رؤسای ترافیک مناطق پانزده‌گانه نیز همکاری خوبی صورت می‌گیرد تا نظارت دقیق‌تر باشد و جریان نظارتی بر فضای شهر به‌صورت بیست‌وچهارساعته حاکم باشد.
انجام کنترل اضافه تناژ خودروهای باری در سطح کلان‌شهر اصفهان
سید علی عبداللهی، مدیرعامل سازمان مدیریت حمل‌ونقل بار شهرداری اصفهان به خبرنگار ایمنا می‌گوید: از آنجا که جمع‌آوری اطلاعات ترافیکی کاربردهای بسیار زیادی در برنامه‌ریزی، طراحی، نگهداری و تعمیر و مدیریت راه‌ها دارد، سیستم‌های توزین در حال حرکت (WIM) با هدف مدیریت، جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات ترافیکی و کاهش هزینه‌های مربوط به تخریب بدنه راه در اثر عبور بارهای خارج از محدوده و بی‌قانونی و تسریع در مراحل اعمال قانون و افزایش ضریب ایمنی عبور وسایل نقلیه به‌کار گرفته می‌شوند.
وی می‌افزاید: کنترل وزن ناوگان بار و اعمال قانون، محاسبه بار محوری و وزن کل ناوگان بار، تعیین میزان عوارض به‌صورت هوشمند و دریافت عوارض بر اساس اضافه تناژ، کاهش تعداد وسایل نقلیه با اضافه بار، قابلیت اتصال به سایر سامانه‌های هوشمند و کنترل مجوزهای مربوط، کنترل سرعت وسایل نقلیه، ارائه گزارش‌های آماری حمل‌ونقل و ترافیک، افزایش طول عمر روسازی و کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری ابنیه و المان‌های شهری، ارتقای استانداردهای زیست‌محیطی شهری و افزایش ایمنی تردد ناوگان حمل بار و شهروندان از دیگر اهداف به‌کارگیری این سیستم است.
مدیرعامل سازمان مدیریت حمل‌ونقل بار شهرداری اصفهان با بیان اینکه توسط این سازمان در حال حاضر یک دستگاه سیستم توزین ناوگان بار در حال حرکت (WIM) در یکی از معابر پرتردد خودروهای باری نصب شده است، می‌گوید: سه اکیپ تخصصی سازمان مدیریت حمل‌ونقل بار به‌همراه افسران خبره پلیس راهور با سه دستگاه سیستم توزین سیار ناوگان (قابل حمل و جابه‌جایی) در نقاط مختلف شهر به کنترل اضافه تناژ خودروهای باری مشغول هستند.
عبداللهی با بیان اینکه روش جدید توزین وسایل نقلیه به‌علت کاهش نیاز به کارکنان می‌تواند در تمام ساعات شبانه‌روز فعال باشد، ادامه می‌دهد: وزن کل و وزن هر یک از محورهای وسایل نقلیه عبوری، نرخ تردد وسایل نقلیه، طبقه‌بندی کامل وسایل نقلیه عبوری در ۱۴ کلاس مجزا، سرعت وسایل نقلیه، ثبت تصویر خودروهای متخلف، تشخیص پلاک خودروهای متخلف به‌وسیله تکنولوژی پردازش تصویر ANPR، تاریخ و زمان عبور هر یک از خودروها از جمله اطلاعاتی است که نمایش داده می‌شود.
وی با اشاره به تأثیرات اضافه بار بر راه، ابنیه و تأسیسات تصریح می‌کند: این موارد شامل بروز خسارات و صدمه به راه‌ها و زیرساخت‌های شهری و افزایش خرابی‌های روسازی (خرابی‌های سازه‌ای)، کاهش عمر مفید آسفالت و کاهش فاصله زمانی بین دوره‌های تعمیر و نگهداری روسازی، تخریب المان‌های ترافیکی تأسیسات شهری، افزایش تخریب پل‌های موجود در شبکه معابر، فرسودگی سریع رنگ‌آمیزی‌های ترافیکی، تحمیل و افزایش هزینه‌های نامتعارف تعمیر و نگهداری بر معابر و مدیریت شهری است.
مدیرعامل سازمان مدیریت حمل‌ونقل بار شهرداری اصفهان تصریح می‌کند: بروز نقص فنی، توانایی نداشتن در کنترل وسیله نقلیه، شتاب نداشتن در سبقت، کاهش قدرت موتور، کاهش تعادل ماشین، ایجاد نقص فنی و انحراف در سایر خودروها به‌دلیل تخریب سطح معابر از جمله تأثیرات اضافه بار بر ایمنی و تصادفات است.
عبداللهی با بیان اینکه تأثیرات اضافه بار بر تخریب معابر و ابنیه و تأسیسات، بر ایمنی تردد و تصادفات است، می‌افزاید: ضرورت کنترل اضافه بار به‌دلیل کاهش آلودگی هوا و ارتقای کیفیت محیط زیست، کاهش مصرف سوخت، کاهش خسارت مالی سالانه به روسازی معابر، پل‌ها و زیرساخت‌های شهری، جلوگیری از تصادفات ناشی از حمل بار اضافه، افزایش پایداری و فرمان‌پذیری خودروها و بهبود سیستم ترمزگیری در نتیجه کاهش شدت تصادفات است.
وی با تاکید بر اعمال قانون خاطرنشان می‌کند: خودروهای دارای اضافه بار پس از احراز تخلف به پلیس راهور معرفی و جهت توقف به پارکینگ‌های مربوط هدایت می‌شوند، همچنین در صورت تکرار تخلفات به مراجع قضائی معرفی می‌شوند.
به گزارش ایمنا، توزین بار متحرک ابزاری مؤثر برای مدیریت ترافیک، حفاظت از زیرساخت‌ها و افزایش ایمنی در کلان‌شهرها است. با پیشرفت فناوری، انتظار می‌رود که دقت و کارایی این سیستم‌ها افزایش پیدا کند، اما لازم است چالش‌ها نیز مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان بهترین نتایج را حاصل کرد. اجرای موفق این سیستم نیازمند همکاری بین نهادهای دولتی، شرکت‌های فناوری و جامعه مدنی است تا بتوانیم شهری پایدارتر و ایمن‌تر داشته باشیم.